فاز دوم هوشمندسازي يارانه آرد و نان:
مردم به كيفيت نان امتياز مي‌دهند
گروه اقتصادی |درحالي كه دولت هنوز گزارشي درباره ميزان تاثيرگذاري فاز اول هوشمندسازي يارانه آرد و نان، به رسانه‌ها نداده، حالا مشاور وزير اقتصاد و مسوول مستقيم اين طرح جزيياتي از فاز دوم آن ارايه كرده كه جالب است. ماه گذشته گزارش‌هايي از تخلفات نانوايي‌ها و شفاف نبودن برخي از آنها در ميزان مصرف آرد و توليد نان منتشر شده بود، ضمن اينكه مركز پژوهش‌هاي مجلس نيز به تازگي با انتشار گزارشي درباره طرح دولت، با اشاره به تخلفات مختلفي كه با روش‌هاي ميداني استخراج شده از لزوم استفاده از مكانيزم قيمتي نيز صحبت كرده بود. با اين حال، محمد جلال، مشاور وزير اقتصاد در بيان جزييات فاز دوم هوشمندسازي يارانه آرد و نان، توضيحات تازه‌اي در اين باره ارايه نكرده است. او گفته كه ««در فاز دوم مردم مي‌توانند به كيفيت نان يك نانوايي رتبه دهند» و «سهميه آردي كه به يك نانوايي اختصاص مي‌يابد نيز براساس خريد مردم مشخص خواهد شد.» او همچنين تاكيد كرده كه «دولت يارانه نان را حذف نخواهد كرد.» جلال گفت: در اجراي فاز دوم طرح هوشمندسازي يارانه آرد و نان، قيمت آرد مشابه گذشته بوده و تغيير نخواهد كرد و محدوديت سهميه آرد نانوايان براي فروش نان به مردم برداشته خواهد شد. يعني باز هم سهميه نانوايي‌ها با هم متفاوت خواهد بود، اما مبنا و علت اين تفاوت، ميزان عملكرد نانوايي است. يعني هر نانوايي به ميزان پخت و فروش نان در دوره قبل، به‌علاوه «تا ۱۰درصد بيشتر»، براي دوره جديد آرد يارانه‌اي دريافت خواهد كرد؛ لذا نانواياني كه به دليل كيفيت مشتريان بيشتري دارند، مي‌توانند توليد نان را افزايش دهند. در مقابل، اگر يك نانوايي همه آردي كه در دوره قبل دريافت كرده را تبديل به نان نكند و به مردم نفروشد، در دوره بعد، آرد كمتري دريافت مي‌كند.
دليل اختلاف قيمت نان در استان‌هاي مختلف
وي به اين سوال كه آيا قيمت نان در استان‌هاي مختلف، متفاوت است يا خير؟ پاسخ داد: تاكيد مي‌كنم كه طرح هوشمندسازي يارانه آرد و نان هيچ تغيير قيمتي در نان ايجاد نكرده است. قيمت نان هر سال توسط شوراي آرد و نان هر استان تعيين مي‌شود، اما علت تفاوت قيمت نان در استان‌هاي مختلف، تفاوت وزن چانه انواع نان و همچنين هزينه عوامل توليد نان، مثل دستمزد كارگر، اجاره‌بهاي نانوايي و... است كه موجب شده قيمت نان در استان‌هاي مختلف كشور متفاوت باشد.
دليل هدررفت روزانه ۵۰۰۰ تن آرد مشاور وزير اقتصاد در ادامه درمورد دليل هدررفت۵۰۰۰ تن آرد در روز عنوان كرد: وزارت جهاد كشاورزي با دقت بسيار، آرد را بين نانوايان توزيع مي‌كند، اما سامانه هوشمندسازي يارانه آرد و نان براي اولين‌بار در كشور نشان داد كه بخشي از آرد يارانه‌اي توزيعي بين نانوايان به نان مردم تبديل نمي‌شود و صرف ساير مصارف مي‌شود. در هر كالاي يارانه‌اي، در صورتي كه امكان رصد زنجيره تامين تا مصرف نهايي در آن فراهم نشده باشد، چنين هدررفتي متصور است.
وي در مورد علت شكل‌گيري اين ميزان هدررفت توضيح داد: درباره علت شكل‌گيري اين هدررفت بايد بگويم ما در اقتصاد توليد نان يا به عبارتي اقتصاد نانوايي‌ها، نوعي ناكارآمدي در ساختارِ اختصاص سهميه آرد به نانوايان داشته و داريم. مبناي كار اين بوده كه هر واحد نانوايي سنتي به‌ازاي مجوزي كه دراختيار داشته و مطابق نرخ‌نامه‌اي كه برايش تدوين شده بود، آرد تحويل گرفته و نان توليد مي‌كرد. اما به دليل فقدان داده‌هايي كه بتواند مورد استفاده مديريتي قرار بگيرد، برخي واحد‌ها تمام آرد دريافتي خود را به نان تبديل نمي‌كردند و به بازار‌هاي موازي مانند صنعت يا حتي خوراك دام و طيور تزريق مي‌كردند. ممكن بود بخشي از نانوايي‌ها هم براي توليد نان سنتي، آرد بيشتري لازم داشتند، ولي به دليل محدوديت سهميه، اين آرد دراختيارشان قرار نمي‌گرفت.
مردم به كيفيت نان رتبه مي‌دهند
مشاور وزير اقتصاد در ادامه درمورد كيفيت پايين پخت در برخي نانوايي‌ها نيز اظهار كرد: يكي از اتفاقات مهمي كه با اجراي فاز دوم رقم خواهد خورد، مشاركت مردم در رتبه دهي به نانوايان است. به اين صورت كه يك برنامك (اپليكيشن) معرفي مي‌شود. در اين برنامك هر شخص مي‌تواند در هر موقعيت جغرافيايي، موقعيت نانوايي‌هاي نزديك به خود را مشاهده كند و وقتي اقدام به خريد نان كرد، سوابق خريد خود را مشاهده و نسبت به كيفيت نان و رفتار نانوا و... اظهارنظر كند. جلال تاكيد كرد: در واقع با اجراي فاز جديد طرح هوشمندسازي يارانه آرد و نان، براي اولين‌بار نظرات مردم به طور مستقيم مي‌تواند ميزان كمك هزينه دريافتي و سقف تخصيص آرد به نانوايان را متاثر كند.