يك شكست ديگر براي موسسه‌هاي نظرسنجي ثبت شد
پيروزي راستگرايان در انتخابات در يونان
محمود فاضلي
حزب محافظه‌كار نئودموكراسي يونان (ND) در انتخابات پارلماني اين كشور در روز يكشنبه 31 خرداد كه با مشاركت 61درصدي مردم همراه بود، به پيروزي بزرگي دست يافت. اين پيروزي درحالي است كه حزب حاكم چون نتوانست 151 كرسي پارلماني لازم براي تشكيل دولت تك حزبي را كسب كند و علي‌رغم اختلاف 20درصدي از حزب چپگراي «ائتلاف چپ»، مجبور است به نتايج دور دوم انتخابات اميد داشته باشد. طبق قوانين جديد انتخاباتي اين كشور، حزب پيروز بايد موفق به كسب 151 كرسي پارلماني بشود. در اين انتخابات حزب راستگراي نئودموكراسي 79/40درصد (2.403.791 راي) و با 146 كرسي، حزب ائتلاف چپ 07/20درصد (1.182.474 راي) و با 71 كرسي، حزب سوسياليست پاسوك- جنبش تغيير 46/11درصد (675.307 راي) و با 41 كرسي، حزب كمونيست 23/7درصد (425.768 راي) با 26 كرسي و حزب راه‌حل يوناني 45/4درصد (262.321 راي) با 16 كرسي، پنج حزب پارلمان 300 نفره اين كشور خواهند بود. از 36 حزبي كه در انتخابات شركت داشتند، 5 حزب توانستند بيش از 3درصد آرا (كه براي ورود به پارلمان نياز است) را كسب كنند.
حزب نئودموكراسي از مجموع 59 حوزه انتخابيه در 58 حوزه به پيروزي رسيده است. اين براي اولين‌بار است كه حزب حاكم در انتخابات بتواند آراي بيشتري از انتخابات قبلي كسب كند. ميزان مشاركت در انتخابات اخير نزديك به 61درصد رسيد كه در مقايسه با انتخابات سال 2019 (78/57درصد) افزايش نسبي داشته است. باتوجه به تاكيد حزب پيروز انتخابات به دولت تك‌حزبي و باتوجه به نتيجه قابل‌توجهي كه اين حزب در انتخابات به دست آورده، انتظار مي‌رود كشور به انتخابات جديد كه با قانون انتخاباتي متفاوت برگزار خواهد شد، سوق داده شود تا بتواند با كسب بيش از 151 كرسي دولت مستقل و بدون نياز با ائتلاف با حزب ديگر تشكيل دهد.
پيروزي حزب نئودموكراسي بسيار فراتر از پيش‌بيني نظرسنجي‌هاي داخلي بود. در تمامي نظرسنجي‌هاي پيش از انتخابات اين حزب با اختلاف حداكثر 7درصد پيشتاز بود اما نتيجه انتخابات اختلاف بين دو حزب اول را بيش از 20درصد نشان مي‌دهد. شواهد نشان مي‌دهد حزب محافظه‌كار موفق شده آراي راي‌دهندگان «مردد» را كه در نظرسنجي‌ها ميزان آن دو رقمي بود را جذب نمايد. نتيجه انتخابات نشان مي‌دهد كه علي‌رغم وجود مشكلات جدي و نارضايتي‌هايي كه پاندمي كرونا، گراني و تورم، رسوايي شنود تلفني و حادثه ريلي اخير در شمال كشور در جامعه ايجاد كرد، هيچ كدام از احزاب اپوزيسيون موفق نشدند از اين حادثه استفاده تبليغاتي كرده و مردم را متقاعد كنند كه مي‌توانند عملكرد بهتري نسبت به حزب حاكم داشته باشند.
دولت محافظه‌كار يونان با پرداخت يارانه در دوره محدوديت‌هاي كرونايي، بحران انرژي و گراني‌ها، پيوند خود با قشر متوسط و كوچك و متوسط را حفظ كرد. افزايش حداقل حقوق كارمند در چند نوبت و افزايش حقوق بازنشستگي براي نخستين‌بار بعد از 13 سال، اين تصوير را به مردم داد كه دولت راستگرا در چارچوب ظرفيت‌هاي اقتصاد كشور نهايت تلاش خود را انجام مي‌دهد. افزايش رشد (دو برابر ميانگين منطقه يورو)، جذب سرمايه‌گذاري و تقويت قدرت دفاعي كشور در بحبوحه دوره تنش با تركيه، بهبود روابط با امريكا و مبارزه با حضور پناهجويان غيرقانوني مهم‌ترين برنامه‌هاي محافظه‌كاران يونان است.
طبق قانون اساسي يونان، هر حزب سه روز مهلت دارد تا دولت ائتلافي تشكيل دهد. اين فرآيند ابتدا از حزب اول آغاز مي‌شود. اگر رييس حزب اول نتواند در عرض سه روز دولت ائتلافي تشكيل دهد، رييس‌جمهور به حزب دوم دستور تشكيل دولت خواهد داد. در صورتي كه رييس حزب دوم نيز در مهلت سه روز موفق نشود، فرمان به حزب سوم داده خواهد شد. چنانچه كه هيچ‌كدام از سه حزب موفق به تشكيل دولت ائتلافي نشوند، رييس‌جمهور در آخرين تلاش خود روساي تمامي احزابي كه توانستند به پارلمان راه يابند، فرا خوانده تا دولتي كه بتواند داراي حمايت 151 نماينده پارلمان باشد را تشكيل دهند. چنانچه تلاش رييس‌جمهوري نتيجه‌اي نداشته باشد يونان مجددا راهي انتخابات خواهد شد. پس از پايان فرآيند فوق، بايد طي 22 تا 30 روز انتخابات برگزار شود. طي اين مدت يك مقام قضايي ارشد كه بايد در راس سه دادگاه عالي يونان باشد، به عنوان نخست‌وزير موقت تعيين مي‌شود. در دور دوم، سيستم راي‌گيري به «نمايندگي نيمه تناسبي» برمي‌گردد و احتمال كسب اكثريت مطلق را براي يك حزب افزايش مي‌دهد. براساس اين سيستم، حزب برنده اگر حداقل ۲۵درصد آرا را داشته باشد
۲۰ كرسي و اگر حدود ۴۰درصد آرا داشته باشد به ۵۰ كرسي مي‌رسد.
ميچوتاكيس نخست‌وزير راستگراي يونان، نتيجه انتخابات را يك «زلزله سياسي» و اينكه «اميد بر نااميدي و وحدت بر تفرقه پيروز شد» مي‌داند. به باور او، نتيجه انتخابات فراتر از انتظار بوده و وظيفه وي و تك‌تك اعضاي حزب براي انجام كار بيشتر را افزايش داده. نتايج ثابت مي‌كنند كه حزب نئودموكراسي از حمايت شهروندان براي تشكيل دولتي مستقل و قوي برخوردار است و به صورت قاطع از طريق صندوق‌هاي راي ابراز شد. نتيجه انتخابات كشور نمي‌تواند وارد چانه‌زني‌هاي حزبي براي تشكيل دولت ائتلافي شود و موضعش مبني بر تشكيل دولت تك‌حزبي همچنان به قوت خود باقي است. هيچ تلاشي براي تشكيل دولت ائتلافي انجام نداده تا كشور به انتخابات دوم با قانون انتخاباتي جديد برود.
اين نتايج، نشان‌دهنده يك شكست بزرگ براي موسسات نظرسنجي‌ها در يونان است. آخرين نظرسنجي نشان مي‌داد كه حزب حاكم حدود ۳۶درصد و حزب سيريزا حدود ۳۰درصد راي مي‌گيرد، اما اختلاف نظرسنجي با نتايج انتخابات 20درصد است.