فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي طرح «فجر تا فطر» را يا اجرا نمي‌كنند يا اصلا نمي‌دانند چيست
در جست‌وجوي كالاي تخفيف‌دار
گروه اقتصادي
بيست روز پيش بود كه وزير جهادكشاورزي از طرحي به نام «فجر تا فطر» رونمايي كرد. طرحي كه از 12 بهمن شروع شد و قرار است تا 2 ارديبهشت يعني روز عيد فطر ادامه پيدا كند. در اين طرح قرار است كالاهاي اساسي در تمام فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي با تخفيف 5 تا 25درصد عرضه شود.
طبق داده‌هاي مركز آمار ايران، قيمت خوراكي‌ها و آشاميدني‌ها در مقياس ميانگين، رشدي 5،65درصدي تجربه كرده است. البته وقتي تورم خوراكي‌ها را فقط دي ماه سال جاري با دي سال گذشته مقايسه مي‌كنيم، مي‌بينيم اين رقم بيشتر است. داده‌هاي مركز آمار رشد تورم دي را بيش از 70درصد اعلام كرده است. اين آمار به خوبي نشان مي‌دهد تخفيف‌هايي كه دولت از طريق رسانه‌هاي حامي خود در بوق و كرنا كرده است حتي نيمي از رشد قيمت‌ها را نمي‌پوشاند. البته اگر تخفيفات اعلامي واقعي باشد، چون اين شائبه وجود دارد كه اين تخفيفات واقعي نيست و امكان‌سنجي همه داده‌ها وجود ندارد.
حتي اگر اين تخفيفات واقعي هم باشد،گزارش ميداني «اعتماد» از فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي نشان مي‌دهد صرفا در يكسري از فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي اين طرح اجرا مي‌شود و در يكسري ديگر خبري از طرح «فجر تا فطر» نيست. نكته قابل توجه ديگر اينكه در همه فروشگاه‌هايي كه پوستر تبليغاتي اين طرح ديده مي‌شود، طرح به طور كامل اجرا نمي‌شود، يعني همه كالاهاي اساسي در همه فروشگاه‌ها تخفيف ندارند، حتي شيوه تخفيف هر فروشگاه هم متفاوت است. اين تخفيفات هم از هيچ اصول خاصي تبعيت نمي‌كند.
البته در بين اقلام عرضه شده، كالاهايي كه به اصطلاح تنظيم بازاري هستند؛ با قيمت يكسان عرضه مي‌شود. عمده كالاهاي تنظيم بازاي هم گوشت قرمز و مرغ، تخم‌مرغ، يكسري برنج‌ها و قند و شكر است. البته همان‌طور كه گفته شد، شما هر روز هفته نمي‌توانيد در فروشگاه نزديك خانه‌تان با قيمت تنظيم بازاري اين كالاها را بخريد، چون در خيلي از فروشگاه‌ها همه اين محصولات عرضه نمي‌شود؛ حتي گوشت قرمز هم در برخي فروشگاه‌ها يك هفته در ميان است و در برخي اصلا عرضه نمي‌شود.
گذشته از تفاوت قيمت‌ها و نحوه عرضه كالاهاي اساسي، برند كالاهايي كه در فروشگاه‌هاي مختلف برچسب تخفيف «فجر تا فطر» را دارند، هم متفاوت هستند. مثلا يك فروشگاهي يكسري برند لبنيات را تخفيف گذاشته و يك فروشگاهي فقط يك برند كه آن‌هم در فروشگاه قبلي ديده نمي‌شود را تخفيف مي‌دهد.
وقتي در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي تهران مي‌چرخيد، مي‌بينيد زمان اجراي طرح در هر فروشگاهي هم فرق دارد. اين زمان كاملا سليقه‌اي و براساس نظر هيات‌مديره فروشگاه است. در برخي فروشگاه‌ها زمان اجراي طرح پايان 1400 است و در برخي ديگر زمان مشخصي براي آن اعلام نشده است. اما برخي رسما زمان اجراي طرح را عيد فطر اعلام كرده‌اند.
حال اگر شما به دنبال تخفيف هستيد، بايد ترافيك مركز به سمت جنوب يا شرق يا برعكس و حتي مركز به غرب را پشت سر بگذاريد تا بتوانيد تخفيف كالاهاي موردنظر را به دست بياوريد.
چه كالاهايي تخفيف دارند؟
طبق اعلام سيد سعيد راد مديرعامل شركت بازرگاني دولتي كالاهايي كه در طرح فجر تا فطر مشمول تخفيف ۱۰ تا ۲۵درصدي هستند، شامل گوشت منجمد، مرغ منجمد، قند و شكر است. در اين طرح، پنير يواف، ماست كم‌چرب يك كيلويي، شير نايلوني كم‌چرب و شير بطري كم‌چرب هم ديده شده است. طرح كره ۱۰۰ گرمي، روغن سرخ‌كردني۸۱۰ گرمي و روغن پخت‌وپز ۸۱۰ گرمي نيز ازجمله كالاهاي موجود در طرح است. گفته مي‌شود حبوبات، رب، تن‌ماهي، برنج، چاي و برخي ديگر از كالاها هم در اين طرح هست.
ما گوشت تنظيم بازار نمي‌آوريم
قبل از اينكه وارد فروشگاه رفاه خيابان وليعصر مي‌شويد، پوستر طرح فجر تا فطر خودنمايي مي‌كند. وقتي وارد فروشگاه مي‌شويد، مي‌بينيد كالاهاي مخصوص «فطر تا فجر» را در يك گوشه و كنار هم و جدا از ساير كالاها گذاشتند. كالاهاي يخچالي طرح هم با پلاكارد جدا كردند. وقتي ليست كالاهاي رفاه را با ليست كالاهاي اعلامي دولت مقايسه مي‌كنيد، مي‌بينيد 5 قلم كالا وجود دارد كه در طرح است. در اين فروشگاه انواع روغن با 10 درصد الي 15درصد تخفيف، قند فله با تخفيف 10درصد و برنج هندي، مرغ و تخم‌مرغ با قيمت تنظيم بازاري عرضه مي‌شود. در اين فروشگاه گوشت قرمز را به دليل اينكه معتقدند گوشت كم‌كيفيتي است، عرضه نمي‌كنند. يكي از فروشندگان بخش پروتئين به «اعتماد» مي‌گويد: «ما گوشت قرمز تنظيم بازار نمي‌آوريم، چون صف طولاني ايجاد مي‌كند. البته چربي زيادي هم دارد. اين گوشت‌ها همان گوشت‌هاي منجمد وارداتي است كه فقط شقه و نيم شقه مي‌دهند. شما هم اگر مي‌خواهيد از آن گوشت بخريد بايد برويد تربار و از صبح در صف باشيد.»
وقتي در اين فروشگاه بيشتر چرخ مي‌زنيد، همين كالاهاي محدود هم تا پايان سال 1401 تخفيف دارند. بنابراين طرح يك ماه زودتر از موعد مقرر در اين فروشگاه به پايان مي‌رسد.
فقط يك هفته براي ما گوشت آمد
اگر به فروشگاه كوروش خيابان مطهري هم سر بزنيد، شما مي‌توانيد پوستر كوچكي از طرح «فجر تا فطر» را پشت شيشه ببينيد. البته خيلي بايد دقت كنيد. همان‌طور كه با دقت كالاها را انتخاب كنيد، چون در اين فروشگاه غير از گوشت، برنج، شكر و تخم‌مرغ تنظيم بازاري، فقط يك نوع لبنيات در قالب طرح عرضه مي‌شود. بقيه كالاها هم اگر تخفيفي داشته باشند، شركتي است و در طرح نيستند.
درضمن با اينكه كالاهاي محدودي در اين فروشگاه در قالب طرح «فجر تا فطر» عرضه مي‌شود. اما شما نمي‌توانيد در همه روزها و هفته‌هاي اجراي طرح كالاي موردنظر را پيدا كنيد. مثلا در هفته دوم اجراي طرح در اين فروشگاه، برنج و شكر تنظيم بازاري فروخته نمي‌شد. در يخچالش هم جاي گوشت قرمز منجمد وارداتي خالي بود. يكي از فروشندگان اين فروشگاه زنجيره‌اي مي‌گويد: «اين هفته فقط مرغ و تخم‌مرغ تنظيم بازاري داريم. گوشت قرمز فقط هفته اول طرح آمد و اين هفته نيامده است. هفته ديگر هم معلوم نيست بيايد.»
او مي‌افزايد: «اين هفته لبنيات با برند «پگاه» داريم كه تخفيف 10 الي 15درصدي دارد.»
البته اين مارك از لبنيات در هفته سوم بهمن در غرفه خودش در تربار جلال آل‌احمد، يكسري از كالاهايش را با 25درصد تخفيف عرضه مي‌كرد. تخفيفي كه فروشنده مي‌گفت، ارتباطي با طرح دولت ندارد.
پس مراقب باشيد، وقتي در كوروش چرخ مي‌زنيد و به دنبال كالاي تخفيف‌دار دولتي مي‌گرديد، حتما از فروشنده‌هاي آنها سوال كنيد؛ چون در اين فروشگاه هر هفته يكسري كالا عرضه مي‌شود. حتي با وجود اينكه دستورالعمل عرضه كالا در همه فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي كه با يك برند كار مي‌كنند، يكسان است. در برخي كوروش‌ها شما مي‌توانيد برنج و شكر تنظيم بازاري هم ببينيد و در برخي ديگر نه.
طرح فجر تا فطر چي هست؟
خبري از طرح دولتي «فجر تا فطر» در فروشگاه جامبو خيابان نصر نيست. وقتي از يكي از فروشندگان فروشگاه سوال مي‌كنيم مي‌گويد «اين طرح چي هست؟» وقتي براي او در مورد جزييات طرح مي‌گويم، مي‌گويد «طرح هنوز به ما نرسيده است. هنوز به ما در مورد اين طرح اعلام نكرده‌اند.»
يكي از مشتريان اين فروشگاه مي‌گويد «اين طرح براي يكسري از فروشگاه‌هاي خاص است؛ زياد خودتان را خسته نكنيد.» يكي ديگر از مشتري‌ها مي‌گويد «وقتي قيمت يك كالا صددرصد رشد كرده حالا 25درصد تخفيف چه كمكي مي‌كند؟»
فروشنده هم مي‌گويد «ما تخفيف‌هاي خوبي داريم.»
همه تخفيف‌ها تا پايان طرح هست
وارد فروشگاه اتكا خيابان معلم كه مي‌شويد؛ جلوي درِ فروشگاه بنر بزرگي را مي‌بينيد كه نشان از اعلام تخفيف‌هاي گسترده‌اي را مي‌دهد. در اين فروشگاه سرتان را به هر طرف كه مي‌چرخانيد، برچسب‌هاي زرد تخفيف طرح دولتي «فجر تا فطر» را مي‌بينيد. تخفيفات شامل همه كالاهاي اساسي و غيراساسي است. طبق گفته يكي از فروشندگان اين فروشگاه وابسته به سپاه تا پايان رسمي طرح ادامه دارد.
اما درصد تخفيفات در اين فروشگاه بين 6درصد تا 26درصد است. برندهايي كه در اين فروشگاه كالا عرضه مي‌كنند نسبت به فروشگاه‌هاي ديگر بيشتر است، اما اين نشانه كيفيت خوب برندهاي عرضه شده در اين فروشگاه نيست. همان‌طور كه برندهايي كه در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي ديگر عرضه مي‌شد، به طور قطع باكيفيت نبود.
براي همين موقع خريد بايد دقت كرد و فقط به تخفيف توجه نكرد، چون يك نكته مهم در جريان خريد از فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي وجود دارد و آن اينكه آيا اين فروشگاه‌ها تخفيف واقعي مي‌دهند يا نه، چون همواره درمورد تخفيفات فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي در همه مقاطع اين شائبه مطرح بوده كه چقدر تخفيف‌هاي آنها واقعي است.
عكاسي از قيمت‌ها ممنوع
«عكاسي از قيمت‌ها ممنوع است؛ اگر مي‌خواهي خريد كني بخر» اين جمله يكي از فروشندگان فروشگاه شهروند اتوبان جلال آل‌احمد است. او ادامه مي‌دهد «شما از كجا هستيد؟ شما فقط با اجازه مديريت مي‌توانيد عكاسي كنيد.» مي‌گويم «براي خريد آمده‌ام ولي نيازمند يك ليست خريد هستم.» خودكار مشكلي و كاغذ سفيدي را از كيفم در مي‌آورم تا از قيمت كالاهايي كه در نزديكي بخش اطلاعات است، نت بردارم. فروشنده مي‌گويد «يادداشت‌برداري هم ممنوع.» از او فاصله مي‌گيرم و بي‌توجه به اخطارهايش از قيمت حبوبات، برنج هندي، شكر، قند شكسته، روغن مايع و گوشت‌هاي تنظيم بازاري نت بر مي‌دارم.
در اين فروشگاه روغن مايع و روغن سرخ كردني 15 تا 17درصد تخفيف دارد. درضمن تخفيف شكر 7درصد، قند شكسته 51درصد و ماكاروني ۲۲درصد است. در اين فروشگاه تُن ماهي با تخفيف 18درصد، رُب گوجه‌فرنگي با تخفيف ۲۹درصد و انواع حبوبات با تخفيف ۲۱ تا ۲۶درصد به فروش مي‌رسد. وقتي در اين فروشگاه چرخ مي‌زنيد مي‌توانيد انواع چاي را هم با تخفيف 19 تا 26درصدي ببينيد. برنج هندي تنظيم بازاري هم مثل بقيه فروشگاه‌ها كيلويي 3 هزار و 500 تومان است.
يكي از فروشندگان اين فروشگاه مي‌گويد، طرح تا پايان عيد فطر برقرار است. اما قيمت برخي كالاها در برخي فروشگاه‌هاي شهروند تفاوت دارد.
سخن پاياني
طرح پرسروصداي فجر تا فطر برخلاف ادعاي مقامات دولتي بسيار محدود در برخي فروشگاه‌هاي دولتي اجرا مي‌شود. طرحي كه در همان فروشگاه‌ها محدود هم با تفاوت بسيار زياد نسبت به تورم ماه‌هاي اخير عرضه مي‌شود و از نگاه بسياري از شهروندان تهراني كمكي به مردم در جريان خريد كالاهاي اساسي‌شان نمي‌كند.