چرا تناسبي شدن انتخابات مجلس در تهران مهم است؟
محسن پيرهادي
تناسبي شدن انتخابات مجلس در تهران گامي مهم و پيشرو در الگوي برگزاري انتخابات مجلس است چرا كه بستر را براي رقابت احزاب، طيف‌ها، گروه‌ها و تشكل‌هاي مختلف اعم از سياسي، اجتماعي و صنفي با هر ميزان اثرگذاري و مقبوليت اجتماعي با يكديگر فراهم كرده و منجر به افزايش مشاركت انتخاباتي مي‌شود. مضاف بر ترغيب همه گروه‌ها و تشكل‌ها به مشاركت و رقابت در انتخابات، نامزدها نيز به تكاپو و رقابت درون‌گروهي باهم وادار خواهند شد چرا كه بر اساس الگوي انتخابات تناسبي در نهايت درصد آراي مأخوذه به نامزدها و در گام بعدي فهرست‌ها ضامن ورود و تصاحب كرسي‌هاي مجلس از سوي افراد و فهرست‌هاست. به عنوان مثال ممكن است يك فهرست انتخاباتي فقط 20 درصد كل آراي مأخوذه را به دست آورده باشد از آنجا كه بر اساس اين ميزان آرا هر 30 نامزد آن فهرست نمي‌توانند صاحب كرسي در مجلس شوراي اسلامي باشند، به ميزان سهم 20 درصدي اين فهرست كرسي نمايندگي به آن اختصاص مي‌يابد و افرادي از اين فهرست صاحب كرسي در مجلس مي‌شوند كه راي بيشتري به سبد آنها ريخته شده است. بنابراين رقابت درون‌گروهي اعضا يك فهرست باهم از يك سو و رقابت فهرست‌ها از سوي ديگر سبب خواهد شد افراد شايسته‌تر فرصت بيشتري براي اخذ نمايندگي مردم در مجلس شوراي اسلامي به دست آورند. در بحث رقابت احزاب، گروه‌ها و تشكل فهرست‌هاي انتخاباتي طبق ميزان آرايي كه كسب مي‌كنند، صاحب كرسي در مجلس شوراي اسلامي خواهند شد و به تعبيري ديگر يك فهرست به صورت كامل نمي‌تواند پيروز انتخابات باشد و رقيب يا رقباي آن بدون هيچ سهمي به بازنده انتخابات بدل شوند چرا كه سهم راي و ميزان آراي كانديداها در تعيين كرسي‌ها اثرگذار خواهد بود. بنابراين يكي از مهم‌ترين دستاوردهاي تناسبي شدن انتخابات در حوزه انتخابيه تهران، ري، شميرانات، اسلامشهر و پرديس با 30 كرسي نمايندگي اين است كه رقابت ميان فهرست‌ها و نامزدها به صورت مستقل و فهرستي مانع از تصاحب كامل تمام كرسي از سوي يك گروه يا طيف سياسي مي‌شود و سهم گروه‌ها و طيف‌هاي سياسي - اجتماعي براساس ميزان مقبوليت و بدنه اجتماعي‌شان در مجلس شوراي اسلامي تعيين و تقسيم خواهند شد. اين در حالي است كه در الگوي نظام انتخاباتي اكثريتي، اغلب گروه‌ها و احزاب بزرگ آن‌هم به صورت ائتلافي و جبهه‌اي مي‌توانند شانس پيروزي در انتخابات را به دست آورند و گروه‌هاي كوچك و تشكل‌هاي تخصصي و صنفي فرصت و امكان رقابت را به دست نمي‌آورند. در الگوي انتخابات تناسبي اما بستر براي حضور هر نوع گروه و تشكل فعال و در چارچوب قانون با هر ميزان اثرگذاري و حمايت و مقبوليت اجتماعي فراهم خواهد شد و به تعبيري ديگر هر تشكل، گروه يا حزب داراي فهرست انتخاباتي به تناسب آراي ماخوذه‌شان صاحب كرسي نمايندگي در بهارستان مي‌شوند. همچنين همانطور كه اشاره شد از آنجا كه اين مصوبه مانع كانديداتوري افراد مستقل نيست و كانديداهاي مستقل نيز امكان حضور در كارزار انتخابات مجلس را خواهند داشت رقابت نامزدها در درون و بيرون فهرست‌ها به رقابتي‌تر شدن فضاي انتخابات و در نتيجه ترغيب افراد به مشاركت بيشتر منجر خواهد شد، بر اساس روش تناسبي در كنار شمارش آراي فهرست‌ها و تعيين سهم آنها از كرسي‌ها، درصد راي كانديدايي كه به صورت منفرد در حوزه انتخابيه تهران، ري، شميرانات، اسلامشهر و پرديس حضور يافته‌اند نيز همزمان تعيين و شمارش مي‌شود و نامزدهايي كه بيشترين آرا را به دست آورده‌اند، بر اساس ترتيب آرا، منتخب مردم و پيروز انتخابات محسوب مي‌شوند.