پاسخ وزارت كار به يك گزارش:
دستيابي دولت سيزدهم به كمترين نرخ بيكاري در بين همه دولت‌ها
مدير مسوول محترم روزنامه اعتماد، با سلام و احترام. در پاسخ به مطلب منتشره با عنوان: نرخ بيكاري ركورد سه ساله را شكست/ بايگاني وعده يك ميليون شغل در هر سال مورخ 26/01/1402 توضيحات اين وزارتخانه به شرح زير ارسال مي‌گردد. مقتضي است برابر قانون مطبوعات نسبت به درج آن اقدام مقتضي به عمل آورند. شروع دولت سيزدهم با واكسيناسيون سراسري جهت مقابله با پاندمي كرونا موجب ورود نيروي كار به چرخه اقتصاد كشور شد. براساس نتايج طرح آمارگيري نيروي كار مركز آمار ايران، با شروع همه‌گيري كرونا، در سال 99 تعداد جمعيت فعال كشور با افت قابل‌توجهي به ميزان بيش از يك ميليون و 400 هزار نفر مواجه شد و در سال 1400 با كاهش اثرات منفي بيماري كرونا بر بازار كار بر تعداد جمعيت فعال كشور به ميزان بيش از 85 هزار نفر افزوده شد كه تا حدودي بيانگر ايجاد اميد در پيدا كردن شغل است. در سال 1401 به‌طورمتوسط حدود 242 هزار نفر به جمعيت فعال كشور افزوده شده است. بنابراين، يكي از مشخصه‌هاي بارز بازار كار در اين دوره، افزايش ورودي به بازار كار براي مشاركت در فعاليت‌هاي اقتصادي است. جهت اعلام آمار اشتغال كشور، منابع قابل استناد آماري، مركز آمار ايران، سازمان تامين اجتماعي و سامانه رصد ملي اشتغال وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي هستند كه در ادامه تبيين مي‌گردند:
مراجع سه گانه آماري در حوزه اشتغال كشور الف: سامانه ملي رصد اشتغال
1- در راستاي اجراي برنامه دولت مردمي سيزدهم براي ايجاد سالانه يك ميليون شغل توسط استان‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي، سامانه ملي رصد اشتغال با رويكرد ثبت خدمات اشتغال (ثبت و صدور مجوز كسب و كار، تامين مالي طرح كسب و كار، مشاوره و آموزش مهارت براي نيروي كار و...) طراحي و اجرايي گرديد، مطابق با آخرين آمار دريافتي از داشبورد تمام شماري اين سامانه بيش از يك ميليون نفر به تفكيك استان‌هاي كشور اين خدمات اشتغال را دريافت كردهاند، در برخي كسبوكارها با ثبت خدمت اشتغال تا به ثمر رسيدن و پايداري و ايجاد شغل، نيازمند صرف زمان است. اين آمار مبتني بر كد ملي و ثبتي مبنا بوده و قابل راستي‌آزمايي است.
2- در سامانه ملي رصد اشتغال كشور حدود 18 هزار كاربري تعريف شده است كه خدمات اشتغال ارايه‌شده 116 دستگاه اجرايي را تا سطح شهرستان، به صورت برخط ثبت مي‌كنند و رسانه‌ها مي‌توانند از اطلاعات و داده‌هاي خدمات اشتغال ثبت‌شده اين سامانه استفاده كنند.
3- «برنامه نظام پايش اشتغال كشور» مبتني بر صحت‌سنجي داده‌هاي ثبتي مبنا سامانه ملي رصد اشتغال و راستي‌آزمايي توزيع منابع اشتغال و اجتناب از انحراف سرمايه‌گذاري طي سه مرحله پيامكي، تلفني و حضوري در راستاي عمل به تعهدات اشتغال بخشي و استاني، اجرايي شده است تا منجر به ارايه آمار دقيق و قابل استناد براي سياست‌گذاري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي حوزه اشتغال شود. از ديگر نتايج اين طرح شفافيت عملكرد دستگاه‌ها در حوزه اشتغال، ايجاد ارتباط مستقيم با كسبوكارها براي نخستين‌بار در كشور كه فضاي بررسي و رفع مسائل كسبوكارها است.
ب- آمار سازمان تامين اجتماعي
1- از مراجع آماري كه مبتني بر كدملي و دقت بالا در ثبت اطلاعات افراد است سازمان تامين اجتماعي است كه مطابق آخرين آمار، تعداد بيمه‌شدگان اجباري در بهمن ماه ۱۴۰۱ (۱۰۸۶۴۲۵۱ نفر) نسبت به اسفند ماه ۱۴۰۰ (۱۰۴۴۶۷۵۹ نفر) با رشد 0۴/۴ درصدي همراه بوده است. همچنين تعداد بيمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد در بهمن ماه ۱۴۰۱ (۱۷۱۶۸۰۸ نفر) نسبت به اسفند ۱۴۰۰ (۱۴۹۶۰۷۸ نفر) با رشد حدود ۱۵درصدي همراه مي‌باشد.
2- با احتساب بيمه‌شدگان اجباري و حرف و مشاغل آزاد جديد بيش از 638 هزار نفر در سال 1401 آغاز به كار كردهاند. تعداد برقراري‌هاي بيمه بيكاري نيز در مدت مشابه مذكور (بهمن ۱۴۰۱ (۱۶۶۴۲۳ نفر) نسبت به اسفند ۱۴۰۰ (۱۷۳۴۰۰ نفر) با كاهش ۴ درصدي همراه بوده است كه نشان‌دهنده كاهش بيكاري و بهبود شرايط اشتغال كشور است. بنابراين طبق آمار سازمان تامين اجتماعي طي يكساله اخير تعداد بيمه بيكاري كاهش يافته و آمار بيمه‌شدگان اجباري و حرف و مشاغل آزاد افزايش يافته كه هر دو نشان از بهبود اوضاع بازار كار كشور و افزايش كيفيت شغل و درآمد است. بيمه تامين اجتماعي نشانه تلفيق پايداري شغل و كيفيت آن است كه سبب ماندگاري و افزايش اشتغال رسمي مي‌باشد.
ج- مركز آمار ايران
1- گزارش‌هاي مركز آمار، برمبناي نمونه‌گيري از كل جامعه آماري است و طبق آخرين گزارش اين مركز، بررسي نرخ بيكاري افراد ١٥ ساله و بيشتر نشان مي‌دهد كه ٩,٧درصد از جمعيت فعال (شاغل و بيكار)، بيكار بوده‌اند. در زمستان ١٤٠١، به ميزان ٤٠,٥درصد جمعيت ١٥ ساله و بيشتر، از نظر اقتصادي فعال بوده‌اند، يعني در گروه شاغلان يا بيكاران قرار گرفته‌اند. بررسي تغييرات نرخ مشاركت اقتصادي حاكي از آن است كه اين نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان ١٤٠٠) ٠.١ درصد افزايش يافته است.
2- جمعيت شاغلين ١٥ ساله و بيشتر در اين فصل ٢٣ ميليون و ٤٣٦ هزار نفر بوده است. بررسي اشتغال در بخش‌هاي عمده اقتصادي نشان مي‌دهد كه در زمستان ١٤٠١نرخ بيكاري ۸ استان پايين‌تر از ۸ درصد، 16 استان كاهش نرخ بيكاري، 19 استان نرخ بيكاري تك‌رقمي و كاهش نرخ بيكاري استان‌هاي ركورددار بالاترين نرخ بيكاري در فصول و سال‌هاي قبل، بهبود اشتغال زمستان ۱۴۰۱منجر به افزايش جمعيت فعال، افزايش نرخ مشاركت، كاهش اشتغال ناقص و كاهش نرخ بيكاري فارغ‌التحصيلان دانشگاهي شده است.
3- در پاييز 1401 ركورد 18 ساله كاهش نرخ بيكاري با نرخ 2/8 درصد ثبت گرديد. بروز بيكاري فصلي در بخش ساختمان و كشاورزي سبب گرديد با نرخ بيكاري زمستان 7/9 درصد برسد اما در مجموع نرخ بيكاري سال 1401، 9درصد است كه رقم قابل ملاحظه و بي‌سابقه در همه دولت‌ها است. اين آمار نتيجه بهبود فضاي كسب و كار و تسهيل صدور مجوز و رشد اقتصادي و بهبود وضعيت اشتغال كشور است.
4- شايان ذكر است مقايسه آمارهاي اشتغال منتشره ازسوي مركز آمار ايران مبتني بر نمونه‌گيري، با اطلاعات ثبتي سامانه‌هاي عملياتي و اجرايي نظير آمارهاي ثبتي سامانه رصد ملي اشتغال يا تحولات تعداد بيمه‌شدگان سازمان تامين اجتماعي ماهيتا منطقي و صحيح نمي‌باشد، زيرا اهداف، روشمندي و كاربردهاي متفاوت و متمايزي دارند.
بنابراين مجموعه اقدامات اين وزارتخانه در حوزه اشتغال، منجر به ثبت ركورد كاهش بيكاري 30 ساله در دولت سيزدهم شده است. بر همين اساس انتظار مي‌رود روزنامه‌ها و رسانه‌ها نيز به جاي سياه‌نمايي، اميدآفريني و بيان حقايق را سرلوحه خود قرار داده و دولت سيزدهم را در مسير توسعه كشور ياري نمايند.