«اكونوميست» به بهانه ورشكستگي بانك «سيليكون ولي» بررسي كرد
مشكل بانك‌ها چيست؟
هفته‌نامه اكونوميست پس از سقوط سه بانك امريكايي در عرض يك هفته، در سرمقاله اين هفته خود، ضمن پاسخ به اين پرسش كه «بانك‌ها چه مشكلي دارند؟» به اين موضوع پرداخته است. در اين گزارش آمده است: بانك سيليكون‌ولي موسوم به svb از معافيت‌هاي عجيب و غريبي برخوردار بود و رگولاتورها بايد از سال پيش‌رو براي ايمن‌تر كردن سيستم استفاده كنند. بانكداران از وضع قوانين بيشتر متنفر خواهند بود اما سپرده‌گذاران نبايد با ترسي زندگي كنند كه فكر مي‌كردند سال‌ها پيش به تاريخ سپرده شده است. فقط ده روز پيش احتمالا فكر مي‌كرديد كه بانك‌ها پس از كابوس بحران مالي در سال 2009-2007 اصلاح شده‌اند اما اكنون مشخص است كه آنها هنوز هم قدرت ايجاد يك ترس مهيب را دارند. يك هجوم بانكي در بانك سيليكون‌ولي در 9 مارس منجر به فرار 42 ميليارد دلار سپرده در يك روز شد. svb تنها يكي از سه وام‌دهنده امريكايي بود كه در عرض يك هفته سقوط كرد. رگولاتورها در آخر هفته به سختي كار كردند تا يك بسته نجات طراحي كنند. با اين حال، مشتريان بار ديگر مي‌پرسند كه آيا پول آنها امن است يا خير. سرمايه‌گذاران ترسيده‌اند. تاكنون 229 ميليارد دلار از ارزش بازار بانك‌هاي امريكا در اين ماه كاهش يافته است يعني يك كاهش 17درصدي. بازدهي اوراق خزانه كاهش يافته و بازارها اكنون بر اين باورند كه فدرال رزرو در تابستان كاهش نرخ بهره را آغاز خواهد كرد. قيمت سهام بانك‌ها در اروپا و ژاپن نيز كاهش يافته است. بانك كرديت سوييس كه با مشكلات ديگري هم روبه‌رو است، در 15 مارس شاهد كاهش 24درصدي سهام خود بود و در 16 مارس اعلام كرد كه براي تقويت نقدينگي از بانك مركزي وام خواهد گرفت. چهارده سال از بحران مالي مي‌گذرد و بار ديگر سوالاتي در مورد اينكه بانك‌ها چقدر شكننده هستند و اينكه آيا رگولاتورها در مخمصه افتاده‌اند، در حال چرخيدن هستند.
زيان تحقق نيافته؛ يك خطر ناديده گرفته شده
فروپاشي پرسرعت بانك سيليكون‌ولي، يك خطر ناديده گرفته شده در سيستم را فاش كرد. زماني كه نرخ‌هاي بهره پايين و قيمت دارايي‌ها بالا بود، اين بانك كاليفرنيايي اوراق قرضه بلندمدت را خريداري و انباشته كرد. سپس فدرال رزرو نرخ بهره را با شديدترين سرعت خود در چهار دهه اخير افزايش داد كه به دنبال آن قيمت اوراق قرضه سقوط كرد و بانك با زيان هنگفتي روبه‌رو شد. قوانين سرمايه امريكا اكثر بانك‌ها را ملزم نمي‌كند كه درباره كاهش قيمت اوراق قرضه‌اي را كه قصد دارند تا زمان سررسيد نگه دارند، پاسخگو باشند. فقط بانك‌هاي بسيار بزرگ ملزم هستند كه ارزش دارايي‌هاي خود (مثل اوراق بهادار) را با توجه به قيمت فعلي آن در بازار ثبت كنند. اما همان‌طور كه بانك سيليكون‌ولي نشان داد، اگر يك بانك متزلزل شود و بايد اوراق قرضه را بفروشد، زيان محقق نشده، محقق مي‌شود. در سراسر سيستم بانكي امريكا، اين زيان‌هاي شناسايي محقق نشده بسيار زياد است: حدود 620 ميليارد دلار در پايان سال 2022. خوشبختانه، بانك‌هاي ديگر هنوز از لبه پرتگاهي كه بانك سيليكون‌ولي بر آن ايستاده بود بسيار دور هستند اما افزايش نرخ بهره سيستم را آسيب‌پذير كرده است. بحران مالي 09- 2007 نتيجه وام‌دهي بي‌پروا و ركود مسكن بود. بنابراين، مقررات پس از بحران عمدتا به دنبال محدود كردن ريسك اعتباري و تضمين اين بود كه بانك‌ها دارايي‌هايي را در اختيار داشته باشند كه خريدار دارد، بنابراين آنها بانك‌ها را تشويق به خريد اوراق قرضه دولتي كردند. به هر حال هيچ كس قابل اعتمادتر از عمو سم (نماد دولت فدرال امريكا) نيست و فروش هيچ چيز در زمان بحران، آسان‌تر از اوراق خزانه نيست. سال‌هاي متمادي تورم و نرخ‌هاي بهره پايين به اين معني بود كه افراد كمي به اين فكر مي‌كردند كه در صورت تغيير جهان و كاهش ارزش اوراق قرضه بلندمدت، بانك‌ها چه آسيبي خواهند ديد. اين آسيب‌پذيري در زمان پاندمي كرونا جدي‌تر شد، زيرا سپرده‌ها به بانك‌ها سرازير شدند و محرك‌هاي فدرال رزرو نقدينگي را به سيستم پمپاژ كردند. بسياري از بانك‌ها از اين سپرده‌ها براي خريد اوراق قرضه بلندمدت و اوراق بهادار رهني با ضمانت دولت استفاده كردند.
دو مشكل
به گزارش «اكوايران» ممكن است فكر كنيد كه زيان‌هاي تحقق نيافته مهم نيست. يك مشكل اين است كه بانك اوراق قرضه را با پول شخص ديگري، معمولا يك سپرده، خريداري كرده و نگهداري اوراق قرضه تا سررسيد مستلزم تطبيق آن با سپرده‌ها است. با افزايش نرخ بهره‌ها، رقابت براي سپرده‌ها افزايش مي‌يابد. در بزرگ‌ترين بانك‌ها، مانند جي پي مورگان چيس يا بانك امريكا، مشتريان چسبنده هستند، بنابراين افزايش نرخ‌ها به لطف وام‌هاي با نرخ شناور باعث افزايش درآمد آنها مي‌شود اما در مقابل، تقريبا 4700 بانك كوچك و متوسط با مجموع دارايي‌هاي 10.5 تريليون دلاري بايد به سپرده‌گذاران پول بيشتري بپردازند تا مانع از خروج پول آنها شوند. اين امر حاشيه سود آنها را كاهش مي‌دهد كه به توضيح اينكه چرا قيمت سهام برخي بانك‌ها سقوط كرده است، كمك مي‌كند. مشكل ديگر، بر بانك‌ها در هر اندازه‌اي كه باشند تاثير مي‌گذارد. در يك بحران، سپرده‌گذاران زماني وفادار مي‌توانند فرار كنند و بانك را مجبور مي‌كند كه خروج سپرده‌ها را با فروش دارايي‌ها پوشش دهد. اگر چنين باشد، زيان بانك متبلور خواهد شد.
آخر هفته پركار فدرال رزرو
اين چشم‌انداز نگران‌كننده توضيح مي‌دهد كه چرا فدرال رزرو در آخر هفته گذشته، سخت كار كرد. فدرال رزرو آماده است تا وام‌هاي تضمين شده در برابر اوراق قرضه بانك‌ها را بدهد. همچنين آمده است تا وام‌هايي تا سقف ارزش اسمي اوراق ارايه دهد كه برخي از اين اوراق بلندمدت مي‌توانند تا بيش از ۵۰درصد بالاتر از ارزش بازار ارزش‌گذاري شود. بنابراين زيان تحقق نيافته اوراق قرضه بانك ديگر نمي‌تواند باعث سقوط شود. و اين بدان معناست كه سپرده‌گذاران بانك هيچ دليلي براي هجوم بانكي ندارند. فدرال رزرو حق دارد در برابر وثيقه خوب وام دهد تا از هجوم بانكي جلوگيري كند اما چنين شرايطي، هزينه خواهد داشت. آنها با ايجاد اين انتظار كه فدرال رزرو ريسك نرخ بهره را در يك بحران به عهده مي‌گيرد، بانك‌ها را تشويق به رفتار بي‌پروا مي‌كنند. برنامه اضطراري قرار است فقط يك سال به طول بينجامد، اما حتي پس از اتمام آن، بانك‌هايي كه براي سپرده‌ها رقابت مي‌كنند، با ريسك‌هاي بيش از حد به دنبال بازدهي بالا خواهند بود و برخي سپرده‌گذاران با دانستن اينكه فدرال رزرو يك بار وارد عمل شده است، دليل زيادي براي تمايز قائل شدن بين ريسك خوب و بد نخواهند داشت. بنابراين رگولاتورها بايد از سال پيشِ رو براي ايمن‌تر كردن سيستم استفاده كنند.