سياست منطقي با هدف تامين ثبات
نگاه قدرت‌هاي جهاني به تحولات منطقه نيز قابل توجه است. ايالات متحده در سوريه خواستار فروپاشي ساختار نبود. عربستاني‌ها هم نگاه مشابهي دارند. بهبود روابط سوريه با جهان عرب در شرايطي كه برخي كشورهاي عربي منطقه در پي عادي‌سازي روابط با رژيم اسراييل هستند، كمك خواهد كرد كه برخي نگراني‌هاي امريكا و اسراييل در منطقه كاهش يابد. اقداماتي هم كه همزمان با سفر بن فرحان از سوي نهادهاي دولتي ايالات متحده عليه مقام‌هاي ارشد دولت سوريه انجام مي‌گيرد حاوي پيام مشخصي است. واشنگتن مي‌خواهد ابزارهايي براي اعمال فشار عليه سوريه و بشار اسد در اختيار داشته باشد اما نمي‌خواهند ساختار در اين كشور فرو بپاشد يا براي نمونه ارتش منحل شود.
بازيگران ديگر از جمله روسيه هم مخالف روند احياي روابط سوريه نيستند و اين مساله را در كاهش هزينه‌هاي‌شان در سوريه موثر مي‌دانند.
تحولات منطقه به خوبي نشانگر آن است كه همه كشورها به دنبال ثبات و حفظ وضع موجود هستند و سياست‌هايي كه تغييرات گسترده و بزرگ را دنبال مي‌كردند ديگر طرفداران زيادي ندارند. اين مساله حتي در سياست‌هاي فلسطين و لبنان نيز قابل رويت است. بايد توجه داشت وضعيت خاورميانه در طول زمان سيال بوده و تحولات و اتفاقات روي سياست‌ها اثرگذار بوده‌اند. اين باعث مي‌شود آينده روابط در اين منطقه چندان قابل پيش‌بيني نباشد اما در شرايط فعلي كشورها متمايلند كه ثبات در منطقه برقرار باشد و از سياست‌هايي كه به خصوص پس از بهار عربي شكل گرفته بود و به دنبال تغيير بودند فاصله مي‌گيرند. عربستان سعودي يكي از كشورهايي است كه سرمايه‌گذاري‌هاي زيادي در زمينه اهداف بلندپروازانه خود انجام داده و براي به ثمر رسيدن اين سرمايه‌گذاري‌ها دوست ندارد كه جنگ و درگيري در منطقه برقرار باشد.
در اين ميان اسراييل سياستي تنش‌زا دارد؛ حملات به سوريه، تهديدها عليه ايران و اقدامات ديگري كه از سوي تل‌آويو انجام مي‌شود نيز اين مساله را تاييد مي‌كند. واقعيت اين است كه در اسراييل هم تندروهايي نظير بنيامين نتانياهو بر سر كار هستند و گروه‌هاي تندرو همواره از وجود تنش و درگيري سود مي‌برند. گروه‌هاي ديگر علاقه زيادي به اين وضعيت ندارند. اسراييل از تنش و درگيري سود زيادي برده و علاقه‌مند است كه براي حفظ وحدت داخلي و جلب حمايت‌هاي خارجي وضعيت تنش‌آلود باقي بماند. سياست‌هايي نظير شهرك‌سازي‌ها تنها در چنين شرايطي امكان اجرا دارند. اروپا و امريكا به خصوص دموكرات‌ها همسو با اين سياست‌هاي دولت نتانياهو نيستند هرچند كه ساير تندروها و نيروهاي راديكال در منطقه هم با ثبات مخالفند. گروه‌هايي مثل گروه تروريستي داعش هم از تنش‌زايي و عدم ثبات سود مي‌برند.
٭ ديپلمات پيشين و مديركل اسبق غرب آسيا در وزارت امور خارجه