وزير دفاع امريكا بعد از اردن به مصر و اسراييل سفر ميكند
هشدار و تضمين همزمان
شهاب شهسواري
لويد آستين، وزير دفاع امريكا روز گذشته تور منطقهاي خود را با سفر به امان، پايتخت اردن آغاز كرد. به نوشته رويترز هدف اصلي آستين از انجام اين سفر، اطمينان دادن به دولتهاي منطقه در مورد تعهدات امنيتي و نظامي امريكا عليرغم تمركز بر چين و روسيه و همچنين هشدار صريح به دولت مصر و رژيم اسراييل است. همچنين در اين سفر وزير دفاع امريكا در مورد آنچه از سوي مقامهاي امريكايي «تهديد ايران» توصيف ميشود با مقامهاي اردن، مصر و اسراييل گفتوگو خواهد كرد. وزير دفاع امريكا به اسراييل، پنجمين مقام بلندپايه امنيتي، نظامي و ديپلماتيك امريكايي است كه در كمتر از دو ماه و نيمي كه از روي كار آمدن دولت بنيامين نتانياهو، در اسراييل ميگذرد براي هشدار دادن در مورد وضعيت امنيتي سرزمينهاي اشغالي و اقدامهاي افراطي از سوي دولت جديد به اسراييل سفر كردهاند. پيش از لويد آستين، جيك سوليوان، مشاور امنيت ملي رييسجمهور، ويليام برنز، رييس آژانس اطلاعات مركزي (CIA)، آنتوني بلينكن، وزير امور خارجه و مارك ميلي، رييس ستاد مشترك نيروهاي مسلح امريكا به سرزمينهاي اشغالي سفر كردهبودند. انتظار ميرود لويد آستين در ديدار با مقامهاي اسراييلي به آنها در مورد كاهش تنشها در كرانه باختري و تقويت روابط با مصر فشار وارد كند و همچنين در مورد مسائل حقوق بشري هم با مقامهاي اين رژيم گفتوگو كند.
در نخستين مقصد سفر، لويد آستين در اردن با عبدالله دوم، پادشاه اردن ديدار و گفتوگو كرد. به نوشته رسانههاي امريكايي يكي از دستور كارهاي گفتوگوهاي وزير دفاع امريكا موضوع ايران بود. پادشاه اردن بار ديگر در اين مذاكرات در مورد نقش ادعايي «شبهنظاميان مورد حمايت ايران» در مرزهاي اردن و سوريه اشاره كرده و مدعي شده است كه اردن براي مبارزه با «قاچاق مواد مخدر» توسط اين نيروها به كمك امريكا نياز دارد.
يك مقام ارشد دفاعي امريكا، به شرط پنهان ماندن نامش به رويترز گفته است: «آستين در اين سفر پيامبر استمرار تعهد امريكا در خاورميانه است و به شركايمان درخصوص تعهد ايالات متحده به حمايت از ظرفيتهاي دفاعي آنها تضمين ميدهد.» فرانك مككنزي، فرمانده پيشين نيروهاي امريكايي در منطقه خاورميانه به رويترز ميگويد: «من فكر ميكنم اين سفر يك مثال عالي از فرصتي است كه براي استمرار اعلام اين نكته به افراد حاضر در ميدان داريم كه بگوييم هنوز براي ما مهم هستند.» يكي از نگرانيهاي اصلي ايالاتمتحده امريكا، گسترش نفوذ چين در منطقه است. دولت چين در طول سالهاي اخير به شكل قابل توجهي روابط خود را با دولتهاي خاورميانه تقويت كرده است. سفر آذرماه شي جينپينگ، رييسجمهور چين به عربستان سعودي و ديدارهاي او با رهبران كشورهاي عربي، اين نگراني را تقويت كرده است. امريكا نگران است كه چينيها حضور گستردهتري در زيرساختهاي حساس در خاورميانه به ويژه در كشورهايي مانند امارات متحده عربي داشتهباشند. مقامهاي امريكا در گفتوگو با رهبران كشورهاي متحد واشنگتن در خاورميانه و شمال آفريقا تلاش ميكنند تا نسبت به نفوذ چين در منطقه هشدار دهند.
حضور سياستمداران افراطي در دولت بنيامين نتانياهو هم نگراني ديگر ايالات متحده امريكا است. رهبران حزب صهيونيسم مذهبي كه در ائتلاف جديد حاكم بر اسراييل حضور دارند، اظهارات و اقدامهاي تندروانهاي در پيش گرفتهاند كه نگرانيها از تشديد تنش در سرزمينهاي اشغالي را تشديد كرده است. در طول ماههاي گذشته، نظاميان اسراييلي، بارها در مناطق مختلف كرانه باختري اقدام به حملات مرگبار عليه فلسطينيان كردهاند و كابينه اسراييل چندين مصوبه براي توسعه شهركسازي در كرانه باختري و به رسميت شناختن شهركهاي غيرقانوني در اين منطقه تصويب كرده است. اخيرا اظهارات وزير دارايي كابينه نتانياهو و بصلئيل اسموتريچ، رهبر حزب صهيونيسم مذهبي در مورد ضرورت «محو كردن» روستاي حراره در كرانه باختري توسط دولت اسراييل، پس از درگيريهايي كه به كشتهشدن دو برادر شهركنشين يهودي و يك شهروند امريكايي منجر شد، با اعتراض شديد بينالمللي مواجه شده است. دولت امريكا از بنيامين نتانياهو، نخستوزير اسراييل خواسته تا اظهارات وزير كابينهاش را محكوم كند. وزارت خارجه امريكا هم اظهارات اين وزير كابينه اسراييل را «تنفرآميز» توصيف كرده است. مقام وزارت دفاع امريكا كه با رويترز گفتوگو كرده است، تاكيد ميكند: «او [وزير دفاع امريكا] در مورد نگرانيها درخصوص چرخه خشونت در كرانه باختري با رهبران اسراييلي به صراحت سخن خواهد گفت و در مورد گامهايي كه اسراييليها ميتوانند بردارند تا وضعيت را در آستانه ماه مبارك رمضان آرام كنند، صحبت خواهد كرد.» با نزديك شدن ماه مبارك رمضان براي مسلمانان و عيد پسح براي يهوديان، ميانجيهاي خارجي تلاشهاي خود را براي كاهش تنشهايي كه از زمان روي كار آمدن دولت راستگراي افراطي نتانياهو آغاز شده است، تشديد كردهاند.
مقصد سوم سفر وزير دفاع امريكا، مصر خواهد بود. به نوشته رسانهها وزير دفاع امريكا در ديدار با عبدالفتاح سيسي، رييسجمهور مصر، در مورد رعايت حقوق بشر در مصر هشدار خواهد داد. يك مقام وزارت دفاع امريكا به رويترز گفته است: «انتظار ميرود كه در ديدار با مقامهاي مصري موضوع حقوق بشر و احترام به آزاديهاي اساسي شهروندان مطرح شود.» عبدالفتاح سيسي، يك دهه است كه بعد از كودتاي نظامي عليه دولت منتخب محمد مرسي، رييسجمهور فقيد مصر، قدرت را در اختيار دارد و در طول اين مدت سختگيريهاي شديدي را عليه مخالفان سياسي و منتقدان اعمال كرده است. واشنگتن عليرغم روابط خوب با مصر، بخشي از كمكهاي نظامي به اين كشور را به بهانه حمايت از حقوق بشر بلوكه كرده است. اما گروههاي حقوق بشري معتقدند كه امريكا بايد اقدامات بيشتري انجام دهد.