لحظه خداحافظی ؟
بهزاد نبوی از ریاست جبهه اصلاحات استعفا داد
گروه سياسي| ساعت حدود 4 عصر ديروز براي نخستين‌بار خبر استعفاي بهزاد نبوي در ايلنا منتشر شد و بلافاصله پس از آن در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي هم بازتاب پيدا كرد. چهره‌اي كه دوران پرفراز و نشيبي از سال‌هاي قبل از انقلاب تا پيروزي انقلاب و دوران پس از تشكيل جمهوري اسلامي در عرصه كنشگري سياسي كشور را طي كرد و نهايتا با استعفا از جبهه اصلاحات قلمروي ديگري را براي كنشگري سياسي خود انتخاب كرد. نبوي در شمايل رييس جبهه اصلاحات درباره كناره‌گيري از اين مقام به ايلنا گفت: «مدت دو ساله من در رياست جبهه اصلاحات به پايان رسيد و ديگر سمتي در جبهه ندارم.» وي در پاسخ به اين سوال كه آيا تمايل به ادامه همكاري در جبهه اصلاحات را دارد، گفت: «به دليل مشكلات جسمي و همچنين بالا بودن سن ديگر امكان حضور در جبهه را ندارم.» برخي منابع در گفت‌وگو با «اعتماد» پشت پرده استعفای بهزاد از جبهه اصلاحات را به شكل ديگري گزارش مي‌كنند. اين منابع مي‌گويند برخي رفتارهاي راديكال در منتهی اليه چپ طيف‌هاي اصلاح‌طلب ريشه اصلي اين استعفا بوده است، گروهي ديگر هم به مطالبات فراتر از قانون برخي افراد و جريانات اشاره مي‌كنند كه باعث شد بهزاد عطاي حضور در جبهه اصلاحات را به لقاي آن ببخشد. از هر منظري كه به موضوع نگاه كنيم، نمي‌توان از يك واقعيت عبور كرد و آن اينكه نقش بهزاد نبوي در رخدادهاي معاصر كشورمان نقشي برجسته و اثرگذار بوده است. از دوران ابتدايي انقلاب و تشكيل ساختارهاي حاكميتي گرفته تا دوران اصلاحات و شكل‌گيري مطالبات اصلاحي در جمهوري اسلامي تا ظهور حسن روحاني و جبهه اعتدال و... ردپايي از نام بهزاد را مي‌توان پيدا كرد.
سابقه بهزاد نبوي
نبوي كه در رزومه خود از معاونت نخست‌وزير در امور اجرايي در دولت محمدعلي رجايي، محمدرضا مهدوي‌كني و ميرحسين موسوي، همچنين وزير صنايع سنگين در دولت ميرحسين موسوي، نمايندگي و نايب‌رييسي مجلس در دوره ششم مجلس و رياست ستاد بسيج اقتصادي در دوران جنگ ايران و عراق را داشت، طي سال‌هاي اخير در قالب رييس جبهه اصلاحات به فعاليت سياسي مي‌پرداخت. در ايام پسااصلاحات، اما نبوي در شمايل نقطه كانوني فعاليت‌هاي اجرايي اصلاح‌طلبانه نقش‌آفريني مي‌كرد و همواره بر كنشگري سياسي زير چتر قانون اساسي پافشاري مي‌كرد. در رخدادهاي سال 88 بهزاد نبوي هم مانند بسياري از چهره‌هاي اصلاح‌طلب دستگير و با حكم 6 سال حبس مواجه شد. آخرين اظهارنظر نبوي درخصوص رخدادهاي اعتراضي اخير بازتاب‌هاي فراواني در فضاي عمومي جامعه و موافقان و مخالفان فراواني پيدا كرد. بهزاد نبوي در واكنش به اعتراضات سراسري ۱۴۰۱ ايران اعلام كرد: «به‌رغم شرايط نامساعد براي ادامه فعاليت سياسي، كماكان بايد حركت اصلاحي را ادامه دهيم. في‌المثل در ماجراي مهسا اميني جبهه در اولين روز، بيانيه داد و به رييس قوه قضاييه نامه نوشت، ولي قطعا نمي‌توانيم با معترضان كف خيابان كه شعارهاي براندازانه مي‌دهند، همسو شويم.» اظهاراتي كه با انتقادات جدي در فضاي مجازي مواجه شد و برخي آن را به معناي عبور نبوي از مطالبات جوانان فرض كردند. نبوي اما همچنان بر كنشگري مسالمت‌جويانه ذيل قانون اساسي تاكيد داشت و معتقد بود در صورت فراهم شدن كنشگري اصلاحي نبايد به سمت رفتارهاي راديكال گام برداشت. استعفاي چريك پير پرده تازه‌اي از حيات سياسي بهزاد نبوي را نمايان كرد؛ برخي تحليلگران معتقدند اين استعفا در واكنش به فضاي خاص سياسي كشور اجرايي شده و برخي ديگر از تحليلگران خستگي و نياز به استراحت را ريشه اين استعفا ارزيابي مي‌كنند. در اين ميان منتقدان نبوي هم به محافظه‌كاري بيش از حد نبوي در رخدادهاي سياسي اخير اشاره كرده و او را نواختند. چريك پير دهه‌هاي 60 تا 80 ودر دهه 90 و سال‌هاي پس از آن اعلام كرد كه ديگر مايل نيست او را چريك پير خطاب كنند.
سياستمدار كاركشته بازمي‌گردد
فاطمه راكعي نايب‌رييس جبهه اصلاحات درخصوص استعفاي بهزاد نبوي مي‌گويد: «بهزاد نبوي از معدود شخصيت‌هاي برجسته و كاركشته عرصه سياست است كه بسيار مورد احترام فعالان حوزه سياسي و مردم به ويژه اصلاح‌طلبان است. به طور كلي مشي بهزاد نبوي در جبهه اصلاحات با توجه به اينكه من از نزديك با ايشان همكاري داشتم، به جز خيرخواهي و آرزوي پيشرفت براي ملت و كشور چيزي نبود. حتي در بسياري از موارد بهزاد نبوي از آبروي خودش مايه گذاشت تا گرهي از مشكلات باز شود و زمينه براي افزايش مشاركت‌هاي عمومي فراهم شود.»
او ادامه داد: «اين درحالي است كه بسياري از فعالان سياسي معتقد بودند، مسير گفت‌وگو و رايزني با مسوولان ارشد كشور بسته شده است و گفت‌وگو فايده‌اي ندارد، اما بهزاد نبوي اعلام كردند در راستاي منافع كشور و در مسير اصول اصلاح‌طلبي به تنهايي باب گفت‌وگو با مسوولان را باز مي‌كنند، نگراني‌هاي عمومي را منتقل مي‌كند و مطالبات مردم را دنبال مي‌كنند تا كشور به وضعيت بحراني و غيرقابل بازگشت نرسد. من فكر مي‌كنم، استعفاي بهزاد نبوي دلايل مختلفي داشته باشد. يكي اينكه احساس كرده روش‌هاي اتخاذ شده از سوي جبهه اصلاحات كه در كمال حسن‌نيت صورت گرفته است از بازدهي لازم برخوردار نبوده است. اين درحالي است كه مطالبات مردم مشخص است و اين مطالبات به حاكميت منتقل شدند، اما از سوي مقابل پالس‌هاي مثبت ارسال نشد.» راكعي گفت: «از سوي ديگر برخي افراد و جريانات هم در طيف اصلاح‌طلبان وجود داشتند كه راهبردي متفاوت با رويكردهاي ايشان را خواستار بودند و معتقد بودند اين روش‌هاي فعلي نتيجه‌بخش نيست، بنابراين بايد راهبردهاي متفاوتي در پيش گرفته شود. ممكن است اين موارد هم دليلي بر تصميم بهزاد نبوي باشد. البته باتوجه به شناختي كه از بهزاد نبوي دارم، معتقدم اين مسائل اهميت زيادي در تصميم او نداشته است. بيشتر احساس نوع خاصي از حرف‌ناشنوي در مقابل اين همه حسن‌نيت از سوي مقامات از يك‌طرف و برخي افراد و جريانات سياسي در اين تصميم نقش داشته است.» درنهايت هم به نظر مي‌رسد فضاي سياسي براي شنيدن اظهار نظرهاي چهره‌هايي از جنس بهزاد نبوي فراهم نباشد. براي حضور سازنده در عرصه سياسي بايد فضاي لازم مهيا و زمينه مشاركت فراهم باشد. يك چنين فضايي وجود نداشت، بنابراين بهزاد نبوي ترجيح داد كه در اتمسفر ديگري به فعاليت ادامه دهد. نهايتا هم بايد به رفتار حرفه‌اي و قانون‌گرايي ايشان اشاره كنم. بعد از پايان دوره مديريتي‌شان ترجيح دادند مطابق قانون فرصت را دراختيار ديگران قرار دهند و خودشان مطابق قانون از دايره تصميم‌سازي‌هاي جبهه اصلاحات خارج شوند.»
بازنشستگي از سياست معنايي ندارد
مرتضي الويري سياستمدار ايراني و رييس اسبق شوراي عالي استان‌ها درخصوص استعفاي بهزاد نبوي به «اعتماد» مي‌گويد: «من از جزييات استعفاي آقاي نبوي باخبر نيستم اما مي‌دانم كه از مدت‌ها قبل خواستار خروج از مسووليت‌هاي‌شان در جبهه اصلاحات بودند. بنا به دلايل مختلفي هم اين درخواست براي استعفا وجود داشته است كه هيچ‌كس بهتر از خودشان نمي‌توانند درباره آن توضيح دهند. اما بهزاد نبوي يكي از شخصيت‌هاي انقلابي است كه پاكدستي و بدون حاشيه بودن ايشان براي همه مشخص است.» او با اشاره به اينكه حضور بهزاد نبوي در هر جايي كه باشد مغتنم است، گفت: «بنابراين چه در جبهه اصلاحات و فعاليت‌هاي حزبي باشد و چه در جايگاه ديگري خدمت كند به عنوان يك شخصيت باهويت، راسخ و كاربلد موردنياز كشور براي عبور از بحران‌هاي پيش رو است.» الويري در پاسخ به اين پرسش خبرنگار اعتماد كه خلأ ناشي از عدم حضور چهره‌هاي كاركشته سياسي چيست؟ گفت: «افرادي مانند بهزاد نبوي هرگز خود را از فعاليت‌هاي سياسي بازنشسته نمي‌كنند. پيگيري مطالبات مردم با پوست و خون يك چنين افرادي آميخته شده است. من مطمئن هستم آقاي نبوي تا نفس دارند براي تحقق آزادي و عدالت و سامان يافتن مشكلات كشور تلاش مي‌كنند. هرگز باور ندارم كه او با استعفا از يك مسووليت خاص، مسووليت‌هاي مهم خود را در عرصه كنشگري سياسي فراموش كند.» او خاطرنشان كرد: «يك كنشگر سياسي ممكن است در يك مقطع خاص احساس كند در يك مجموعه و تشكل خاص نتواند نقش مدنظر خود را ايفا كند. طبيعي است كه اين فرد از يك جايگاه به جايگاه ديگري نقل مكان كرده و مطالبات مردم را دنبال كند. من شرايط كشور را به گونه‌اي نمي‌بينم كه چهره‌هايي مانند نبوي از عرصه كنشگري سياسي دور بماند. معتقدم هم مردم و هم كشور به چهره‌هايي از جنس نبوي نياز دارند. بايد زمينه براي استفاده از ظرفيت‌هاي بالاي يك چنين چهره‌هايي فراهم شود تا زمينه عبور از چالش‌ها فراهم شود.»
نبوي استعفا نداده است
علي باقري عضو هيات رييسه جبهه اصلاحات در گفت‌وگو با «اعتماد» با بيان اينكه «آقاي نبوي استعفا نداده است»، گفت: «دوره دو ساله ايشان تمام شده است. طبق نظام‌نامه جبهه اصلاحات، اعضاي حقيقي جبهه بايد در پايان دو سال‌شان، تجديد انتخاب شوند.» او افزود: «اين تجديد انتخاب يك فرآيندي دارد كه تصور مي‌كنم تا پايان سال جاري تكميل شود.» باقري ادامه داد: «انتخابات هيات رييسه بحثي متاخر نسبت به انتخاب 15 نفر حقيقي جبهه اصلاحات است. پس از تكميل فرآيند براي مشخص شدن 15 نفر حقيقي، آنها با نمايندگان احزاب و تشكل‌هاي عضو جبهه اصلاحات مجمع عمومي برگزار مي‌كنند و هيات رييسه جديد جبهه اصلاحات انتخاب مي‌شوند.» او بار ديگر تاكيد كرد كه «آقاي نبوي هيچ استعفايي نداده است و اينكه بخواهند بمانند يا خير، هنوز معلوم نيست. از ايشان نظر قطعي مبني بر عدم حضور نداريم. در آينده اين موضوعات روشن خواهد شد.»
فاطمه راكعي: برخي افراد و جريانات هم در طيف اصلاح طلبان وجود داشتند كه راهبردي متفاوت با رويكردهاي ايشان را خواستار بودند و معتقد بودند اين روش هاي فعلي نتيجه بخش نيست، بنابراين بايد راهبردهاي متفاوتي در پيش گرفته شود.
مرتضي الويري:« افرادي مانند بهزاد نبوي هرگز خود را از فعاليت هاي سياسي بازنشسته نمي كنند. پيگيري مطالبات مردم با پوست و خون يك چنين افرادي آميخته شده است. من مطمئن هستم آقاي نبوي تا نفس دارند براي تحقق آزادي و عدالت و سامان يافتن مشكلات كشور تلاش مي كنند.
علي باقري:انتخابات هیات رییسه بحثی متاخر نسبت به انتخاب 15 نفر حقیقی جبهه اصلاحات است. پس از تکمیل فرآیند برای مشخص شدن 15 نفر حقیقی، آنها با نمایندگان احزاب و تشکل‌های عضو جبهه اصلاحات مجمع عمومی برگزار می‌کنند و هیات رییسه جدید جبهه اصلاحات انتخاب می‌شوند