امريكا و يونان توسعه همكاري‌هاي راهبردي
محمود فاضلي
در سفر دو روزه آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا به يونان جهت شركت در چهارمين دور گفت‌وگوهاي راهبردي بين امريكا و يونان، موضوعات مهم روابط دوجانبه، همكاري منطقه‌اي مانند دفاع و امنيت، تجارت و سرمايه‌گذاري، انرژي و محيط زيست، اجراي قانون و مبارزه با تروريسم، چالش‌هاي بشردوستانه و آمادگي در برابر بلاهاي طبيعي مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. به اعتقاد مقامات يوناني، روابط دوجانبه بين يونان و امريكا راهبردي است و به بهترين نقطه خود در تاريخ روابط رسيده است. طرف امريكايي نيز بر اين باور است كه امريكا و يونان اهداف مشترك خود براي صلح و رفاه در شرق مديترانه، غرب بالكان و درياي سياه را پيش مي‌برند و نقش مهم يونان در تقويت امنيت انرژي منطقه و اهميت همكاري‌هاي دو كشور در زمينه مسائل فرهنگي و آموزشي انكارناپذير است.
موضوعات دفاعي و امنيتي بخش عمده گفت‌وگوهاي بلينكن با مقامات يوناني بود. يونان علاقه خود براي خريداري جنگنده‌هاي نسل پنجمي اف-35 را تكرار و وزير خارجه امريكا حمايت دولت واشنگتن را اعلام كرد. پاسخ رسمي امريكا به درخواست يونان جهت خريداري فروند جنگنده اف-35، در اوايل ماه آوريل اعلام خواهد شد.
طرفين توافق كردند زيرساخت‌هاي بندر پايگاه سودا و پايگاه هوايي 110 شهر لاريسا يونان كه مكان ميزباني پهپادهاي MQ-9 است و مسووليت نظارت بر شرق مديترانه و درياي سياه را عهده‌دار هستند، بهبود يابد. مقامات امريكايي بر ارزش ژئواستراتژيك بندر آلكساندروپليس يونان براي پشتيباني و انتقال نيروهايي امريكايي و ناتويي به شرق اروپا و از احتمال تقويت حضور نيروهاي امريكايي در منطقه آلكساندروپليس و همچنين جزيره كرت و شهر لاريسا در يونان تاكيد كردند. امريكا آماده سرمايه‌گذاري جهت ارتقاي تاسيسات اين منطقه است. امريكا بيش از 100 ميليون يورو براي ارتقاي تاسيسات پايگاه‌هاي نظامي خود در سودا و لاريسا سرمايه‌گذاري كرده است.
شواهد نشان مي‌دهد تحت فشار گذاشتن يونان براي ارسال تسليحات بيشتر به اوكراين همچنان ادامه دارد. درخواست امريكا جهت ارسال خودروهاي زرهي، سامانه‌هاي پدافند هوايي و حتي جنگنده به اوكراين به اطلاع طرف يوناني رسيد و از يونان خواسته شد ظرفيت ارسال تسليحات بيشتر به اوكراين را مورد بررسي جدي قرار دهد. اگرچه آتن رسما ارسال تسليحات بيشتر را در دستور كار ندارد، اما اين احتمال وجود دارد كه با همكاري آلمان و مشروط به دريافت قطعات لازم، تعدادي از تانك‌هاي غيرعملياتي خود را احيا كرده و به اوكراين ارسال كند. در چارچوب اين سفر طرف امريكايي خواستار ارسال سامانه روسي اس-300 به اوكراين شده كه ظاهرا طرف يوناني مخالفت خود را با اين درخواست اعلام داشته، چراكه روسيه همچنان مجوز كاربر نهايي را در اختيار دارد و يونان نمي‌تواند محصول صنعتي ساخت روسيه را بدون مجوز مسكو به طرف ثالث صادر كند و چنين كاري عواقب سنگيني براي يونان خواهد داشت. البته مقامات محافظه‌كار يوناني تمايل دارند وابستگي تسليحاتي خود به روسيه را قطع كنند.
طرف امريكايي همكاري دفاعي با يونان را «ستون فقرات» همكاري دوجانبه دانسته و از زمان امضاي توافقنامه همكاري دفاعي متقابل، ارتش‌هاي دو كشور چندين رزمايش با هم انجام دادند كه براي پيشبرد صلح و ثبات در سراسر منطقه بسيار مهم است.
از ديگر موضوعات مورد دو طرف در جريان سفر روابط يونان و تركيه به عنوان دو عضو ناتو است. نخست‌وزير يونان در مورد پيشنهاد شش محوري براي عادي‌سازي روابط دوجانبه كه اخيرا وزير خارجه تركيه مطرح كرده، تاكيد دارد در صورت از سرگيري گفت‌وگوهاي اكتشافي بين دو كشور، يونان در مورد موضوعاتي حاكميتي كه در بخشي از پيشنهاد شش محوري تركيه مطرح شده وارد بحث نخواهد شد. به گفته بلينكن، يونان و تركيه متحدان، شركا و دوستان نزديك ما هستند. البته ما دوست داريم آنها را نزديك‌تر ببينيم. اگر آنها اين كار را انجام دهند، براي هر دو كشور فرصت‌هاي باورنكردني فراهم خواهد شد. از آتن و آنكارا دعوت مي‌كنم از فرصت تاريخي و فضاي مثبتي كه در روابط ايجاد شده، استفاده كنند. دوستان و شركاي ما، اختلافات خود را به شكل ديپلماتيك مديريت كنند. علاقه و هدف مشترك در آتن و آنكارا براي حل و فصل اختلافات بين دو كشور وجود دارد و دو كشور تمايل دارند تا اين نقطه جهان به حوزه همكاري نه تقابل تبديل شود و امريكا تا حد امكان از اين تلاش‌ها حمايت خواهد كرد.
وزبر خارجه امريكا در كنفرانس مشترك خبري با همتاي يوناني خود در مورد اظهارات اخير سفير امريكا در اسراييل مبني بر اينكه اسراييل مي‌تواند به هر اقدامي براي مقابله با دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي انجام دهد و واشنگتن از آن حمايت خواهد كرد، مدعي شد: «اظهارات كامل او را نخواندم. اما به نظرم همان چيزي كه ما بارها گفته‌ايم را تكرار كرده است. ما متعهد به امنيت اسراييل هستيم. بر اين موضع متعهديم كه نمي‌خواهيم ايران قدرت هسته‌اي شود. رييس‌جمهور بايدن گفته است كه تمامي گزينه‌ها روي ميز است و در حال هماهنگي با اسراييل و ساير كشورها هستيم تا با تمامي مشكلاتي كه ايران ايجاد مي‌كند، همچون پيشرفت هسته‌اي، مقابله مي‌كنيم.ما اعلام كرديم توافق پيرامون برنامه هسته‌اي ايران ديگر جزو گزينه‌ها نيست. ما تلاش‌مان را كرديم و پيشنهادي كه توسط اتحاديه اروپا با حمايت امريكا، روسيه و چين ارايه شد ايران آن را رد كرد. همزمان شاهد استفاده پهپادهاي ايراني توسط روس‌ها در اوكراين هستيم. همچنان باور داريم كه ديپلماسي موثرترين راه براي مقابله با اين مساله است، اما در حال حاضر اين اقدام اولويت كمتري دارد، چراكه ايران حركت و رفتار معناداري در اين زمينه از خود نشان نداده است. درهاي ديپلماسي همچنان باز است اما خيلي به اين بستگي دارد كه ايران چه خواهد گفت و چه خواهد كرد و آيا مي‌خواهد تعامل كند يا خير.»