همه چيز درباره زورآزمايي ارتش‌هاي روسيه و اوكراين در باخموت
نيروهاي مسلح اوكراين مي‌گويند روسيه شهر باخموت را محاصره كرده و اين شهر به نقطه كانوني عمليات‌هاي روسيه در شرق اوكراين تبديل شده است
محمدحسين لطف‌الهي
نيروهاي نظامي روسيه از سه جهت در حال حمله به شهر باخموت هستند و با تلاش بسيار مي‌خواهند نيروهاي اوكرايني مدافع اين شهر استراتژيك را محاصره كنند. ارتش اوكراين اعلام كرده عمليات تسخير باخموت به نقطه كانوني عمليات‌هاي روسيه در شرق اوكراين تبديل شده است. نبرد بر سر شهر استراتژيك باخموت واقع در استان دونتسك در تابستان سال 2022 آغاز شد. از آن زمان هر چند مهاجمان روسي موفق شدند در مقاطعي بسياري از مسيرهاي منتهي به اين شهر نه چندان بزرگ را قطع و مناطق پيراموني آن را تصرف كنند، اما مقاومت قابل توجه اوكراين در اين منطقه به‌رغم متحمل شدن تلفات انساني سنگين باعث شد روس‌ها در دستيابي به هدف خود ناكام بمانند.
روس‌ها در هفته‌هاي اخير حملات خود را براي تسخير باخموت و تبديل آن به پلي براي تصرف كل منطقه دونتسك تشديد كرده و به نوشته روزنامه نيويورك‌تايمز، علاوه بر شبه‌نظاميان واگنر كه تعداد آنها در ميدان جنگ نزديك به 50 هزار نفر تخمين زده مي‌شود، نيروهايي را هم كه در پي فراخوان پاييز 2022 به ارتش پيوسته بودند به ميدان آورده است.
ستاد كل ارتش اوكراين روز دوشنبه 6 مارس در بيانيه‌اي مدعي شد طي درگيري‌هاي روز يكشنبه در جبهه شرق مدافعان اوكرايني موفق به دفع 130 حمله از سوي نظاميان روس شدند. پاولو كريلنكو، فرمانده محلي نيروهاي نظامي اوكراين در پستي تلگرامي نوشت: «در بمباران‌هاي روز يكشنبه دست‌كم دو غيرنظامي كشته و هفت غيرنظامي زخمي شدند.»
روزنامه واشنگتن‌پست نوشته است كه جنگ در باخموت علاوه بر اهميت ميداني، جنبه سياسي و نمادين براي دوطرف پيدا كرده و از همين سو است كه هم روسيه به‌رغم متحمل شدن تلفات سنگين به تلاش براي تسخير اين شهر ادامه مي‌دهد و هم اوكراين با تلفات سنگين دست از دفاع برنداشته است.
وب‌سايت مطالعات جنگ مستقر در واشنگتن نوشته است كه حملات روسيه از 5 يا 6 نقطه متفاوت صورت مي‌گيرد و طول جبهه جنگ در اين منطقه به 100 مايل -از شهر كرمينا در استان لوهانسك تا شهر ووله‌دار در استان دونتسك- مي‌رسد.
باخموت كجاست؟
باخموت شهري در شرق اوكراين است كه در استان دونتسك واقع شده و 400 مايل با كي‌يف، پايتخت اوكراين فاصله دارد. فاصله اين شهر با مرز استان لوهانسك 10 كيلومتر است. شهر صنعتي باخموت پيش از شروع حمله نظامي روسيه به اوكراين نزديك به 71 هزار نفر جمعيت داشت و به معادن نمك و سنگ گچ خود شناخته مي‌شد. در اين شهر همچنين كارخانه شرابي وجود داشت كه به دستور ژوزف استالين، ديكتاتور اتحاد جماهير شوروي در سال 1950 ساخته شده بود و تا سال 1991 كه اوكراين به يك جمهوري مستقل تبديل شد يكي از مهم‌ترين مراكز توليد شراب در شوروي به شمار مي‌رفت.
بخش‌هايي از باخموت در درگيري‌هاي سال 2014 ميان جدايي‌طلبان طرفدار روسيه و نيروهاي نظامي اوكراين به تصرف جدايي‌طلبان درآمده بود اما ارتش اوكراين توانست اين منطقه را آزاد كند.
در سال 2016، مقام‌هاي محلي تصميم گرفتند اسم شهر را كه در دوره اتحاد جماهير شوروي به آرتميوسك تغيير يافته بود، تغيير دهند و مجددا از اسم تاريخي اين شهر يعني «باخموت» استفاده كنند. ريشه اين نام تاريخي به سال 1571 ميلادي بازمي‌گردد.
باخموت در جنوب شرقي شهر كراماتورسك -هاب منطقه‌اي و جايي كه بيشتر ساختمان‌هاي دولتي منطقه متمركز شده‌اند- واقع شده است.
از مه 2022، حدود سه ماه پس از آغاز حمله نظامي روسيه به اوكراين، شهر باخموت هدف گلوله‌باران توپ‌هاي روسي قرار گرفت. دولت روسيه در آخرين روزهاي سپتامبر پس از برگزاري رفراندوم در چهار استان دونتسك، لوهانسك، زاپروژيا و خرسون اين مناطق را رسما به خاك خود ملحق كرد. هرچند هيچ كدام از نهادهاي بين‌المللي اين همه‌پرسي‌ها را به رسميت نمي‌شناسند، اما از آن زمان، روسيه كل استان دونتسك ازجمله شهر باخموت را بخشي از خاك خود مي‌پندارد.
از آن زمان، جنگ در باخموت جنبه‌اي حيثيتي و سياسي براي مسكو گرفته است و تلاش روسيه براي تسخير اين شهر باعث شده اين شهر قابل مقايسه با گذشته خود نباشد. از بين رفتن كارخانه‌ها و فضاي شهري، بمباران پيوسته شهر و جنگ شهري در برخي مناطق باعث شده باخموت شهري قابل سكونت نباشد و در حال حاضر فقط چند هزار نفر از ساكنان قبلي در شهر باقي مانده‌اند. خبرنگاراني كه از شهر بازديد كرده‌اند، مي‌گويند بيشتر اين ساكنان، سالمنداني هستند كه امكان فرار يا جابه‌جايي هنگام خطر را ندارند.
در ماه دسامبر ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين در يك سخنراني گفت كه نيروهاي نظامي روسيه شهر باخموت را به «ويرانه‌اي سوخته» بدل ساخته‌اند.
چرا باخموت مهم است؟
هرچند كه بخش اعظمي از اين شهر در حال حاضر تخريب شده، اما از نگاه رسانه‌ها و كارشناسان اين شهر به نوعي سمبل مقاومت اوكرايني‌ها در برابر تهاجم نظامي روسيه است. ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه به اين شهر به چشم پل پيروزي و يك گام ضروري براي تصرف مناطق شرقي اوكراين شامل دو منطقه دونتسك و لوهانسك مي‌نگرد. شهر باخموت موقعيت بسيار استراتژيكي دارد و كارشناسان نظامي مي‌گويند هر كدام از طرف‌ها كه اين شهر را دراختيار داشته باشد، بر مسيرها و جاده‌هاي مهم استان دونتسك تسلط مي‌يابد و مسير بسيار آسان‌تري براي اجراي عمليات‌هاي آفندي دراختيار خواهند داشت.
با اين حال كارشناسان تاكيد دارند، تسخير اين شهر لزوما به معناي موفقيت روسيه در عمليات‌هاي آينده در اين منطقه نخواهد بود.تاكنون ماه‌ها از زماني كه عمليات تسخير باخموت از سوي روسيه آغاز شده، مي‌گذرد و در اين مدت بمباران‌هاي مداوم و اعزام مرتب تعداد زيادي سرباز به اين منطقه در دستور كار نيروهاي نظامي اين كشور قرار داشته است.
روايت‌هاي متفاوت از وضعيت جنگ در باخموت
هم نيروهاي روسي و هم نيروهاي اوكرايني روايت‌هاي متناقضي از وضعيت جبهه‌هاي جنگ در باخموت دارند. رييس گروه واگنر گفت: نيروهاي اين گروه كه در حال حاضر محاصره را در شهر باخموت اوكراين تنگ‌تر كرده‌اند، با «كمبود مهمات» مواجه شده‌اند و اگر مجبور به عقب‌نشيني شوند، تمام جبهه ويران خواهد شد. به گزارش خبرگزاري رويترز، «يوگني پريگوژين»، رييس گروه واگنر در پيام ويديويي اظهار كرد: اگر نيروهاي واگنر همين الان عقب‌نشيني كنند، كل جبهه فرو خواهد ريخت و ما براي هميشه در تاريخ سقوط خواهيم كرد. چنين وضعيتي براي هيچ از يك تشكيلات نظامي كه از منافع روسيه محافظت مي‌كنند، خوشايند نخواهد بود. رويترز به‌طور مستقل قادر به تاييد مكان و زمان ضبط اين ويديو نيست. اين پيام ويديويي در كانال تلگرامي كه خبرهاي مربوط به پريگوژين و گروهش را مخابره مي‌كند، منتشر شده و سرويس مطبوعاتي خود پريگوژين اين ويديو را ارسال نكرده است. رييس گروه واگنر روز جمعه اعلام كرد كه گردان‌هايش عملا شهر باخموت را محاصره كرده‌اند؛ شهري كه طي چند روز گذشته جنگ در آن شدت پيدا كرده است اما روز يكشنبه شكايت كرد كه اكثر مهماتي كه مسكو در فوريه قول آنها را به نيروهاي واگنر داده بود، هنوز به دست‌شان نرسيده است. وي در ادامه گفت: در حال حاضر سعي مي‌كنيم دليل آن را دريابيم؛ آيا دليل عدم ارسال مهمات يك نوع بروكراسي عادي است يا خيانت! رييس گروه واگنر مرتبا فرماندهان ارشد وزارت دفاع روسيه را به باد انتقاد مي‌گيرد و ماه گذشته ميلادي سرگئي شويگو، وزير دفاع روسيه و سايرين را به دليل ارسال نكردن مهمات به نيروهاي واگنر به «خيانت» متهم كرد. گروه واگنر يك پيمانكار نظامي خصوصي است كه براي ارتش روسيه در شرق اوكراين مي‌جنگند.
وزير دفاع امريكا مدعي شد اهميت شهر باخموت در شرق اوكراين بيشتر از عملياتي بودن، نمادين است و سقوط احتمالي آن، الزاما به اين معنا نيست كه مسكو بار ديگر ابتكار عمل را در جنگ اوكراين به دست گرفته است. خبرگزاري رويترز به نقل از لويد آستين در ديدار روز دوشنبه از اردن در گفت‌وگو با خبرنگاران نوشت: من فكر مي‌كنم كه ارزش نمادين اين شهر، بيش از ارزش عملياتي و راهبردي آن است. آستين با بيان اينكه سقوط شهر باخموت الزاما به اين معنا نيست كه روس‌ها روند اين جنگ را به نفع خود تغيير داده‌اند، افزود: نمي‌تواند پيش‌بيني كند كه آيا ممكن است باخموت سقوط كند يا نه. وزير دفاع امريكا مدعي شد اگر نيروهاي اوكرايني تصميم بگيرند موضع خود را به غرب باخموت تغيير دهند آن را شكستي راهبردي قلمداد نخواهد كرد.