تداوم جنايت‌هاي اسراييل در غزه
حملات اسراييل و واكنش‌هاي جهاد اسلامي در حالي ادامه دارد كه گزارشگر ويژه سازمان ملل رفتار اسراييل با فلسطين را مشابه برخورد با يك مستعمره توصيف مي‌كند
محمدحسين لطف‌الهي
تبادل آتش ميان اسراييل و گروه‌هاي مقاومت فلسطيني روز جمعه 12 مه در شرايطي براي چهارمين روز متوالي ادامه يافت كه فشارهاي سياسي براي به نتيجه رسيدن مذاكرات آتش‌بس با ميانجيگري مصر هنوز نتيجه‌اي در پي نداشته است.
از زمان آغاز درگيري‌ها كه يكي از مهم‌ترين تقابل‌هاي نظامي دو طرف در ماه‌هاي اخير به حساب مي‌آيد، 31 نفر از فلسطينيان شامل غيرنظاميان، زنان و كودكان طي حملات هوايي اسراييل كشته و دست‌كم 93 نفر مجروح شدند. گروه‌هاي فلسطيني در واكنش به اين حملات اسراييل اقدام به موشك‌باران سرزمين‌هاي اشغالي كرده‌اند كه بر اساس گزارش روزنامه واشنگتن‌پست به مرگ يك اسراييلي و زخمي شدن 7 نفر ديگر منجر شده است.
اين بحران چگونه آغاز شد؟
هر چند مساله فلسطين و تلاش فلسطيني‌ها براي آزادسازي سرزمين‌شان به دهه‌هاي قبل باز مي‌گردد، اما شروع درگيري‌هاي اخير را مي‌توان نتيجه مستقيم سياست‌هاي افراط‌گرايانه دولت بنيامين نتانياهو دانست. بازگشت نتانياهو به قدرت همزمان بود با تشكيل يكي از راستگراترين، مذهبي‌ترين و محافظه‌كارترين دولت‌ها در تاريخ اسراييل و از همان آغاز نتانياهو سياست خود را افزايش حملات عليه گروه‌هاي فلسطيني و اشغال مناطق بيشتري از كرانه باختري قرار داد.
با مرگ خضر عدنان، مبارز 45 ساله فلسطيني و يكي از اعضاي تاثيرگذار جهاد اسلامي در زندان‌هاي اسراييل پس از 86 روز اعتصاب غذا در روز سه‌شنبه 12 ارديبهشت، تنش‌ها به‌طور فزاينده‌اي بيشتر شد. عدنان بيشتر عمر خود را در زندان‌هاي اسراييل گذرانده بود.
جهاد اسلامي در واكنش به قتل خضر عدنان از سوي اسراييلي‌ها، حمله‌اي موشكي ترتيب داد و ده‌ها راكت به سوي شهرك‌هاي اسراييلي‌نشين شليك كرد. يك هفته پس از اقدام، جنگنده‌هاي اسراييلي روز سه‌شنبه 19 ارديبهشت در حمله‌اي هوايي به نوار غزه، 3 فرمانده جهاد اسلامي را هدف قرار داد. در كنار آنها زنان و فرزندان‌شان نيز جان خود را از دست دادند. ارتش اسراييل مدعي بود كه اين 3 فرمانده در حمله راكتي هفته پيش از آن به اسراييل نقش داشتند.
برخي كارشناسان مي‌گويند حمله موشكي اوليه جهاد اسلامي به كشته شدن خضر عدنان در زندان‌هاي اسراييل مطالبه جدي افكار عمومي در فلسطين بود. رهام عوده، تحليلگر سياسي ساكن در غزه در اين باره به آسوشيتدپرس گفته است: «وضعيت در افكار عمومي به نحوي بود كه اگر جهاد اسلامي با حمله صدها راكت به اسراييل پاسخ نمي‌داد اعتبار و قدرت سياسي خود را از دست مي‌داد.»
جهاد اسلامي مجددا در واكنش به حملات اسراييل اقدام به شليك راكت به سوي اسراييل كرد. منابع اسراييلي مي‌گويند تا روز جمعه بيش از 800 راكت به سوي اسراييل شليك شده است. وزارت دفاع اسراييل روز جمعه 12 مه در توييتر تعداد راكت‌هاي شليك شده از سوي جهاد اسلامي را 860 راكت اعلام كرد. اين وزارتخانه مدعي شد تعداد كمي از اين راكت‌ها به سرزمين‌هاي اشغالي رسيده‌اند و سامانه گنبد آهنين توانسته 91 درصد از آنها را هدف قرار دهد. در اين مدت اسراييل هم به حملات خود عليه فلسطيني‌ها ادامه داد. علاوه بر تعدادي از فرماندهان ارشد جهاد اسلامي، تعداد زيادي غيرنظاميان فلسطيني هم طي اين حملات اسراييل جان خود را از دست دادند.
حماس هم در كنار جهاد اسلامي است؟
روايت‌هاي متفاوتي از نقش‌آفريني حماس در ماجراهاي اخير وجود دارد. مقام‌هاي حماس و رسانه‌هاي نزديك به اين جريان در كنار رسانه‌هاي ايراني حملات عليه اسراييل را كار «اتاق مشترك عمليات گروه‌هاي مقاومت» توصيف مي‌كنند. روز چهارشنبه 20 ارديبهشت خبرگزاري فارس به نقل از الميادين نوشت: «حازم قاسم، سخنگوي جنبش حماس گفت كه اجراي عمليات «ثأر الأحرار» (انتقام آزادگان) توسط اتاق مشترك عمليات گروه‌هاي مقاومت فلسطين پاسخ طبيعي به جنايت‌هاي رژيم اشغالگر است.» اين خبرگزاري در نقل قولي ديگر آورده است: «عبداللطيف القانوع، سخنگوي جنبش حماس تاكيد كرد كه ضربات يكپارچه مقاومت بخشي از عمليات پاسخ به جنايت رژيم صهيونيستي و در راستاي دفاع از ملت فلسطين است.»
با اين حال رسانه‌هاي غربي روايت متفاوتي را از اين ماجرا دارند. روزنامه واشنگتن‌پست نوشته است كه هرچند حماس كه كنترل غزه را در اختيار دارد به‌طور عمومي از جهاد اسلامي، رقيب كوچك‌تر خود حمايت مي‌كند و متعهد به اين مساله شده است، اما در عمل در اين رويارويي كه به كشته شدن رهبران جهاد اسلامي مي‌انجامد و زرادخانه اين گروه را كوچك‌تر مي‌كند در حاشيه باقي مانده است. مخيمر ابو سعده، استاد دانشگاه الاظهر در غزه در اين باره به واشنگتن‌پست گفت: «حماس چيزهاي زيادي براي از دست دادن دارد. اگر حماس خود را در اين درگيري وارد كند، مي‌تواند به معناي باطل شدن اجازه كار هزاران فلسطيني در غزه باشد كه از اين طريق روزگار مي‌گذرانند.»
آسوشيتدپرس هم نوشته است: «حماس گروه شبه نظامي بزرگ‌تر از جهاد اسلامي كه غزه را كنترل مي‌كند، اين‌بار بيرون از ماجرا مانده است. حماس در حالي كه تلاش دارد درگيري‌ها را مديريت كند و كيفيت زندگي 2 ميليون فلسطيني كه زيرنظر اين گروه در غزه زندگي مي‌كنند ارتقا دهد، تصميم گرفته مديريت درگيري‌ها را چنانچه در تابستان سال گذشته اتفاق افتاد به جهاد اسلامي واگذار كند.»
انگيزه‌هاي اسراييل براي تداوم درگيري
اسراييل به دنبال وارد آوردن ضربه‌هاي جدي به جهاد اسلامي در شرايط كنترل شده است. آنها فرماندهان ارشد و تاسيسات و انبارهاي جهاد اسلامي را هدف قرار مي‌دهند و همزمان اعلام مي‌كنند كه دقت دارند اهداف مرتبط با حماس را هدف قرار ندهند. تحليلگران نظامي معتقدند ورود جدي حماس به اين درگيري مي‌تواند تلفات اسراييل را به‌طور قابل توجهي تشديد كند و با تشديد حملات اسراييل، فشارهاي بين‌المللي عليه تل‌آويو هم افزايش خواهد يافت.
از سوي ديگر، تشديد خشونت‌ها از سوي رژيم افراط‌گراي اسراييل در شرايطي صورت مي‌گيرد كه اين رژيم در داخل با بحران‌هاي قابل توجهي روبهرو است. براي هفته‌هاي متمادي صدها هزار نفر از معترضان در خيابان‌هاي تل‌آويو و ساير شهرهاي بزرگ جمع مي‌شدند تا به طرحي كه «اصلاحات قضايي» خوانده مي‌شود، اعتراض كنند. كارشناسان معتقدند طرح اصلاحات قضايي نخست وزير رژيم اسراييل در صورتي كه اجرايي شود به‌طور قابل توجهي اختيارات ديوان عالي در حوزه بازنگري در قوانين و برچيدن قوانين را كاهش خواهد داد. اين اصلاحات همچنين شامل طرحي است كه براساس آن ائتلاف داراي اكثريت ساده 61 كرسي از مجموع 120 كرسي پارلمان مي‌تواند احكام ديوان عالي را باطل اعلام كند. از ديگر نكات اساسي اصلاحات مدنظر دولت اين است كه اختيار نصب قضات به‌طور كامل به دولت و ائتلاف حاكم داده مي‌شود. علاوه بر اين، در اين اصلاحات قوانين به نحوي تغيير خواهند كرد تا وزراي دولت بتوانند چهره‌هاي سياسي را به عنوان مشاور حقوقي وزارتخانه منصوب كنند؛ چيزي كه تاكنون در حوزه اختيار آنها نبود. معترضان مي‌گويند اقدامات دولت باعث خواهد شد توان اقليت‌ها در افشاگري اقدامات خلاف قانون دولت و دستگاه‌هاي اجرايي كمتر شود. از سوي ديگر نتانياهو درگير يك پرونده فساد است كه برخي تحليلگران مي‌گويند او مي‌خواهد از طرح اصلاحات قضايي براي تبرئه خود استفاده كند.
درگيري در اين بحران‌ها انگيزه مناسبي براي افزايش تنش خارجي و يك بحران جديد مي‌تواند باشد. بر اساس نظرسنجي هفتگي روزنامه معاريو، ميزان محبوبيت حزب ليكود پس از حمله ارتش رژيم اسراييل به نوار غزه افزايش يافته است.
اين نظرسنجي نشان مي‌دهد كه در صورت برگزاري انتخابات پارلماني جديد در اراضي اشغالي، حزب ليكود به رهبري بنيامين نتانياهو، نخست وزير رژيم اسراييل ۲۷ كرسي به دست خواهد آورد و با حزب «اتحاد ملي» به رياست بني گانتس، وزير دفاع سابق مساوي خواهد شد. همچنين حزب «يش عتيد» به رهبري يايير لاپيد، رهبر اپوزيسيون رژيم اسراييل ۱۷ كرسي تصاحب خواهد كرد.
در مورد فرد مناسب براي پست نخست وزيري، اين نظرسنجي نشان مي‌دهد كه محبوبيت نتانياهو افزايش يافته و به ۳۸ درصد رسيده است و ۴۱ درصد از پاسخ‌دهندگان نيز به گانتس راي داده‌اند. همچنين ۵۵ درصد از پاسخ‌دهندگان، از جمله ۸۶ درصد از راي‌دهندگان احزاب ائتلافي و ۹۸ درصد از راي‌دهندگان ليكود گفتند كه به نظر نتانياهو در مديريت حمله به غزه اعتماد دارند، در حالي كه ۳۹ درصد از جمله ۶۶ درصد از راي‌دهندگان احزاب مخالف گفتند كه به نظر او چندان اعتماد ندارند.
«اسراييلي‌ها با فلسطين مانند مستعمره رفتار مي‌كنند»
فرانچسكا آلبانيز، گزارشگر ويژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در مناطق اشغال شده روز جمعه گفت كه اسراييل با خاك فلسطين مانند مستعمره برخورد مي‌كند. اين وكيل ايتاليايي و استاد دانشگاه در زمينه حقوق بشر با انتقادات زيادي از جانب اسراييلي‌ها روبهرو است و دولت اسراييل از سازمان ملل خواسته تا آلبانيز را بركنار كند. آلبانيز روز جمعه در سفري به لندن گفت: «از نگاه من، آپارتايد يك نشانه و پيامد جا‌ه‌طلبي‌هاي ارضي اسراييل در قبال مناطق باقيمانده از سرزمين فلسطين است. نتيجه اين وضعيت تبديل شدن به مستعمره است. اسراييل يك قدرت استعماري است كه به اشغالگري ادامه مي‌دهد تا بتواند زمين‌هاي بيشتري را براي يهوديان به دست آورد. اين همان چيزي است كه منجر به نقض تعداد زيادي از قوانين بين‌المللي مي‌شود.»
او افزود: «اگر دولت‌ها به راهكار دو كشوري واقعا متعهد هستند، چنانچه به نظر مي‌رسد بريتانيا در اظهارنظرها خود را متعهد به اين سياست معرفي مي‌كند بايد اطمينان يابند كه رفتار اسراييل با اين مساله همسو است. اين به معناي وجود يك دولت فلسطيني مستقل از نظر سياسي، اقتصادي و فرهنگي است. ارايه حق تعيين سرنوشت به مردم فلسطين گام آغازين در اين زمينه است.»
گفت‌وگوي تلفني وزير امور خارجه ايران با اسماعيل هنيه
در تماس تلفني حسين اميرعبداللهيان وزير امور خارجه كشورمان با اسماعيل هنيه رييس دفتر سياسي جنبش مقاومت اسلامي فلسطين- حماس، آخرين تحولات فلسطين و تهاجم وحشيانه رژيم صهيونيستي به نوار غزه مورد بحث و بررسي قرار گرفت. وزير امور خارجه در اين گفت‌وگو، حمله وحشيانه رژيم صهيونيستي به نوار غزه و ترور هدفمند رهبران مقاومت، هدف قرار دادن اماكن مسكوني و كشتار مردم بي‌گناه فلسطين به ويژه زنان و كودكان و نقض آشكار حقوق بشر توسط اين رژيم را به شدت محكوم كرد و اين اقدامات را نشانه ضعف و درماندگي صهيونيست‌ها در برابر مقاومت مردم و گروه‌هاي فلسطيني دانست. دكتر اميرعبداللهيان ضمن تجليل از مقاومت قهرمانانه ملت فلسطين و گروه‌هاي جهادي در برابر اين تجاوزات، بر ضرورت حمايت جامعه جهاني از فلسطين و مقاومت مشروع آن عليه اشغالگران صهيونيست تاكيد كرد. اسماعيل هنيه نيز در اين گفت‌وگوي تلفني ضمن ابلاغ سلام‌هاي گرم خود به مقام معظم رهبري و رييس‌جمهور اسلامي ايران و تشكر از مواضع سياسي كشورمان در حمايت از فلسطين، بر آمادگي كامل مقاومت و هماهنگي نزديك ميداني گروه‌هاي مقاومت براي مقابله با حملات تجاوزكارانه رژيم صهيونيستي و روحيه بالاي مردم فلسطين تاكيد كرد. وي افزود: مقاومت سرنوشت اين تجاوز صهيونيستي را تعيين خواهد كرد و رژيم اسراييل چاره‌اي جز تسليم ندارد.