ضرورت حفظ دستاوردها
محسن هاشميرفسنجاني
توسعه مناسبات ارتباطي با عربستان در راستاي منافع ملي است
با استقبال از ترميم روابط ايران و عربستان، راهبردي كه آيتالله هاشميرفسنجاني براساس فهم عميق خود از جهان اسلام از سال 1376 بدون ميانجيگري از سفر پاكستان در اجلاس كنفرانس اسلامي با اميرعبدالله آغاز كرد و تا آخر عمر تأكيد بر ضرورت همراهي و همكاري همه كشورهاي اسلامي براي پايان دادن به جنگ و خونريزي و تنش در جهان داشت و ميگفت كه هر پديدهاي راهحل منطقي خود را دارد و حركات افراطي بحران منطقه را تشديد ميكند. ايران در قرون گذشته گرفتار استعمار بود و غربیها بر كشور حاكم بودند و تصميمات مهم با اراده آنها گرفته و عمل میشد. همين كه مردم قيام كردند و سرنوشت خود را به دست گرفتند، دستاورد مهمی است. برای اولين بار در تاريخ ايران حكومت رسمی اسلامی با محور مكتب اهل بيت(ع) در ايران تشكيل شد. اكثريت مردم ايران شيعه و اهل سنت هم محبان اهلبيت(ع) هستند. طبيعی است كه حكومت اسلامی و شيعی برای مردم ايران يك دستاورد سياسی و عقيدتی ارزشمند است. به صورتي انقلاب اسلامي را ميتوان معجزه قرن گذشته ناميد و كاری كه مردم ايران به رهبري امام(ره) كردند، برخلاف همه پيشبينیها و برنامهريزیهای استعمارگران و استكباريان در ايران اسلامی به وقوع پيوست. كشوری كه قرنها گرفتار بليه شاهنشاهان بود و مردم استبداد را با همه اجزای وجودشان لمس میكردند، از شرّ استبداد آزاد شد و در اختيار مردم قرار گرفت. كشوری كه معمولا تحت تاثير فرهنگ مبتذل غرب و كفر جهانی دست و پا میزد، به طرف اسلام راستين حركت كرد و مردمی كه خواب آزادی را نمیديدند، آزاد شدند و سرنوشت خود را در دست گرفتند و همه چيز را از پايه نظام، قانون اساسی، مجلس، رياست جمهوری و مهمتر از همه رهبر را خودشان انتخاب كردند و همه حملات ناجوانمردانهای كه از طرف ابر قدرتها و ارتجاع متوجه آنها بود، دفع كردند و امروز اكثريت اعتراف دارند كه يك قدرت واقعی بر اساس اسلام و تمامیت ارضي ايران در منطقه شكل گرفته است. ارزيابي اوليه از پيروزي انقلاب اين بود كه نيروهاي انقلاب نتوانند كشور را جمع و جور كنند و به زودي تسليم ميشوند و جاي خودشان را به نيروهاي مورد نظر آنها ميدهند شايد هم به فكر كودتايي شبيه 28 مرداد بودند. در 45 سال گذشته حداقل با 40 انتخابات و موارد اصولی با رفراندوم تثبيت شد و مواردي چون انتخابات رياست جمهوری، مجلس، شوراها و مجلس خبرگان با حضور مردم در سطح قابل قبول برگزار شد. انسجام كشور را حفظ و توطئهها كشور را به هم نريخت. طبعاً با دستاورد ضداستعماري روابط خارجی به ناچار دچار تنش شد ولي جهان سوم استقبال كرد و روابط با آنها حسنه شد. در جنگ تحميلي به خاطر اينكه از پيروزی ايران نگران بودند، سختگيریهای زيادی عليه ايران میشد. با تحريمها بدرفتاری هم میكردند. به دشمن سلاح، اطلاعات و تبليغات میدادند. البته بعد از جنگ روابط با جهان تلطيف شد و فرصتی پيدا شد تا با استفاده از منابع خارجی و منابع داخلي كشور را بسازيم. زير بناهای كشور را كه در جنگ آسيبديده، ساخته شد و به شرايط عادی برگردانده شد. اين كار فراز و نشيب داشت. آن تاريخ تا خروج ترامپ از برجام وضع ما با اروپا نسبتا خوب بود. ديگر آن نگرانیها را نداشتيم. با شرق و كشورهايی مثل ژاپن، چين و هند هم خوب هستيم. ولی روابط ما با امريكا هيچ وقت شكل درستی نگرفته كه البته انتخاب خودمان است. يعنی نظام ما نمیخواهد اين وضع را عادی كند. شايد اگر بخواهيم، راه باشد. فكر میكنم آن مقداری كه نظام مصلحت خود میديد، در تنشزدايی پيش رفته بود. حدی كه توقعات بيجای آنها بود، باقی مانده است. در مجمع تشخيص مصلحت نظام چشمانداز 20 سال آينده مشخص و اولويتها در آن آمد و با تاييد رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد و برنامههاي 5 ساله بر اساس آن تدوين شد. چشمانداز 20 ساله ايران را اولين قدرت منطقه و جزو كشورهای پيشرفته خواسته. اولويت را به عدالت اجتماعی داده تا همه اقشار جامعه از زندگی قابل قبولی بهره بگيرند، در عين حال در محيط رقابتی هر كس تلاش بيشتری كند، برخورداری بيشتری هم داشته باشد. ايران در بين كشورها، متكی به خود و دارای نيروهای سطح بالای علمی شد كه از طريق دانشگاهها به دست آمد. قرار شد كشوری مسلمان كه در ميان كشورهای اسلامی يك نمونه مشخص اسلامی موفق جلوه كند. كشوری كه دارای تأمين عدالت اجتماعی برای همه اقشارش باشد. از لحاظ سياسی مردم تصميمگير باشند. شوراها، مجلس شورا و ساير نهادهای انتخابی از طريق مردم همه تصميمها را در دست داشته باشند. در تكنولوژی به ديگران محتاج نباشد. در دفاع از خود نيرومند باشد. از لحاظ تأمين غذايی و امنيت مرزی و داخلی در حد قابل قبول و قابل اعتماد به مردم متكی باشد. در ارتباطات جهانی با همان سياست استعمار استكبارستيزی، اما با تنشزدايی و منطقی در صحنه باشد. اگر نظامی نتواند كارايی داشته باشد، هر چند اهداف درستی را در نظر بگيرد، موفق نيست. ولی حق انقلاب اسلامی در كوران خصومتهای امپراليسم خبری ضايع میشود كه عليه انقلاب اسلامی كار میكنند. بدون استثنا در همه ابعاد از لحاظ مادی كارنامه افتخارآميزی در اين 40 سال داريم. با همت بانيان وضع موجود كارهای بزرگی در كشور انجام شده است. در همه رشتهها كار شده. در صنعت آن موقع يك ميليون تن فولاد را به زحمت توليد میكرديم، الان 30 ميليون تن فولاد را ميتوانيم به راحتي توليد كنيم. توليد آلومينيوم مختصر بود و امروز حدود 500 هزار تن آلومينيوم توليد میكنيم. امروز بيش از 1000 شهر را زير پوشش نعمت گاز داريم. توليد پتروشيمی محدود بود. الان ظرفيت به 90 ميليون تن رسيده و 25 ميليون تن صادر ميشود. در داخل تقريبا 20 هزار كارخانه از محصولات پتروشيمی استفاده میكنند.
زنجيره توليد در صنعت جدي شده است. عمده مصالح ساختمانی وارداتی بود و امروز تقريبا همه آنها داخلی است. خدمات فني و مهندسي مثل سد سازی، پتروشيمي، پالايشگاه، سيمان، فولاد، را نداشتيم و كليد در دست به خارجیها میداديم و الان خودمان طراحی و اجرا میكنيم. اكثر لوازم خانگی را خودمان توليد میكنيم و به سمت ورود به بازار دنيا هستيم. در اتومبيلسازی هم پيشرفت خوبي كرديم. دستاوردهاي مهم دفاعي و نظامي، فناوري هستهاي، توليد الكتريسته، اتوبانها، راهها و آسفالته، شبكه ريلي، محصولات كشاورزي و باغي نيز قابل طرح و تقدير است. الان نزديك 4 ميليون دانشجو و 14 ميليون دانشآموز داريم كه قبل از پيروزي انقلاب 150 هزار دانشجو بودند. مقاطع تحصيلات تكميلی خيلی كم بود و الان دهها هزار نفر در مقطع فوقليسانس و دكتری تحصيل میكنند. در بهداشت و درمان وضع ما به كلی عوض شد. قبلا بیشتر بيمارهاي صعبالعلاج را به خارج میفرستاديم. ولی الان كسانی میروند كه پول زيادی دارند و اكثريت قريب به اتفاق در داخل معالجه ميشوند و گاهی ايرانیها از خارج به كشور میآيند تا معالجه شوند چون ارزانتر است. عمده تجهيزات پزشكی و اكثر داروها داخلی است. آن موقع هزاران پزشك خارجی داشتيم و الان پزشكان عمومي و تخصصي خودمان فعال هستند.
در گذشته بندرسازی، راه سازی، پل سازی و فرودگاه سازی را خارجیها انجام میدادند. ولی در شرايط برابر ميتوانيم صادرات خدمات مهندسي جدي داشته باشيم. حتي فكر نمیكرديم بتوانيم نيروگاههای خود را تعمير كنيم. اورهال به خارجیها میداديم. الان نيروگاههای بخاری، گازی، بادی، آبی و اخيرا خورشيدی را خودمان طراحی میكنيم و میسازيم. بعد از جنگ را معدل بگيريم نرخ رشد 8% و متوسط 6% برای يك دوره طولانی را به خوبي تجربه كرديم. اگر كسی بگويد كشور پيشرفت نكرده، ظلم به كشور است.
بهرغم خسارات جنگ، كم شدن درآمد نفت، بالا رفتن توقع مردم، لزوم رسيدن به روستاها و بلوكه شدن منابع در خارج و برنامههاي جدي برای انهدام و براندازي انقلاب اسلامي، توانستيم ايران را بسازيم «تجربه بسيار با ارزشمندي پيدا كرديم.» ولي متأسفانه چند سالي است كه بعد از تحريمهاي كمرشكن بينالمللي و خروج از سياستهاي اعتدالي در امور مختلف و از جمله پيگيري سياست تكصدايي به بهانه مبارزه با دشمن اشكالات داخلی پيدا كرديم و دچار مشكل براي حفظ دستاوردها شديم. دو جريان به اصطلاح چپ و است يا اصلاحطلب و محافظهكار كه به وجود آمد، هر كدام در مقطعی در قدرت بودند. در مبارزات سياسی سادگی به خرج دادند. هر دو سعی ميكنند دوره حاكميت رقيب را بد نام كنند و كمكم رقيب راست با تكيه به قدرت در جهت حذف ديگران حركت ميكند و متأسفانه از همين طريق به سمت از بين رفتن دستاوردها ميرويم.
بعد از 45 سال، 70 درصد جمعيت ايران نسل جديد فرض ميشوند طبيعتا با توجه به سبك تربيت، امكانات تربيتی كه به وجود آمد و دسترسیهايی كه به اطلاعات و دادهها پيدا شد تفكر نسل امروز با نسل ديروز فرق میكند و قطعا مثل سابق نيست. اختلافات نسلی وجود دارد. اما اسلام آن قدر واقعبينی دارد، چون بايد تا قيامت بماند. اجتهاد جريان پويايی است كه مكمل خاتميت میباشد. اجتهادی كامل است كه زمان و مكان را در نظر بگيرد. اگر اجتهاد در مسائل اخلاقی مرسوم شود، با تعديلهای متناسب با زمان و مكان میتواند نسل آينده را جذب و خوب نگه دارد. در حوزهها در زمينههاي ديگر علم زندگي از جمله اقتصاد و... هم متأسفانه ورود نميشود و عملي ديده نميشود و اگر هست مطلبي قابل توجه و خالص بيرون نميآيد.
اما براي حفظ دستاوردها تنظيم آرمانگرايی با واقعيت چگونه ممكن است؟ اگر قبول داريم كه اسلام واقعبينترين مكتب دنيا ست. اسلام از ما خواسته نه اينكه ما سليقهای آرمانگرا شدهايم. احكام اسلام از لحاظ مادی، معنوی و واقعيتهای زمان و مكان قابل مانور و انعطافپذير است. تعبير اصل مصلحت در فقه اسلامی كه از زمان پيامبر(ص) هم بوده و اختيارات حكومت ثابت و كم نيست و متناسب با زمان بالا میرود، نشان از واقعگرايی اسلام دارد. اجتهاد از افتخارات اسلام است. نگفتند امروز بايد همان حرفهای 1400 سال پيش عملی باشد و تعداد زيادي از مسائل اجتماعی با تطور زمان عوض میشوند. فقه شيعه متطور است. بنابراين آرمانهای واقعی با واقعيتهای ميدان میسازد. هيچ منافاتی بين آرمانگرايی اسلامی و واقعيتهای جامعه وجود ندارد و تا قيامت اين گونه خواهد بود.
هدف اصلي اين است كه انقلاب اسلامي را ناكارآمد جلوه بدهند و وظيفه همه اين است كه به نسل جديد ثابت كنيم كه اين گونه نيست. لذا لازم است مردم مجددا ببينند كشورشان روز به روز مثل يك موجود زنده به طرف كمال حركت میكند و مشكلات دين و دنياي آنها حل ميگردد. حركت اخير با عربستان نمونه مثبتي بود كه اثر خود را به سرعت گذاشت.