تينا جلالي
اين روزها مهم‌ترين رويداد سينماي ايران، جشنواره بين‌المللي فيلم فجر در حال برگزاري است. جشنوارهاي كه چهل و يكمين دوره خود را پشت سر مي‌گذارد و همواره بازتاب و واكنش‌هاي گسترده‌اي هم در ميان سينماگران داشته است. جشنوارهاي بين‌المللي كه بيش از چهار دهه از عمر آن مي‌گذرد و از اين جهت باسابقه‌ترين آيين سينمايي ايران محسوب مي‌شود، امروز بايد محلي براي گردهمايي و انس ميان سينماگران و دوستداران سينما باشد. عرصه‌اي باشد براي ارزيابي درست و كارشناسانه آثار؛ فرصتي براي تعامل و اشتراك مساعي ميان فيلمسازان؛ اما متاسفانه جشنواره چهل و يكم، روزها بيشتر كانون حاشيه‌هاي پي در پي و جنجال و هياهو است و به نظر مي‌رسد از اصل موضوع كه همان فيلم و سينماست، فاصله گرفته است. البته وجود حواشي در جشنواره، صرفا به امسال و سال گذشته محدود نمي‌شود و وقتي اسناد ادوار مختلف را ورق مي‌زنيم، حاشيه‌هايي از انواع مختلف را در آن مي‌بينيم و اين امري طبيعي است، چراكه رويدادي سينمايي مانند فجر كه هر ساله ميزبان نگاه‌هاي مختلف است و جريان‌هاي فكري متنوع زيادي را ميزباني مي‌كند، بالطبع نمي‌تواند خالي از تضارب باشد. با اين حال، جنس جنجال‌ها و هياهوي برخاسته از واكنش‌ها به جشنواره چهل و يكم -كه از چند جهت بر آن سايه افكنده- در قياس با همه دوره‌ها وضعيت متفاوتي به آن داده است. از تاثير ناآرامي‌ها و اعتراض‌هاي سراسري اخير گرفته كه منجر به امتناع و خودداري صاحبان برخي فيلم‌ها به حضور اثرشان در جشنواره شد تا ضعف جدي در اطلاع‌رساني دقيق درباره اتفاقات و همچنين حضور قاطع فيلم‌هايي با حمايت‌هاي دولتي و حكومتي، چنانكه برخي آن را «جشنوارهاي در تسخير فارابي، اوج و حوزه هنري» توصيف كرده‌اند؛ همه و همه باعث شد نگاه‌ها به جشنواره فيلم فجر از جنس ديگري باشد. به اين معني كه اين بار آنچه در كانون توجه قرار گرفت، نه خود سينما و فيلم‌ها كه پرسشي بود مبني بر اينكه «در جشنواره امسال چه مي‌گذرد؟» به هر حال با وجود همه حرف و حديث‌ها و كاستي‌ها و انصراف‌ها، جشنواره 41 كليد خورد و اين روزها فيلم‌هاي بخش سوداي سيمرغ در سينماها نمايش داده مي‌شوند؛ اما آنچه در چند روز گذشته در جشنواره سبب شگفتي و جنجال‌برانگيز شد، نه بخش سوداي سيمرغ كه بخش بين‌الملل بود.
بيشتر ملي مي‌نمايد تا بين‌المللي
وقتي رويدادي صفت بين‌المللي را يدك مي‌كشد، بالطبع انتظار اين است كه شاهد اتفاقي ميان ملت‌هاي مختلف باشيم؛ ميان مردم سرزمين‌هاي مختلف؛ اما بايد گفت كه جشنواره فيلم فجر امسال نشانه‌هاي بارز چنداني از يك رويداد بين‌المللي ندارد. تا لحظه نگارش اين گزارش (بعدازظهر 16 بهمن) نه از داورها خبري است، نه فيلم‌هاي بخش‌هاي مسابقه بين‌الملل به صورت رسمي اعلام شده‌اند.
پنج روز از جشنواره گذشته روابط عمومي برنامه اولين نمايش فيلم هاي بخش بين الملل را در سينماي رسانه اعلام مي كند و در توضيح بيشتر مي گويد:« در بخش بين الملل برنامه روزانه اعلام مي شود.» از آن طرف خزاعي، رييس سازمان سينمايي مي گويد:« گر اخبار بخش بين الملل منتشر نمی‌شود به دلیل فضایی است که در خارج از کشور وجود دارد و این احتیاط و این برنامه‌ریزی را می‌طلبد که ما کمی دیرتر درباره مهمانان و آثار شاخص حاضر در این دوره از جشنواره اطلاع‌رسانی کنیم. اسامی مهمانان با ورود به کشور اعلام خواهد شد.» به نظر شما قرار است شاهد چه مهماني در جشنواره امسال باشيم؟
همچنين از بخش بين‌الملل جشنواره امسال مي‌دانيم كه ۵۷۸ فيلم در سامانه سايت جشنواره ثبت‌نام كردند كه از اين تعداد، هيات مشاوران به جمع‌بندي ۲۶ اثر از ۲۵ كشور در بخش مسابقه بين‌الملل رسيده‌اند؛ همچنين فيلم‌هاي محصول مشترك هم در ميان اين تعداد است. فيلم‌هايي كه براي اولين‌بار در منطقه اكران خواهند داشت. اعلام شده از ۲۵ كشور، مهمان خارجي در جشنواره حضور دارد و بازار فيلم هم قرار است پررونق برگزار شود و كمپاني‌هاي مختلف از كشورهاي جهان حضور دارند و محل استقرارشان در برج ميلاد و خانه جشنواره خواهد بود. تا اين لحظه اعلام شده است كه ۱۱ فيلم از كشورهاي بلژيك، لوكزامبورگ، اندونزي، فرانسه، ژاپن، روماني، آرژانتين، سوريه، عراق و ايران به بخش جشنواره جشنواره‌ها راه پيدا كرده‌اند كه آن هم بخش غيررقابتي است. همكاران ما در بخش اطلاع‌رساني جشنواره چه غافلگيري براي ما دارند؟
ماجرا به همين جا ختم نمي‌شود. حاشيه عجيب و غريب ديگر جشنواره نه‌تنها انصراف برخي فيلمسازان خارجي از اين رويداد سينمايي است، بلكه بخش حيرت‌انگيزتر ماجرا آنجاست كه صاحبان فيلم‌ها مي‌گويند بدون اطلاع آنها آثارشان در ليست فيلم‌هاي خارجي قرار گرفته است.
اعتمادآنلاين در همين زمينه گزارش داد كه ژان پير و لوك داردن، برادران سينماگر مشهور بلژيكي خواهان خارج كردن فيلم خود «توري و لوكيتا» از جشنواره فيلم فجر شدند. سايت دنياي تصوير هم نوشت: سازندگان پنج فيلم خارجي كه در بخش جشنواره جشنواره‌ها رقابت مي‌كنند، خواستار خروج فيلم‌هاي‌شان از اين بخش از جشنواره جهاني فيلم فجر شدند. كارگردان‌هاي فيلم‌هاي «شورشي»، «قبل اكنون بعد» و «سنت عمر» و «توري و لوكيتا» و «ر.م.ن» خواستار خروج فيلم‌هاي‌شان از جشنواره جهاني فيلم فجر شدند. پايگاه خبري سينما سينما نيز با اعلام اينكه سازندگان چهار فيلم خارجي حاضر در جشنواره فيلم فجر خواستار خروج فيلم‌هاي‌شان از اين جشنواره شدند، نوشت: «توري و لوكيتا، قبل اكنون بعد، R. M. N و سنت عمر فيلم‌هايي هستند كه بنا بر يادداشت‌‌هاي مجازي و توييت‌هاي سازندگان‌شان بدون اطلاع صاحبان آثار در ليست فيلم‌هاي خارجي جشنواره فيلم فجر قرار گرفته‌اند.» در ادامه همين خبر سينما سينما آمده: «لوك و ژان پي‌ير داردن، با انتشار بيانيه‌اي خواستار عدم نمايش فيلم اخيرشان در جشنواره فجر شدند. آنها اعلام كرده‌اند از حضور فيلم «توري و لوكيتا» در جشنواره فجر بي‌خبر بوده‌اند. كاميلا انديني، كارگردان «قبل اكنون بعد» نيز عنوان كرده كه از حضور فيلمش در جشنواره فيلم فجر بي‌خبر بوده است. كريتسين مونجيو، كارگردان R. M. N خواستار عدم نمايش فيلمش شد. آليس ديوپ، سازنده «سنت عمر»، ديگر كارگرداني است كه با انتشار يك يادداشت اعتراضي خواستار عدم نمايش فيلمش در جشنواره فجر شده است.»
ادعای یک کانال تگرامی
همزمان با اين اتفاقات، يك كانال تلگرامي تعبير ديگري از اين اتفاقات داشت كه آشكارا نزديك تكرار روايت‌هاي رسمي و دولتي است. كانال «ستاره سينما» بروز چنين حاشيه بي‌سابقه‌اي در جشنواره فيلم فجر را حمله تروريست‌هاي فرهنگي تعبير كرد و نوشت: «پس از شكست تلاش‌هاي برخي در داخل كشور براي تحريم جشنواره چهل و يكم فيلم فجر و بي‌اعتبار ساختن سينماي ايران و استقبال مخاطبان از روز نخست جشنواره به‌رغم تخريب‌ها، اطلاعات رسيده جديد حاكي است لشكر سايبري منافقين نيز به عنوان نيروي كمكي عناصر داخلي وارد عمل شده و ضمن ريپورت دسته جمعي كانال‌هاي تلگرام و صفحات اينستاگرام پوشش‌دهنده خبرهاي فستيوال فجر براي بايكوت رسانهاي، همزمان با ارسال ايميل به مهمانان خارجي اين رويداد فرهنگي، برخي از آنها را نيز از حضور در جشنواره فيلم فجر منصرف ساخته‌اند.موضوعي كه اقدام دست‌اندركاران اين جشنواره در برگزاري آن در سكوت خبري و پنهان كردن اسامي مهمانان خارجي بخش بين‌الملل را عقلاني نشان مي‌دهد. در كنار تلاش‌هاي سايبري فرقه رجوي، اطلاعات رسيده ديگري حاكي است كه ردپاي برخي فيلمسازان بين‌المللي داخلي نيز در تماس با مهمانان خارجي و منصرف كردن آنها از حضور در جشنواره بين‌المللي فيلم فجر كشف شده كه بخشي از اين تماس‌ها به وسيله ارتباط تعدادي از سينماگران با عوامل رسانهاي خارج‌نشين در راديو فردا برقرار شده است.»
چه كسي راست مي‌گويد؟
وقتي از دبير جشنواره درباره اين انصراف پرسيده مي‌شود، او صريح مي‌گويد: صاحبان آثار ثبت‌نام انجام داده‌اند و حق پخش و حق رايت گرفته شده و كار را با كيفيت بالا به جشنواره تحويل دادند. يعني همه چيز به صورت حرفه‌اي اتفاق افتاده است؛ لذا اگر الان كسي در يك نقطه‌اي از جهان بگويد چرا، اين چرايي از نظر پروتكل‌هاي حقوقي و بين‌المللي و از لحاظ ادبيات حرفه‌اي حضور فيلم‌ها در فستيوال‌هاي دنيا تعريف شده نيست. وقتي فيلمي به دبيرخانه جشنواره تحويل داده و فرم پر شده و حق رايت به صورت ارز رايج دنيا گرفته و پرداخت شده، ديگر فيلم در اختيار فستيوال است.
چرا در دوره‌هاي قبل اين حواشي را نداشتيم؟
نظريه‌اي وجود دارد كه مي‌گويد بحث تحريم‌ها در چگونگي برگزاري جشنواره دخيل است. البته كه تا حدي قابل قبول است، اما فراموش نكنيم كه كشور در چهار سال گذشته هم درگير تحريم‌ها و فشارهاي زياد بوده و اين فقط به امسال مربوط نمي‌شود. جشنواره جهاني با مسووليت سيدرضا ميركريمي و محمدمهدي عسگرپور در بحبوحه همين فشارها برگزار شد ولي اين حواشي عجيب و غريب را نداشت. چرا؟
حالا ما به اين بهانه بي‌هيچ قضاوتي و نگاهي گذرا خواهيم داشت به دوره‌هايي كه جشنواره جهاني از ملي تفكيك شده بود؛ با طرح اين پرسش از مسوولان سينمايي كه چرا با تلاش و همت عده‌اي از سينماگران در مدت شش سال كمي صبورانه‌تر برخورد نكردند؟
دوره‌هايي كه جشنواره جهاني مجزا داشتيم
اولين سالي كه جشنواره جهاني از بخش ملي جدا برگزار شد، ارديبهشت 94 بود كه دبيري آن را عليرضا رضاداد بر عهده داشت. در اين دوره سه بخش رقابتي سينماي سعادت 14 فيلم، جلوه‌گاه شرق 14 فيلم و هنر و تجربه 14 فيلم بود. همچنين در بخش غيررقابتي اين جشنواره آثار روز دنيا به نمايش درآمد .نمايش فيلم‌هاي كوتاه و مستند مرور آثار فرانچسكو رزي و هفته فيلم دو كشور تركيه و چين از ديگر بخش‌هاي غيررقابتي اين جشنواره بود. آثار حاضر در بخش‌هاي مختلف جشنواره ميان 300 فيلم متقاضي انتخاب شدند. در اين دوره حضور 18 تهيه‌كننده مطرح دنيا و برگزاري تور بازديد از لوكيشن‌هاي ايران و كوير و... از برنامه‌هاي حاشيه‌اي اين رويداد بود. دراين دوره داوران بخش‌هاي مختلف عبارت بودند از: آن هو، ايگور گوسكوف، پير آنري دو لو، رولف دو هير، سميح كاپلان اوغلو، نيكي كريمي، رضا ميركريمي، هنگامه قاضياني، نگار جواهريان و... .
جشنواره جهاني در دوره 34 سال 95 به دبيري سيد رضا ميركريمي برگزار شد، همان سالي كه پوستر جشنواره فيلم «گاو» داريوش مهرجويي بود و پرديس سينمايي به عنوان محل برگزاري اين رويداد انتخاب شد و مهمانان اين رويداد هم در هتلي نزديك به چارسو در مركز شهر مستقر شده بودند. در اين دوره در بخش مسابقه سينماي سعادت 2 فيلم ايراني و 12 فيلم خارجي، در مجموع 14 فيلم، در بخش جلوه‌گاه شرق 3 فيلم ايراني و 13 فيلم خارجي در مجموع 16 فيلم در بخش جشنواره جشنواره‌ها 10 فيلم، در بخش نمايش‌هاي ويژه 14 فيلم شامل 3 فيلم ايراني، 6 فيلم در بخش مرور سينماي فرانسه و 18 فيلم كوتاه شامل پنج فيلم ايراني در جريان جشنواره روي پرده رفت. دراين رويداد نسخه ترميم شده فيلم «باد صبا» به كارگرداني آلبر لاموريس به نمايش در آمد.
سي و پنجمين جشنواره جهاني در سال 96 برگزار شد. همان سالي كه پوستر جشنواره منقش به اثري از حميدرضا بيدقي، با عكسي از مجموعه برف عباس كيارستمي بود و سيمرغ زرين بهترين فيلم به ائو (خانه) اثر اصغر يوسفي‌نژاد تعلق گرفت و سيمرغ سيمين جايزه ويژه هيات داوران براي بهترين دستاورد هنري به جين‌جينگ ژو براي فيلمبرداري و وانگ تو براي كارگرداني آقاي بي‌دردسر اهدا شد. در اين دوره 23 فيلم بلند در بخش رقابتي و 59 فيلم بلند در بخش غيررقابتي اكران شدند. همچنين 24 فيلم كوتاه در بخش رقابتي به نمايش درآمد. هيات داوران بخش‌هاي مختلف جشنواره فلورين گالنبرگر، لخ مايفسكي، ميكو هارادا، اوبرتو پازوليني، فاطمه معتمدآريا، رسول صدرعاملي و... بودند.
از بخش‌هاي مختلف آن بگذريم؛ بياييد ببينيم چه كشورهايي در اين رويداد به عنوان مهمان حضور داشتند و چه كشورهايي فيلم داشتند. اتريش، اردن، ارمنستان، اسپانيا، استراليا، استوني، اسلواكي، آفريقاي جنوبي، افغانستان، الجزاير، امارات متحده عربي، اندونزي، ايالات متحده امريكا، ايتاليا، ايران، ايرلند، ايسلند، آرژانتين، آلمان، برزيل، بريتانيا، بلژيك، بلغارستان، بنگلادش، بوسني و هرزگوين، بلاروس، پاكستان، تاجيكستان، تايوان، تركيه، تونس، جمهوري آذربايجان، جمهوري چك، چين، روسيه، روماني، ژاپن، سوريه، سوئد، سوييس، صربستان، عراق، عمان، فرانسه، فلسطين، فيليپين، قرقيزستان، قزاقستان، كانادا، كره جنوبي، كرواسي، كلمبيا، كوردستان، گرجستان، لبنان، لتوني، لهستان، ليتواني، مالزي، مراكش، مصر، مغولستان، مونته‌نگرو، ميانمار، نپال، نروژ، هلند، هند، هنگ‌كنگ، ويتنام و يونان كشورهاي مهمان بودند.
از كشورهايي كه در اين دوره جشنواره فيلم داشتند، مي‌توانيم به اردن، اسپانيا، استراليا، استوني، اسلواكي، افغانستان، اكوادور، امارات متحده عربي، اندونزي، اوكراين، ايالات متحده امريكا، ايتاليا، ايران، آرژانتين، آلمان، برزيل، بريتانيا، بلژيك، بلغارستان، بنگلادش، بوسني و هرزگوين، پاكستان، پرو، تركيه، جمهوري چك، چين، دانمارك، روسيه، روماني، ژاپن، سنگاپور، سوريه، سوئد، سوييس، شيلي، عراق، عربستان سعودي، فرانسه، فنلاند، فيليپين، قرقيزستان، قزاقستان، قطر، كامبوج، كانادا، كره جنوبي، كرواسي، كلمبيا، گرجستان، لتوني، لهستان، ليتواني، مالزي، مصر، مغولستان، مكزيك، مولداوي، ميانمار، نروژ، نيجريه، هلند، هند و هنگ‌كنگ اشاره كنيم.
اما سال 97 جشنواره 36 به دبيري سيد رضا ميركريمي برگزار شد. 30 فيلم در بخش رقابتي و 58 فيلم در بخش غيررقابتي اكران شدند. در بخش فيلم‌هاي كوتاه 24 فيلم در بخش رقابتي و 14 فيلم كوتاه در بخش غيررقابتي نمايش داشتند. جايزه بهترين فيلم به آگا اثر ميلكو الزاروف تعلق گرفت. مهماناني را كه در اين رويداد بين‌المللي حضور داشتند از كشورهايي نظير اتريش، ارمنستان، اسپانيا، استراليا، اسلواكي، اسلووني، افغانستان، الجزاير، اندونزي، ايالات متحده امريكا، ايتاليا، ايران، ايرلند، آرژانتين، آلمان، برزيل، بريتانيا، بلژيك، بلغارستان، بنگلادش، بوتسوانا، بوسني و هرزگوين، پاكستان، تركيه، تونس، جمهوري آذربايجان، جمهوري چك، چين، روسيه، زيمبابوه، ژاپن، سنگاپور، سوريه، سوئد، سوييس، شيلي، صربستان، عراق، فرانسه، فلسطين، فنلاند، قرقيزستان، قزاقستان، قطر، كانادا، كره جنوبي، كرواسي، كوردستان، كويت، گرجستان، لائوس، لبنان، لهستان، ليتواني، مالزي، مجارستان، مغولستان، مقدونيه، نروژ، هلند، هند، ويتنام و يونان بودند؛ اما كشورهايي كه در جشنواره فيلم داشتند عبارت بودند از: اتريش، اسپانيا، استراليا، استوني، اسكاتلند، اسلووني، افغانستان، اوكراين، ايالات متحده امريكا، ايتاليا، ايران، ايرلند، آرژانتين، آلمان، بريتانيا، بلژيك، بلغارستان، بوسني و هرزگوين، پرتغال، پرو، تايوان، تركيه، تونس، جمهوري آذربايجان، جمهوري چك، چكسلاواكي، چين، روسيه، روماني، ژاپن، سنگاپور، سوريه، سوئد، سوييس، شيلي، صربستان، عراق، فرانسه، فلسطين، فيليپين، قرقيزستان، قزاقستان، قطر، كانادا، كره جنوبي، كرواسي، كنيا، كويت، گرجستان، لبنان، لهستان، ليتواني، مجارستان، مصر، مغولستان، مقدونيه، مكزيك، نروژ، هلند، هند، ويتنام و يونان.
سي و هفتمين جشنواره جهاني فيلم فجر در سال 98 برگزار شد. در اين دوره 33 فيلم بلند در بخش رقابتي، 51 فيلم بلند در بخش غيررقابتي و 24 فيلم كوتاه در بخش رقابتي در اين جشنواره به نمايش درآمد. مهماناني كه در اين رويداد شركت داشتند از كشورهايي همچون اتريش، اردن، ارمنستان، ازبكستان، اسپانيا، استراليا، استوني، اسلواكي، افغانستان، اندونزي، ايالات متحده امريكا، ايتاليا، ايران، ايرلند، آلباني، آلمان، برزيل، بلغارستان، بنگلادش، بوتسوانا، بوسني و هرزگوين، پاكستان، پرتغال، تاجيكستان، تركيه، تونس، جمهوري آذربايجان، چين، دانمارك، روسيه، روماني، ژاپن، سوريه، سوئد، صربستان، عراق، فرانسه، قرقيزستان، قزاقستان، كامبوج، كره جنوبي، كرواسي، گرجستان، لبنان، لتوني، لهستان، لوكزامبورگ، ليتواني، مالزي، مصر، مغولستان، مقدونيه، موراكو، مونته‌نگرو، ميانمار، نروژ، هلند، هند و يونان بودند.
كشورهايي هم كه فيلم‌شان در جشنواره حاضر بود، عبارت بودند از: اتريش، اردن، ارمنستان، ازبكستان، اسپانيا، استراليا، استوني، اسلواكي، اسلووني، افغانستان، اروگوئه، اوكراين، ايالات متحده امريكا، ايتاليا، ايران، ايرلند، ايسلند، آرژانتين، آلباني، آلمان، برزيل، بريتانيا، بلغارستان، بنگلادش، پاكستان، تايلند، تايوان، تركيه، تونس، جمهوري آذربايجان، جمهوري چك، چين، دانمارك، روسيه، روماني، ژاپن، سوريه، سوئد، صربستان، عراق، فرانسه، فلسطين، فنلاند، قبرس، قرقيزستان، قزاقستان، قطر، كامبوج، كانادا، كره جنوبي، كرواسي، كوبا، گرجستان، لبنان، لتوني، ليتواني، مالزي، مجارستان، مصر، ميانمار، نروژ، هلند، هند.
سي و هشتمين جشنواره جهاني فيلم فجر از ۵ تا ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ در تهران برگزار شد. دبيري اين دوره از جشنوار بر عهده محمدمهدي عسگرپور بود. سيمرغ زرين بهترين فيلم به نور طبيعي اثر دينش نادْي از كشور مجارستان تعلق گرفت. پرديس چارسو كاخ جشنواره، سينما آزادي و سالن روباز سينماي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان ديگر سينماهاي نمايش‌دهنده فيلم‌هاي جشنواره بودند.
بخش‌هاي رقابتي اين دوره در قالب دو بخش اصلي سينماي سعادت و جلوه‌گاه شرق برگزار شد. در بخش سينماي سعادت، فيلم‌هاي «حافظ برادر» از تركيه، «كوهستان جادويي» از هلند، «گذار» از ژاپن، «اگر باد بايستد» از ارمنستان، «عوامل انساني» از آلمان، «هلن» از فنلاند، «نور طبيعي» از مجارستان، «ما اينجاييم، ما نزديكيم» از اوكراين، «معجزه» از كره جنوبي، «بن‌بست» از اسلووني، «جزيره دروغ» از اسپانيا، «بهداشت اجتماعي» از كانادا و سه فيلم از ايران شامل «ميجر»، «شهربانو» و «گيسوم» به رقابت پرداختند.
در بخش جلوه‌گاه شرق هم فيلم‌هاي «۲۰۰ متر» از اردن، «سگ‌ها ديشب نخوابيدند» از افغانستان، «انيما» از چين، «در سايه» از تركيه، «در كنار دريا» از ژاپن، «به زير آسمان و زمين» از فرانسه، «من به آتش نمي‌زنم» از كره جنوبي، «جاده‌اي به بهشت» از قرقيزستان، «سلما» از عمان و سه فيلم ايراني «سيارك»، «صحنه‌زني» و «افسانه بناسان، غول چراغ جادو» ارزيابي شدند.
بخش‌هاي مختلف اين دوره از جشنواره عبارت بودند از بخش فيلم‌هاي ژانر معاصر، بخش نمايش‌هاي ويژه، نمايش فيلم‌هاي كلاسيك مرمت شده، بخش مرور سينماي دانمارك، بخش شاخه‌هاي زيتون و داوران اين دوره هم مي‌توانيم به ميريانا كارانوويچ از صربستان، بريلانته مامندوزا از فيليپين، ليلا پاكالنينا از لتوني، اِلما تاتاره‌گيج از بوسني و هرزگوين، مورتن كاوفمان از دانمارك و در كنار آنها فاطمه معتمدآريا و شهرام مكري اشاره كرد.
فيلمسازاني كه در پنج دوره گذشته بودند
از ميان فيلمسازان جهاني كه در پنج دوره گذشته در بخش بين‌الملل جشنواره فجر حضور داشتند، مي‌توان به اين هنرمندان اشاره كرد: آليور استون، پل شريدر، اي. آر. رحمان، ويكتور اريسه، الكساندر سوكوروف، ژان پير لئو، فرانكو نرو، نيكولا پيوواني، لوكا بيگاتزي، زينب آتاكان، كارن شاه نظروف، تيان ژوانژوانگ، وانگ شيائوشواي، اندرو لائو، يورن دانر، اليويا مگاتون، توماس ماخ، ريتي پان، روبرتو پرپنياني، فلوريان گالنبرگر، اوبرتو پازوليني، لخ مايفسكي، سميح كاپلان اوغلو، آندرئا پالائورو، صحرا كريمي، ويت هايدوشكا، اسماعيل فروخي، مايك فن ديم، زكي دميركوبوز، دارژان اوميربايف، جسيكا وودورث، ميكو هارادا، خوزه لوئيس گوئرين، ايوو فلت، امانوئل پرووس، يوانا كوز كراوزه، ميلچو مانچفسكي، ديميتريس آتانيتيس، يتيم اوستااوغلو، آيدا بگيچ، فريدريك تور فريدريكسون، روسودان گلورژيدزه، سالومه دميرا و...
دوره مجازي: فولكر شلوندورف، جاكو وان دورمال، كارن شاه نظرف، ايان كريستي، استيفن واربك، فردريك مر و ...
٭ عنوان گزارش، مصرعي
از يك غزل حسين منزوي است.
از ميان فيلمسازان جهاني كه در پنج دوره گذشته در بخش بين‌الملل جشنواره فجر حضور داشتند، مي‌توان به اين هنرمندان اشاره كرد:
آليور استون، پل شريدر، اي. آر. رحمان، ويكتور اريسه، الكساندر سوكوروف، ژان پير لئو، فرانكو نرو، نيكولا پيوواني، لوكا بيگاتزي، زينب آتاكان، كارن شاه نظروف، تيان ژوانژوانگ، وانگ شيائوشواي، اندرو لائو، يورن دانر، اليويا مگاتون، توماس ماخ، ريتي پان، روبرتو پرپنياني، فلوريان گالنبرگر، اوبرتو پازوليني، لخ مايفسكي، سميح كاپلان اوغلو، آندرئا پالائورو، صحرا كريمي، ويت هايدوشكا، اسماعيل فروخي، مايك فن ديم، زكي دميركوبوز، دارژان اوميربايف، جسيكا وودورث، ميكو هارادا، خوزه لوئيس گوئرين، ايوو فلت، امانوئل پرووس، يوانا كوز كراوزه، ميلچو مانچفسكي، ديميتريس آتانيتيس، يتيم اوستااوغلو، آيدا بگيچ، فريدريك تور فريدريكسون، روسودان گلورژيدزه، سالومه دميرا و... در دوره مجازي نيز فولكر شلوندورف، جاكو وان دورمال، كارن شاه نظرف، ايان كريستي، استيفن واربك، فردريك مر و... از حاضران در جشنواره بودند.