امواج نگرانی از هوش مصنوعي
بيش از آنكه بايد نگران به وجود آمدن يك «ترميناتور» بود بايد از ايجاد امكان نظارت بي‌وقفه و همه‌جانبه بترسيد
ترجمه: محمدحسين لطف‌الهي
اشتياق شركت‌هاي بزرگ حوزه تكنولوژي به هوش مصنوعي بيشتر از اشتياق كودكان به كريسمس است، اما اغلب مردم مشتاق و هيجان‌زده نيستند. شايرا اويده، تحليلگر حوزه تكنولوژي در يادداشتي در روزنامه واشنگتن‌پست مي‌نويسد: نتايج نظرسنجي‌هاي جديدي كه درباره نگرش عموم مردم به پديده هوش مصنوعي انجام شده، دو درس مهم را به ما مي‌آموزد؛ اول هر چه تاثير هوش مصنوعي در زندگي ما افزايش يابد و اين پديده بيشتر به يك واقعيت غيرقابل انكار بدل شود، اطمينان كمتري وجود خواهد داشت كه هوش مصنوعي يك پيروزي كامل و بي‌نقص براي بشريت است.و دوم ما هميشه متوجه تاثير هوش مصنوعي بر اتفاقات عادي و روتين زندگي خود نيستيم. اين تاثير مي‌تواند شامل فيلتر كردن اسپم‌ها در ايميل‌مان يا پيشنهاد آهنگ‌هاي جديد براساس سليقه موسيقايي ما باشد. آگاهي از تاثيرات هوش مصنوعي ممكن است باعث شود ما نگاه دقيق‌تري در خصوص مزايا و خطرات اين تكنولوژي داشته باشيم.نتيجه‌‌گيري نهايي من اين است كه هوش مصنوعي هنوز نتوانسته اعتماد انسان‌ها را جلب كند. انسان‌ها مي‌خواهند پيش از آنكه اين تكنولوژي در بيمارستان، اتاق عمل، ميدان جنگ يا در جاده‌ها مورد استفاده قرار گيرد مزاياي آن را به‌طور كامل بشناسند.اين شك و ترديد بسيار مفيد است. صادقانه به نظر مي‌رسد كه انسان‌هاي عادي نسبت به بسياري از كارشناساني كه اين فناوري‌ها را توسعه مي‌دهند، درك بهتري نسبت به هوش مصنوعي داشته باشند. در صورتي كه گوش شنوايي در كمپاني‌هاي بزرگ حوزه تكنولوژي وجود داشته باشد، انسان‌ها با صداي بلند و آشكارا درباره هوش مصنوعي و اينكه اين فناوري در كجاها بايد مورد استفاده قرار بگيرد و در كجا استفاده از آنها بايد ممنوع باشد، نظرات‌شان را مي‌گويند. اين مشكل عدم وجود اعتماد كافي به هوش مصنوعي نيز با پاسخ‌هاي نامتناسب چت‌بات هوش مصنوعي مايكروسافت يا تعميرات و اصلاحات تسلا روي ماشين‌هاي خودكاري كه با استفاده از هوش مصنوعي حركت مي‌كنند، حل نخواهد شد.بياييد كمي دقيق‌تر به نگرش‌هاي عمومي در خصوص هوش مصنوعي و جنبه‌هايي از اين تكنولوژي كه ممكن است بر زندگي شما اثرگذار باشد، توجه كنيم.
تصوير ذهني مردم نسبت به هوش مصنوعي
بر اساس نظرسنجي دانشگاه مونموث كه اواسط ماه فوريه نتايج آن منتشر شد، تنها 9 درصد از امريكايي‌ها معتقدند كه سود تكنولوژي هوش مصنوعي براي بشريت بيشتر از آسيب‌‌هايي است كه مي‌تواند به همراه داشته باشد.به گفته برگزاركنندگان اين نظرسنجي، نگاهي به يك نظرسنجي مشابه كه در سال 1987 برگزار شده، نشان مي‌دهد در آن زمان تعداد بيشتري از پاسخ‌دهندگان (1 نفر از هر 5 نفر) باور داشتند كه فايده‌هاي هوش مصنوعي بيش از آسيب‌هاي آن خواهد بود.به عبارت ديگر، در حالي كه سال 1987 تكنولوژي‌هايي كه امروز مورد استفاده روزمره قرار مي‌گيرد براي مردم آن زمان شبيه به داستان‌هاي علمي و تخيلي بود، مردم در سال 2023 در مقايسه با 35 سال پيش نگاه منفي‌تر و اعتماد كمتري به هوش مصنوعي دارند.موسسه آمارسنجي پيو سوالات مختلفي درباره هوش مصنوعي از شهروندان پرسيده است، اما نتايج نظرسنجي اين موسسه نيز تفاوت معناداري با نتايج نظرسنجي دانشگاه مونموث ندارد. اين نظرسنجي كه در دسامبر 2022 انجام شده، نشان مي‌دهد تنها 15 درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند كه نسبت به رشد روزافزون استفاده از هوش مصنوعي در زندگي روزمره بيش از آنكه نگران باشند، هيجان‌زده‌اند. بيشتر پاسخ‌دهندگان هر دو نظرسنجي گفته‌اند كه نسبت به مثبت يا منفي بودن استفاده روزافزون از هوش مصنوعي مردد هستند. مرديث بروسارد، پژوهشگر هوش مصنوعي و استاد دانشگاه نيويورك مي‌گويد: «اين فوق‌العاده است كه نوعي بدبيني و ترديد در خصوص هوش مصنوعي در ميان افكار عمومي وجود دارد. اساسا اين ترديدها بايد وجود داشته باشند.»
هوش مصنوعي خوب، هوش مصنوعي بد
بسياري از امريكايي‌ها هم‌نظرند كه هوش مصنوعي جاي خود را باز كرده و در زندگي روزمره ما نقش دارد، اما معتقدند اين نقش به همه حوزه‌ها گسترش نيافته است. دانشگاه مونموث از شهروندان 6 سوال درباره اينكه هوش مصنوعي در چه حوزه‌هايي بايد مورد استفاده قرار گيرد، پرسيده است. بيشتر مردم معتقدند كه هوش مصنوعي نبايد براي هدايت پهپادهاي نظامي استفاده شود و وسيله‌اي براي تشخيص دشمن از غيرنظاميان باشد. آنها همچنين معتقدند پيكي كه وظيفه تحويل كالا را دارد نبايد يك ماشين بدون راننده يا يك پهپاد باشد. در مقابل اكثر پاسخ‌دهندگان گفته‌اند كه ايده استفاده از هوش مصنوعي در كارهاي سختي نظير كار در معدن زغال‌سنگ ايده خوبي است.به گفته مسوولان اين دانشگاه، نتايج نظرسنجي تفاوت محسوسي را با نظرسنجي سال 2015 پيرامون اين مساله كه هوش مصنوعي در كجا بايد مورد استفاده قرار گيرد و در كدام حوزه‌ها نبايد توسعه پيدا كند، نشان نمي‌دهد.آلك تايسون، از مديران موسسه افكارسنجي پيو تاكيد دارد كه تحقيقات تيم اين موسسه نشان مي‌دهد كه انسان‌ها مي‌خواهند شواهدي مثبت از مزاياي ملموس اين فناوري ببينند پيش از آنكه استفاده از آنها در مشاغل حساسي نظير تامين امنيت يا رانندگي همه‌گير شود.نظرات و ديدگاه‌هاي عمومي مي‌تواند تغيير كند، اما نكته اصلي اين است كه هوش مصنوعي در بسياري از حوزه‌ها نظير رانندگي كه مردم درباره آن احساس نگراني مي‌كنند مورد استفاده قرار گرفته است. برخي كارشناسان هم درباره سرعت رشد اين فناوري هشدار مي‌دهند. رومن يامپولسكي، متخصص هوش مصنوعي در دانشكده مهندسي دانشگاه لوئيزويل مي‌گويد: «من نگرانم كه شركت‌ها با چه سرعتي به سوي ساخت محصولات هوش مصنوعي كه براي فكر كردن مانند مغز انسان طراحي شده‌اند، حركت مي‌كنند. منظور من به كارگيري هوش مصنوعي در يك شرايط محدود نظير پيشنهاد فيلم در نتفليكس يا پيشنهاد موسيقي در اسپاتيفاي نيست، براي كارهاي پيچيده‌اي است كه به هوش انساني نياز دارد.»
هوش مصنوعي همه جا حضور دارد چيزي كه شايد نمي‌دانيم
ما هر روز و به انحاي مختلف از هوش مصنوعي استفاده مي‌كنيم و ممكن است اين استفاده حتي بدون آگاهي باشد. پيشنهاد خودكار كالا در سايت‌هايي مثل آمازون، تفكيك اسپم از ايميل‌هاي عادي، پشتيباني آنلاين برخي وب‌سايت‌ها و در بسياري از كارهاي ديگر ردپاي هوش مصنوعي ديده مي‌شود. اما يافته‌هاي تحقيقاتي نشان مي‌دهد بسياري از مردم اطلاعي از اينكه هوش مصنوعي در اين حوزه‌ها نقش دارد، ندارند.محققان مي‌گويند زماني كه از كاربران پرسيده مي‌شود آيا حاضر به استفاده از هوش مصنوعي در زندگي روزمره خود هستيد، اغلب پاسخ منفي مي‌دهند و كاربران كمي تمايل به اين كار دارند به همين دليل زماني كه براي آنها درباره ليست كارهايي كه بدون آگاهي و با استفاده از هوش مصنوعي انجام مي‌دهند توضيح داده مي‌شود، تعجب مي‌كنند. الكسا، محصول شركت آمازون و سيري، محصول شركت اپل از جمله محصولاتي بودند كه از هوش مصنوعي استفاده مي‌كردند و در خانه بسياري از پاسخ‌دهندگان وجود داشتند، اما آنها نمي‌دانستند. نمونه‌هاي ديگر و رايج‌تري هم وجود دارند. زماني كه شما در حال جست‌وجو درباره چيزي در گوگل هستيد، اين هوش مصنوعي است كه به شما كمك مي‌كند.مرديث بروسارد، پژوهشگر هوش مصنوعي و استاد دانشگاه نيويورك معتقد است بخشي از نگراني‌ها ناشي از تصويري است كه فيلم‌هاي علمي- تخيلي نظير «ترميناتور» با شخصيت‌هايي نظير اسكاي‌نت از هوش مصنوعي ارايه كرده‌اند. او مي‌افزايد: «من هم نگران رشد هوش مصنوعي هستم، اما نگراني من از چيزهايي شبيه به اسكاي‌نت و ترميناتور نيست. نگران اعمال نظارت پليس در ابعاد وسيع و استفاده از هوش مصنوعي براي جلوگيري از بروز وقفه‌هايي حتي كوتاه در كار كارگران هستم.»