رسيدن به دروازه‌هاي «باخموت»
همه‌چيز درباره عمليات روس‌ها در شرق اوكراين و برنامه‌ريزي آنها براي يك حمله بزرگ
محمدحسين لطف‌الهي
روس‌ها روز يكشنبه از تسخير يك روستا و نزديك‌تر شدن به باخموت خبر دادند. منابع غربي معتقدند روس‌ها به زودي طي هفته‌هاي آينده عملياتي بزرگ را در اين منطقه آغاز مي‌كنند.
گروه شبه‌نظامي واگنر - يك گروه شبه‌نظامي خصوصي نزديك به كرملين- كه هدايت عمليات نظامي روس‌ها براي تسخير شهر باخموت در شرق اوكراين را برعهده دارد، روز يكشنبه در بيانيه‌اي اعلام كرد كه «يگان‌هاي مهاجم» اين گروه روستاي كراسنا گورا در شمال شهر استراتژيك باخموت را تصرف كرده‌اند. همراه اين بيانيه كه از سوي دفتر مطبوعاتي يوگني پريگوژين، موسس و رييس گروه واگنر در اختيار رسانه‌ها قرار گرفته، ويديويي هم منتشر شده كه سربازان اين گروه را در حال ورود به اين روستا نشان مي‌دهد.
با توجه به ديد محدودي كه ويديوي منتشر شده ارايه مي‌دهد امكان صحت‌سنجي مستقل اين ادعا وجود ندارد، اما كارشناسان نظامي اين پيروزي و تداوم پيشروي به سوي باخموت را محتمل و البته تاثيرگذار ارزيابي مي‌كنند.
روايت اوكرايني‌ها با آنچه روس‌ها ادعا مي‌كنند كمي تفاوت دارد. ستاد كل ارتش اوكراين روز يكشنبه 12 فوريه تاييد كرد كه حملات نظاميان روس عليه كراسنا گورا و 22 شهرك ديگر در نزديكي باخموت تشديد شده است اما بدون اشاره به سرنوشت اين روستا و شهرك‌هايي كه مورد تهاجم واقع شده بودند، تاكيد كرد كه حملات روسيه عليه شهر باخموت دفع شده است.
روزنامه نيويورك‌تايمز نوشته است كه برخي نظاميان اوكرايني معتقدند شهر باخموت با توجه به نيرويي كه روسيه براي تسخير آن اعزام كرده و به رغم تلفات شديدي كه به آنها وارد آمده در آينده نه چندان دور سقوط خواهد كرد.
چرا باخموت براي روسيه اهميت دارد؟
شهر باخموت واقع در استان دونتسك پيش از شروع جنگ نزديك به 70 هزار جمعيت داشت. هرچند كه بخش اعظمي از اين شهر در حال حاضر تخريب شده اما از نگاه رسانه‌ها و كارشناسان اين شهر به نوعي سمبل مقاومت اوكرايني‌ها در برابر تهاجم نظامي روسيه است. ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه به اين شهر به چشم پل پيروزي و يك گام ضروري براي تصرف مناطق شرقي اوكراين شامل دو منطقه دونتسك و لوهانسك مي‌نگرد. شهر باخموت موقعيت بسيار استراتژيكي دارد و كارشناسان نظامي مي‌گويند هر كدام از طرف‌ها كه اين شهر را در اختيار داشته باشد، بر دو بزرگراه اصلي استان دونتسك تسلط مي‌يابد و مسير بسيار آسان‌تري براي اجراي عمليات‌هاي آفندي در اختيار خواهند داشت.
با اين حال كارشناسان تاكيد دارند، تسخير اين شهر لزوما به معناي موفقيت روسيه در عمليات‌هاي آينده در اين منطقه نخواهد بود.
تاكنون ماه‌ها از زماني كه عمليات تسخير باخموت از سوي روسيه آغاز شده، مي‌گذرد و در اين مدت بمباران‌هاي مداوم و اعزام مرتب تعداد زيادي سرباز به اين منطقه در دستور كار نيروهاي نظامي اين كشور قرار داشته است.
بر اساس گزارش‌هايي كه تاكنون از ميدان جنگ و وضعيت شهرهاي اطراف باخموت منتشر شده، اين شهر در حال حاضر از سه جهت از سوي روس‌ها محاصره شده است. هنوز مشخص نيست كه اوكراين همچنان قصد اعزام نيرو به اين منطقه را دارد يا مي‌خواهد به‌طور تاكتيكي و موقتا عقب بنشيند.
تلفات شديد روسيه در دو هفته اخير
مقام‌هاي امريكايي و اروپايي مي‌گويند روسيه براي جبران تلفات بسياري كه در مناطق شرق اوكراين متحمل مي‌شود، از سربازان بي‌تجربه و شبه‌نظامياني كه با سربازان جديد تقويت شده بودند در حال پيشبرد اهداف خود در اين منطقه بود.
براساس برآورد آنها نزديك به 12 ماهي كه از زمان شروع جنگ اوكراين مي‌گذرد حدود 200 هزار نفر از سربازان روس، كشته يا زخمي شده‌اند.
آژانس اطلاعات دفاعي بريتانيا روز يكشنبه در گزارشي اعلام كرد كه طي دو هفته گذشته «روسيه احتمالا بالاترين ميانگين تلفات روزانه از زمان شروع جنگ را ثبت كرده است» كه مستقلا بريتانيا قادر به صحت‌سنجي آن نيست اما از سوي نهادهاي اطلاعاتي و نظامي اوكراين ارايه شده و بريتانيا آن را «احتمالا دقيق» مي‌داند.
بر اساس اين گزارش، در دو هفته گذشته به‌طور ميانگين روزانه بيش از 800 سرباز روس كشته يا زخمي شده‌اند و مجموعه‌اي از دلايل از جمله عدم تجربه كافي حضور در ميدان جنگ و تلاش قابل توجه براي محافظت از خطوط تداركاتي حتي به قيمت از دست رفتن نيروي انساني عامل افزايش تلفات روس‌ها هستند.
منتظر يك عمليات بزرگ و جديد در شرق اوكراين باشيم؟
وب‌سايت مطالعات جنگ مستقر در واشنگتن در آخرين گزارش روزانه خود از جنگ اوكراين نوشته است كه در استان لوهانسك اوكراين نيز نيروهاي نظامي روسيه توانسته‌اند پيشروي‌هايي داشته باشند و ابتكار عمل را در محور اسواتوو - كرمينا كه يك مسير مهم در اين منطقه است به دست گرفته‌اند اما عمليات آفندي آنها نتوانسته تمامي اهدافي را كه برايش تعيين شده بود، محقق كند.
ارزيابي مقام‌هاي نظامي اوكراين و البته تحليلگران نظامي روس طرفدار حمله نظامي به اوكراين بر اين باورند كه روسيه در شرايط فعلي امكان انجام يك عمليات در ابعاد وسيع در شرق اوكراين را ندارد. آندري چرنياك، يكي از مقام‌هاي ارشد اطلاعاتي ارتش اوكراين در اين خصوص مي‌گويد روس‌ها منابع لازم براي حمله بزرگ تا پيش از 24 فوريه (سالگرد حمله نظامي به اوكراين) را ندارند. با اين وجود او معتقد است روس‌ها در حال آماده‌سازي براي چنين حمله‌اي هستند و تلاش دارند به دقت نقاط ضعف ارتش اوكراين و خطوط دفاعي اوكراين را بررسي كنند.
با اين حال برخي نشانه‌ها مويد آن است كه روسيه به زودي حمله جديد را آغاز خواهد كرد. روزنامه واشنگتن‌پست نوشته است كه در هفته اخير روس‌ها به سرعت در حال جايگزيني سربازان با تجربه و نيروهاي ويژه ارتش روسيه با سربازان بي‌تجربه و شبه‌نظاميان واگنر هستند و اين از نگاه بسياري از كارشناسان به منزله آماده شدن براي يك حمله مهم است.
همزمان با تحولات در شرق اوكراين، در جنوب اين كشور نيز روس‌ها به بمباران شهرها و هدف قرار دادن خطوط دفاعي اوكراين ادامه مي‌دهند. چندي قبل پيش‌بيني شده بود كه ممكن است اوكراين در هفته‌هاي آتي عملياتي براي آزادسازي شهر مليتوپول داشته باشد.
جايي كه مجرمان براي آزادي مي‌جنگند
منظور از زندانيان و مبارزان بي‌تجربه در گروه واگنر چه كساني هستند؟
خبرگزاري سي‌ان‌ان به تازگي در گفت‌وگو با دو جنگجوي سابق گروه شبه‌نظامي واگنر فاش ساخته است كه بسياري از سربازان اين گروه كه تا پيش از شروع جنگ تعداد آنها كمتر از 10 هزار نفر برآورد مي‌شد اما اكنون بر اساس تخمين سرويس اطلاعاتي بريتانيا بيش از 50 هزار نفر برآورد مي‌شود، زندانياني هستند كه با وعده آزادي از زندان به اين گروه شبه‌نظامي پيوسته‌اند و حالا چاره‌اي جز انتخاب ميان مرگ احتمالي در ميدان جنگ يا مرگ حتمي در صورت سرپيچي از فرامين دست به انتخاب بزنند. به نوشته سي‌ان‌ان، اين دو سرباز سال 2022 از سوي نظاميان اوكرايني بازداشت شده‌اند، هر دو متاهل و داراي دو فرزند هستند و هر دو در حالي كه در روسيه زنداني بودند، پذيرفتند كه به گروه شبه‌نظامي واگنر بپيوندند. يكي از آنها به جرم قتل عمد در حال گذراندن محكوميت 20 ساله خود در زندان بود. يكي از سربازان روايت مي‌كند: «ما 90 نفر بوديم. در اولين حمله و زير آتش خمپاره اوكرايني‌ها دست‌كم 60 نفر كشته شدند و تنها تعدادي مجروح از اين گروه باقي ماند. زماني كه يك گروه در پيشروي ناموفق بود، فورا گروه دوم اعزام مي‌شد و اگر آنها هم ناموفق بودند گروه‌هاي ديگر به ميدان فرستاده مي‌شدند.»
سرباز دوم كه در نبردي پنج‌روزه در جنگلي در نزديكي شهر ليسيچانسك در مرز لوهانسك و دونتسك شركت داشت از شرايطي مي‌گويد كه در هنگام ورود به جنگل با آن روبه‌رو بودند: «ورود به جنگل سخت‌ترين قسمت كار بود، همه جا مين‌گذاري شده بود و از هر 10 نفر 7 نفر كشته مي‌شدند. هر كسي كه زخمي مي‌شد، حتي اگر زخمي جزيي برداشته بود كسي براي كمك به او نمي‌ايستاد و همه نگران ضدحمله‌ها و شليك‌هاي اوكرايني‌ها بودند.»
در ماه سپتامبر ويديويي از يوگني پريگوژين، رييس گروه شبه‌نظامي واگنر منتشر شد كه او را در حال سربازگيري از ميان زندانيان نشان مي‌داد. در اين ويديو، پريگوژين به زندانيان مي‌گويد اگر 6 ماه در گروه واگنر خدمت كنند، دوره محكوميت‌شان بخشوده خواهد شد. آزادي محكومان زنداني در برابر خدمت نظامي در ارتش يا به صورت سرباز مزدور در قوانين روسيه مجاز نيست، اما پريگوژين در واكنش به منتقدان چنين مي‌گفت كه اگر آنها به جنگ نروند، فرزندان شما بايد براي جنگ اعزام شوند.