درباره بهاريه‌هاي ماندگار موسيقي
نواهايي به پيشواز تازگي
گروه هنر و ادبيات| نوروز و رسيدن بهار هميشه براي هنرمندان سوژه‌اي خاص بوده و اغلب فصلي تازه براي آنها مي‌گشايد. بهار نويدبخش است و جان‌‌فزا. اغلب در آثار بهاري ناخوشي‌ها و يأس‌ها بدل به اميدي تازه مي‌شوند و بهار مژده روزهاي روشن را مي‌دهد. آن‌چنان‌كه از حضور بهار انتظار ديگري هم نيست؛ گو اينكه بهار، ناگزير و البته بايد، شادي‌‌آفرين باشد و اگر جز اين باشد جاي تعجب دارد. در آنچه مي‌خوانيد، مروري كرده‌ايم بر بهاريه‌هاي خوانندگان مطرح ايران. از بهار دلنشين گفته‌ايم تا نوبهار دلكش؛ از بوي نوروز تا بهاريه‌هايي كه به زبان محلي اجرا شده‌اند.
بهار آرزو
شايد بيراه نباشد اگر تصنيف «بهار آرزو» يا «تا بهار دلنشين» را زيباترين و ماندگارترينِ تصنيف‌هاي بهاري بناميم. تصنيفي بي‌نظير كه حس و حال عاشقي و بهار را توامان مي‌كند. اين اثر ساخته روح‌الله خالقي است، شعر آن را بيژن ترقي سروده و غلامحسين بنان با صداي منحصر به فرد خود آن را خوانده و همه اين هنرمندي‌ها در اين اثر باعث شده كه بهار آرزو يا بهار دلنشين خاطره‌انگيزترين بهاريه‌اي باشد كه بسياري از موسيقي‌دوستان آن را مي‌استايند. ترقي از جمله ترانه‌سراياني است كه ده‌ها سروده درباره نوروز و بهار دارد اما بهار دلنشين بيشتر از آثار بهاري ديگر وي در خاطره‌ها ماندگار شده است. تصنيف بهار آرزو در مايه اصفهان، توسط اركستر گلها به سرپرستي خالقي نواخته شده است و براي اولين‌بار در برنامه راديويي گلهاي رنگارنگ شماره 224 پخش شده است. اين برنامه به همت داوود پيرنيا از سال 1334 در راديو تهران شروع به كار كرد و تا اوخر دهه 50 ادامه داشت.
آمد نوبهار
ترانه «آمد نوبهار» را اسماعيل نواب صفا سروده، آهنگساز اين اثر مهدي خالدي است و با صداي بي‌نظير دلكش ماندگار شد. مطلع ترانه «آمد نوبهار، طي شد هجر يار/ مطرب ني بزن، ساقي مي‌بيار» است كه از جمله خاطره‌انگيزترين آثار دلكش به شمار مي‌رود. «آمد نوبهار» يكي از جاودانه‌ترين ترانه‌ها با موضوع بهار است. ساخت اين اثر به سال‌هاي پاياني دهه ۲۰ بازمي‌گردد. كار در فضاي نغمه اصفهان و در دو ضربي ساخته شده است. گفته مي‌شود كه فرم مارش‌گونه اين اثر در دوره خود كاري ابتكاري به شمار مي‌آمده كه با صداي پرطنين دلكش، وجه طراوت و سرزندگي بهار را به شنونده منتقل مي‌كند.
بهار دلكش
تصنيف محبوب و مشهور «بهار دلكش» از تصنيف‌هاي بهاري در آواز ابوعطا است. تاكنون خوانندگاني چون عبدالله دوامي، محمدرضا شجريان، عليرضا قرباني و... اين تصنيف را اجرا كرده‌اند. اجراي محمدرضا شجريان كه يكي از بهترين اجراهاست با صداي دلنشين تار محمدرضا لطفي فضايي ساخته كه اين اثر را به يكي از جاودانه‌ترين و محبوب‌ترين بهاريه‌ها بدل كرده است. تصنيفي كه بسياري از ايرانيان با آن آشنا هستند و آن را زمزمه مي‌كنند.
بهار مي‌آمد
قطعه «اگر تو آمده بودي بهار مي‌آمد» از آثار ارزشمند و فاخر موسيقي پاپ در حوزه بهاريه‌ها
به شمار مي‌رود. اين اثر در سال ۱۳۷۶ به عنوان يكي از قطعات آلبوم «جاودانه با عشق» منتشر شد. شعر قطعه از مير احمد سيد فخري نژاد، متخلص به شيون فومني است و آهنگ آن را محمد سرير ساخته است و بي‌گمان اين اثر با صداي محمد نوري بود كه توانست به عنوان يكي از كارهاي خوب موسيقايي پاپ ماندگار شود.
بوي نوروز
آلبوم «بوي نوروز» اثري است با آهنگسازي و تنظيم «حميد متبسم» با آواز «ايرج بسطامي» كه در سال ۱۳۷۱ منتشر شد. اين مجموعه شامل شش آهنگ در سبك موسيقي اصيل ايراني است كه در آنها از سروده‌هاي حافظ و سعدي بهره گرفته شده است. قطعه بوي نوروز با مطلع «برآمد باد صبح و بوي نوروز/ به كام دوستان و بخت پيروز» از اشعار سعدي است كه به زيبايي توسط ايرج بسطامي اجرا شده است.
يك اثر ديگر با صداي شجريان
تصنيف «بوي باران» در آلبومي به همين نام به آهنگسازي و رهبري حسين يوسف زماني و خوانندگي محمدرضا شجريان است كه در دستگاه چهارگاه و افشاري در سال ۱۳۷۸ ساخته شده است. شعر اين اثر حس وحال شورانگيزي دارد در وصف بهار كه سروده فريدون مشيري است. آلبوم «بوي باران» 15 قطعه دارد و آهنگساز و تنظيم‌كننده آن «حسين يوسف زماني» است.
بهار
يكي از آثار زيبا كه مژده بهاري را مي‌دهد «بهار» با صداي رساي حسن زيرك است. حسن زيرك خواننده ترانه‌هاي كردي است كه البته او علاوه بر كردي به زبان‌هاي فارسي، تركي، اورامي و لري هم آواز اجرا نموده است. برخي ترانه‌هاي مشهور او «نوروز»، «كتانه»، «بارانه»، «گوهره»، «آمينه و آمين»، «لاي لاي»، «ديسان شه وهات»، «هو ليلي»، «مريم بوكاني» و «به ناز» هستند.
حسن ختام با والس نوروزي
يكي از زيباترين و بي‌نظيرترين بهاريه‌ها «والس نوروزي» احمد عاشورپور است. ترانه والس نوروزي يكي از ترانه‌هاي قديمي است كه به دو زبان زبان فارسي و گيلكي اجرا شده است. والس نوروزي را احمد عاشورپور ساخته و خودش هم به زيباترين شكل اجرا كرده است. از عاشورپور به عنوان پدر موسيقي فولكلور گيلان ياد مي‌شود و از اثر «والس نوروزي» او نيز به عنوان شاهكار اين خواننده نام مي‌برند.
تصویر: تابلوی «بهار» اثر رنه ماگریت - 1965