عبور سالم از گردنه «پايداري»

محمدحسن  نجمي

12 بالانشين مجلس ديروز مشخص شدند؛ هرچند رييس، همچنان همان محمدباقر قاليباف باقي ماند، اما تركيب نشستن اين بالانشين‌ها هم تغيير كرد و برخي به صحن برگشتند و برخي هم چند ماه پاياني را بالا رفتند.  در اين بين، تعداد آراي قاليباف، اگر غيرمنتظره فرض نشود، حتما مورد انتظار هم نبوده است؛ به ويژه پس از اتفاقاتي كه او در اين دو ماه گذشته از سر گذرانده است. روز گذشته دو صندلي نايب‌رييسي پارلمان هم تغييراتي كرد؛ عبدالرضا مصري كه تا پيش از اين نايب‌رييس دوم بود، با يك پله صعود به گروه نواب رييس اول پيوست. اما چشمگيرترين تغيير اين دوره، ورود چهره‌اي مشهور به نزديك بودن با تفكرات پايداري‌ها وارد هيات‌رييسه شد؛ «مجتبي ذوالنوري» نماينده قم. او تا پيش از ورود به مجلس جانشين نماينده ولي فقيه در سپاه بود و از شاگردان محمدتقي مصباح‌يزدي. در صندلي‌هاي ديگر هيات‌رييسه تفاوت خاصي صورت نگرفته است؛ يكي دو نماينده جابه‌جا شده‌اند؛ روح‌الله متفكر آزاد نماينده تبريز و محسن پيرهادي نماينده تهران كه هر دو از طيف قاليباف محسوب مي‌شوند، به هيات‌رييسه بازگشتند؛ مجتبي يوسفي نماينده اهواز و نزديك به پايداري وارد هيات‌رييسه شد و حسينعلي حاجي‌دليگاني نماينده شاهين‌شهر و احمد اميرآبادي نماينده قم از طيف پايداري از هيات‌رييسه رفت. علي نيكزاد هم، هم به طيف منسوب به احمدي‌نژاد و هم به پايداري‌ها نزديك بود، در رقابت با مجتبي ذوالنور كرسي نيابت رييس را از دست داد. البته به لحاظ فكري، ذوالنور قرابت بيشتري با پايداري‌ها دارد تا نيكزاد.

رياست با آراي نسبتا آبرومندانه
گرچه به نظر نمي‌رسد در اين چهار سال مجلس يازدهم، كسي فردي جز قاليباف را براي رياست در معادلات و محاسبات جاي داده باشد اما اين باعث نمي‌شود كه اين جايگاه در لابي‌ها و بده و بستان‌هاي ميان گروه‌هاي سياسي داخل مجلس، ناديده گرفته شود. صندلي رياست هرچند در مجلس يازدهم بدون رقيبي جدي، به نام قاليباف بود، اما تعداد آراي رييس حامل پيام سياسي براي گروه‌هاي سياسي داخل مجلس و سياست‌كاران بيرون مجلس است.
روند آراي قاليباف از سال اول مجلس تا ديروز كه آراي چهارمين سال رياست او مشخص شد، روندي سينوسي و به نوعي بالا و پايين‌دار است. سال اول و دوم روند آراي او با 230 راي ثابت بود. اما براي سال سوم، راي‌دهندگان به قاليباف كاهشي چشمگير داشتند؛ به عبارت ديگر آراي قاليباف وارد يك شيب سقوط شد و از 230 به 186 راي رسيد. درحالي كه پايداري‌چي‌هاي مجلس و طيف قاليبافي‌ها در دو ماه گذشته از بابت واگذاري خودروها معروف به «شاسي‌بلندها» و همچنين طرح عفاف و حجاب، شمشير را از رو بر روي همديگر كشيده بودند، احتمال مي‌رفت كه اين شمشيربازي دو طيف در رسانه‌ها، به ريزش راي يا حداقل ماندن تعداد آرا زير 200 راي منجر شود؛ اما اينگونه نشد. قاليباف توانست اين انتخابات را مديريت كند و در ظاهر امر، با پايداري‌ها به توافق برسد تا در آخرين وزن‌كشي مجلس، 210 راي به دست بياورد و آرايي آبرومند داشته باشد. با اين وجود 54 راي به سبد دو رقيب قاليباف رفته است؛ الياس نادران كه محافظه‌كاران او را مسبب شكاف در فراكسيون انقلاب اسلامي يا همان اكثريت مي‌دانند، 47 راي به دست آورد و فريدون عباسي 7 راي. اما باز هم قاليباف نسبتا آبرومندانه رييس شد.

دو چالش پايداري‌ها با قاليباف
در دو ماه گذشته طيف منسوب به او و جبهه پايداري، به‌شدت با يكديگر درگير بودند. يك بار بر سر اينكه مرتضي آقاتهراني و برخي ديگر از نمايندگان نزديك به پايداري در مجلس به قاليباف مي‌تاختند كه او جلوي مطرح شدن طرح عفاف و حجاب تهيه‌شده در كميسيون فرهنگي مجلس را گرفته است. در خلال اين موضوع، وقتي مرتضي آقاتهراني رييس كميسيون فرهنگي در يادداشتي، قاليباف را عامل مطرح نشدن طرح عفاف و حجاب در مجلس معرفي كرد و همچنين كاظم صديقي رييس ستاد امر به معروف و نهي از منكر كشور هم ادعايي مشابه را مطرح كرد، مجتبي توانگر نماينده نزديك به قاليباف نيز در نامه‌اي سرگشاده به‌شدت به اين دو تاخت و گفت كه «دين خدا بازيچه و مطاع دنيوي چند ظاهرالصلاح فاسدالعقيده نيست» او در اين نامه به روشني طرح شدن موضوع عفاف و حجاب از سوي برخي گروه‌ها را انتخاباتي توصيف كرد. اما رسانه نزديك به پايداري‌ها يعني رجانيوز نيز به تندي به توانگر تاخت و گفت كه اينها با «سكوت منفعلانه خود يا موضع‌گيري‌هاي «وسط لحافي» به ‌دنبال كسب راي حرام بخشي از طبقه متوسط هستند». اين درگيري لفظي پس از اينكه آقاتهراني گفت قاليباف به او قول داده در صورت ارسال لايحه از سوي قوه قضاييه يا دولت پيرامون عفاف و حجاب، اين لايحه را در 70 ساعت به سرانجام مي‌رساند، رو به خاموشي رفت و فشار پايداري‌ها از اين ناحيه كم شد.
اما مورد ديگر، واگذاري خودروهاي شاسي‌بلند به برخي از مجلسي‌ها بود كه دوباره قاليباف را زير ضرب برد. از يك سو افشاي اين موضوع كه هنوز هم به نتيجه خاصي نرسيده، هيات‌رييسه و مشخصا قاليباف را زير سوال برد. پس از آن پايداري‌هاي مجلس باز هم قاليباف را سيبل كردند و از بابت اينكه او از اين موضوع خبر داشته و چرا جلوي آن را نگرفته است، قاليباف را به چالش كشيدند. اين موضوع هم باعث شد توانگر باز هم به پايداري‌ها حمله كند؛ اين‌بار در قالب نامه به صادق محصولي دبير كل جبهه پايداري. در روزهاي منتهي به انتخابات هيات‌رييسه نيز خبرگزاري مجلس گفت‌وگوهاي متعددي پيرامون لزوم پايبندي به نظرات فراكسيون از سوي اعضا منتشر مي‌كرد كه نشانگر نگراني‌هاي هيات‌رييسه از ريزش آراي قاليباف بود.

ورق برگشت؟
در دو روز پاياني انتخابات هيات‌رييسه اما احتمالا ورق برگشته باشد؛ ناگهان نام مجتبي ذوالنور نماينده قم به گوش خورد كه نامزد نايب‌رييسي مجلس مي‌شود. نام او در شرايطي مطرح مي‌شد كه بسياري او را گزينه جبهه پايداري مي‌دانستند براي حضور اين جريان صندلي‌هاي موثر و قدرتمند هيات رييسه.  همزمان دولت اعلام كرد كه لايحه عفاف و حجاب را به مجلس ارسال كرده است. حالا ديگر قاليباف بود و آقاتهراني و قولي كه داده بود. هرچند اين لايحه هنوز اعلام وصول نشده اما به محض اين اقدام احتمالا به فوريت در دستور كار قرار خواهد گرفت. از جايي كه كميسيون فرهنگي مجلس در سيطره پايداري‌چي‌هاي مجلس است، لايحه عفاف و حجاب مي‌تواند بنا به قرائت دلخواه اين جريان در كميسيون اصلي كه همان فرهنگي است، چكش‌كاري شود و به صحن بيايد. اين لايحه مي‌توانست وجه‌المصالحه طيف پايداري و قاليباف باشد؛ يعني پايداري‌ها از قاليباف حمايت كنند و در عوض يك فرد نزديك به خود را در جايگاه نواب رييس ببينند و قرائت آنها در صحن راي بياورد. البته شايد هم توافق آنها در حد همين صندلي‌هاي نواب رييس باشد و براي عفاف و حجاب توافقي نشده باشد، چرا كه نگاه طيف قاليباف و نگاه پايداري‌ها در موضوع حجاب تفاوت آنچناني ندارد.

قاليباف يكي داده و يكي گرفته  يا دو تا داده و يكي گرفته؟
از يك‌سو شايد بتوان گفت كه قاليباف به توافق زير فشار تن داده و يكي گرفته و دو تا داده است؛ اما شايد هم يكي برابر يكي داده و گرفته باشد. پايداري‌ها تا الان، هم از قاليباف حمايت كردند و هم ذوالنور به نايب‌رييسي رسيده است؛ اما لايحه عفاف و حجاب هنوز اعلام وصول نشده است. نوع رفتار قاليباف با لايحه عفاف و حجاب و تعامل او با پايداري‌ها و برعكس، مي‌تواند نشان دهد كه براي انتخابات هيات‌رييسه چه تصميماتي گرفته شده بود.