چرا برنامه‌هاي ضد و نقيض وزارت صمت در بخش خودرو جواب نمي‌دهد؟
قيمت‌هاي فرانجومي در بازار خودرو
براي اولين‌بار در تاريخ، قيمت يك خودروي ايراني در آستانه يك ميليارد تومان است
گروه اقتصادی | اعتراضات و نگراني‌ها به تصميمات اخير وزارت صمت و مجلس در حوزه خودرو اين روزها بالا گرفته است. برخي كارشناسان اين حوزه بر اين باورند كه در شرايط كمبود منابع ارزي، كاهش ميزان تعرفه و پيش‌بيني ورود خودروي دست دوم در لايحه بودجه ۱۴۰۲ با هدف ساماندهي اين بازار بسيار عجيب است. البته بازار شب عيد خودرو، تازه شروع شده و قيمت خودرو در سايت‌ها و مراكز خريد و فروش خودرو با شوك‌هاي جديدي روبه‌رو است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد قيمت خودرو در روزهاي گذشته شرايط بي‌ثباتي را هم در پيش گرفته و زمزمه‌هاي ورود مجدد شوراي رقابت در بحث قيمت‌گذاري خودرو و افزايش مجدد قيمت كارخانه‌اي خودرو، باعث نگراني بيشتر مصرف‌كنندگان نسبت به قيمت خودرو در ماه‌هاي آتي شده است. هرچند وزير صمت در تازه‌ترين وعده‌اي كه ارايه كرده از «تصميم براي پلاك عادي شدن خودروهاي پلاك مناطق آزاد و امكان تردد آنها در كل كشور» گفته و اين تصميم را براي «افزايش عرضه خودرو به بازار» عنوان كرده است. اما چيزي كه ديده مي‌شود، قيمت‌هاي نجومي در بازار خودرو است.
به‌طور مثال، خودروي توليد داخل تندر 90 پلاس در بازار آزاد در آستانه يك ميليارد تومان قرار گرفته كه در نوع خود ركورد وحشتناكي محسوب مي‌شود. اين در حالي است كه اين خودرو 3 سال است از چرخه توليد خارج شده! يا قيمت دنا پلاس اتوماتيك در محدوده 600 تا 700 ميليوني قرار گرفته و كف قيمت خودروي صفر براي برند پرطرفداري مانند پرايد به 300 ميليون رسيده است.
چرا قيمت خودرو اينچنين بالا رفته و همچنان افزايشي است؟ به نظر مي‌رسد كه بخش عمده‌اي از دلايل را بايد در كاهش عرضه جست‌وجو كرد. اميرحسن كاكايي، كارشناس صنعت خودرو در اين باره به «اعتماد» گفت: هر چند ادعاي دولت بر اين است كه توليداتش در حوزه خودرو حدود 20 درصد افزايش داشته و قول‌هايي هم در مورد واردات خودرو و حتي واردات خودروهاي دست دوم داده شده تا قيمت‌ها شكسته شوند اما باز هم مي‌بينيم روند قيمت‌ها همچنان صعودي است.
عضو هيات علمي دانشكده مهندسي خودرو گفت: چند روز قبل بورس در يك ركوردشكني تاريخي با شكستي بزرگ همراه شد و اين به معني خروج سرمايه‌ها از اين بازار بود و سوال اين است كه اين سرمايه‌هايي كه از بورس خارج شد به كدام بخش سرازير شدند؟
او افزود: بازار يا (هوش بزرگ جمعي) زماني كه امروز تشخيص دهد قيمت خودرويي مانند ال 90 به يك ميليارد تومان رسيده اين قيمت قطعا درست است و خلاف اين قيمت اشتباه است. هوش جمعي امروز به اين نتيجه رسيده كه سخنان مسوولان در بخش افت قيمت خودرو را باور ندارد و فعلا اين بازار براي سرمايه‌گذاري نسبت به ساير بازارها بهتر است.
وعده‌هايي كه با واقعيت فاصله دارد
كاكايي خاطرنشان كرد: نكته اينجاست وعده‌هايي كه دولت در مورد كاهش قيمت‌ها مي‌دهد از واقعيت فاصله دارد .موضوعي كه در مورد واردات خودرو مطرح است، اين است كه تقاضاي ارز در بازار بالا رفته و قيمت‌ها رشد مي‌كند و همسو با قيمت ارز همه كالاها با رشد قيمتي مواجه مي‌شوند. او ادامه داد: فردي كه امروز 500 ميليون تومان پس‌انداز دارد و مي‌خواهد در بازاري آن را سرمايه‌گذاري كند بايد ارزيابي درستي از بازارها داشته باشد كه البته مسلما با اين ميزان سرمايه نمي‌تواند در بازار مسكن سرمايه‌گذاري كند و در بورس هم با اين شرايط موجود بعيد است وارد شود. در بخش خودرو هم با صحبت‌هاي ضد و نقيض مسوولان روبه‌رو شده و در حالي كه يك‌سال است وعده واردات خودرو داده شده هنور وارداتي هم صورت نگرفته است و در نتيجه اين سرمايه‌ها به سمتي مي‌روند كه هوش جمعي تشخيص داده كه آن بازار آينده بهتري نسبت به ساير بازارها خواهد داشت.
واردات خودروي دست دوم يعني كفگير به ته ديگ خورده است
آيا واردات خودروي دست دوم كه به تازگي توسط كميسيون تلفيق مجلس تصويب شده و نياز به تصويب نهايي در صحن علني دارد، مي‌تواند بخش عرضه را پاسخ دهد؟ كاكايي در اين باره گفت: واردات خودروي دست دوم تا 5 سال كاركرد، نشان‌دهنده آن است كه كفگير به ته ديگ خورده است و مسوولان ديگر از اصلاح صنعت خودرو و حتي از واردات خودروي نو نااميد شده‌اند و فهميده‌اند كه چندان پشتوانه قوي در اين خصوص وجود ندارد. هر كسي هم كمي در اين حوزه سررشته‌اي دارد، مي‌داند كه واردات خودروي دست دوم چه تبعاتي در پي دارد.
اين كارشناس حوزه خودرو ادامه داد: امروز وضعيت خودرو به گونه‌اي است كه نمي‌توان اين بازار را به صورت جداگانه تحليل كرد، بلكه بازار خودرو نيز به عنوان يكي از بازارهاي موازي بازار سرمايه بايد مورد بررسي قرار گيرد، وقتي با سقوط سنگيني در بورس روبه‌رو شديم بايد تبعات آن را در بازارهاي ارز و سكه و خودرو مي‌ديديم.
واردات خودروي دست دوم چه تبعاتي دارد؟
او خاطرنشان كرد: در صورتي كه خودروي دست دوم وارد ايران شود قيمت ارز باز هم بالاتر خواهد رفت و پس از آن قيمت خودرو بالا مي‌رود. نمونه اين مساله را در بخش خوراكي‌ها (گوشت و مرغ) هم مي‌توان مشاهده كرد و مي‌بينيم كه هر چند وقت يك‌بار براي اينكه قيمت‌ها را پايين بياورند به واردات گوشت و مرغ دست مي‌زنند و طي يكي، دو هفته قيمت‌ها به صورت موقتي افت مي‌كند، اما پس از آن قيمت‌ها قطعا بالا مي‌رود.
اين كارشناس صنعت خودرو تصريح كرد: البته فرقي كه ميان اين دو بخش وجود دارد، اين است كه گوشت و مرغ را به راحتي مي‌توان از بازارهاي جهاني تهيه كرد، اما در زمينه خودرو به هيچ‌وجه اين‌گونه نيست .
كاكايي در مورد خبر واردات خودرو تا مرزها نيز ادامه داد: با يك نمايشي كه چند خودرو از كشتي خارج شده كه واردات خودرو انجام نمي‌شود و حتي زماني كه گفته مي‌شود خودرويي وارد گمرك شده به معني آن نيست كه اين خودرو وارد ايران شده است. اين خاك گمرك به نوعي خاكي بين‌المللي به شمار مي‌رود و نمونه آن اين است كه يكسري از خودروهاي سنگين حدود 13 سال در يكي از مرزها مانده بود و بعد از اين مدت ترخيص شدند پس تا زماني كه مراحل قانوني و بين‌المللي و داخلي اين خودروها طي نشود اين خودروها وارد كشور نمي‌شوند.
در سال‌هاي طلايي چقدر خودرو وارد شد؟
اين كارشناس صنعت خودرو تصريح كرد: واردات خودرو بسيار مفيد است، اما به شرط آنكه كشورارتباطات جهاني داشته باشد و ارز هم به ميزان لازم در كشور موجود باشد، اما در اين موقعيت اقتصادي كه همچنان در جنگ تحريمي به سر مي‌بريم و با كمبود شديد ارزي مواجهيم و حتي قيمت دارو در ايران به چند برابر رسيده است اينكه يك‌باره در مورد واردات 100 تا 200 هزار خودرو صحبت شود واقعا عجيب است.
كاكايي در ادامه گفت: در بهترين سال‌هايي كه واردات خودرو داشتيم و منابع مالي آن هم موجود بود در يك سال 110 هزار خودرو وارد كرديم، اما در بقيه سال‌ها تنها 70 هزار خودرو وارد كشور شد و هر چند اين‌گونه وعده‌ها و گفتاردرماني‌ها كمي از ركود بازار خودرو كاسته اما امروز كه به روزهاي پاياني سال نزديك شده‌ايم، مي‌بينيم باز هم قيمت خودرو رو به بالاست.
دولت نرخ آزاد ارز را به رسميت شناخته است
او افزود: اعلام خريد 5 هزار يورو از سوي بانك مركزي با نرخ 42 هزار تومان نشان‌دهنده آن است كه بانك مركزي قيمت 42 هزار تومان را به رسميت شناخته و نرخ نه 28500 تومان و اين موضوع براي همه صنعت‌گران پيام رشد قيمتي دارد.
كاكايي تصريح كرد: يكي ديگر از عواملي كه باعث سقوط بورس در روزهاي گذشته شد به دليل رفتار شوراي رقابت و دولت در رابطه با جلوگيري از عرضه خودرو در بورس كالا بود و اين نشان‌دهنده آن است كه دولت دچار سردرگمي شده و با توجه به اينكه سرمايه نيز به شدت ترسو است وضعيت اقتصادي هم پيچيده‌تر مي‌شود و اخباري كه دولت در مورد اين حوزه مي‌دهد نشان‌دهنده نگراني شديد از تامين خودرو است و نتيجه اينكه كمبود‌ها همچنان وجود دارد و سرمايه‌گذاري در اين حوزه همچنان سودده است.
او افزود: تنها راه نجات كشور از اين بحران توسعه توليد به صورت اصولي است، اما متاسفانه بهره‌گيري از يكسري از سياست‌ها باعث شده تا توليد ضربه بخورد و به‌رغم اينكه به صورت ظاهري تعداد توليد رشد كرده اما ارزش‌آفريني توليد بالا نرفته و نتيجه اينكه با جهش‌هاي جديدي در اين حوزه روبه‌رو هستيم.