تراز تجاري همچنان منفي است

گروه اقتصادي| طبق اعلام گمرك ايران، در دو ماهه سال جاري ارزش صادرات غيرنفتي ايران 13.72 درصد افت كرده است. اين در حالي است كه حجم كالاها و خدمات صادراتي رشد داشته است. به باور برخي كارشناسان تجاري، افت ارزش صادرات برخلاف حجم آن ناشي از كاهش ارزش برخي اقلام در بازار جهاني در دو ماهه اول سال نسبت به دو ماهه آخر سال گذشته است. اما دليل ديگر آن سياست خام‌فروشي است كه متوقف نشده است. شرايطي كه بي‌شك در شكل‌گيري تراز تجاري منفي ايران در سال‌هاي اخير موثر است. تراز تجاري ايران در پنج سال گذشته منفي بوده است. اين شاخص كه نسبت صادرات به واردات را نشان مي‌دهد در فروردين و ارديبهشت سال جاري نيز منفي 428 ميليون دلار گزارش شده است. به تعبير ديگر مجموع ارزش كالا و خدمات صادراتي كمتر از مجموع ارزش كالا و خدماتي است كه وارد كشور كرديم. 

تجارت دو ماهه نخست سال
داده‌هاي اعلام شده از سوي گمرك ايران نشان از آن دارد كه تجارت خارجي كشور در دوماهه امسال به ۲۵ ميليون و ۷۳۲ هزارتن و به ارزش ۱۵ ميليارد و ۴۵۴ ميليون دلار رسيد. از اين ميزان ۲۱ ميليون تن به ارزش ۷ ميليارد و ۵۱۳ ميليون دلار به صادرات قطعي كالاهاي غيرنفتي به استثناي نفت خام، نفت كوره، نفت سفيد اختصاص داشته است. البته تجارت چمداني هم در اين آمار ديده شده است. كالاهايي كه به لحاظ وزني ۱۲.۲۶ درصد افزايش و به لحاظ ارزشي ۱۳.۷۲ درصد كاهش داشته است.‌براساس گزارش منتشر شده گمرك در دو ماه ابتدايي امسال، ۴ ميليون و ۷۳۲ هزارتن به ارزش ۷ ميليارد و ۹۴۱ ميليون دلار به واردات اختصاص داشته است. اين ميزان به لحاظ وزن و ارزش به ترتيب ۸.۷۰ درصد و ۴.۷۹ درصد كاهش يافته است. در واقع اگرچه حجم و ارزش واردات دو ماهه نخست سال جاري كاهشي بوده باز هم تجارت كشور تراز منفي را تجربه كرده است.

5 قلم كالاي اول صادراتي
در دو ماهه نخست سال جاري بيشترين ارزآوري از صادرات چه كالاهايي بوده است؟ گزارش گمرك نشان مي‌دهد، «پروپان مايع شده» به ارزش ۵۹۲ ميليون دلار و «گاز طبيعي مايع» شده به ارزش ۵۳۸ ميليون دلار دو قلم عمده صادراتي ايران بوده است. اما «بوتان مايع شده» به ارزش ۴۱۱ ميليون دلار، «متانول» به ارزش ۳۷۴ ميليون دلار و «قير نفت» به ارزش ۳۵۰ ميليون دلار بوده ديگر كالاهايي است كه بيشتر حجم صادرات را به خودشان اختصاص دادند. ۵ قلم اول كالاهاي صادراتي در ۲ ماهه امسال بيش از ۳۰ درصد از ارزش كل صادرات كشور را در اين مدت به خود اختصاص داده است.

5 قلم كالاي اول وارداتي
در دو ماهه ابتداي سال جاري بيشترين ارزي كه از ايران خارج شده، بابت واردات چه كالاهايي بوده است؟ داده‌هاي موجود نشان مي‌دهد، پس از «ذرت دامي» كه ارزشي برابر با 536 ميليون دلار داشته، دومين كالاي ارزبر، «گوشي تلفن همراه هوشمند» بوده است. ارزش واردات اين كالا ۲۴۷ ميليون دلار گزارش شده است. در مقطع مورد بررسي «دانه سويا تراريخته» به ارزش ۲۲۷ ميليون دلار سومين كالايي بود كه بيشترين ارزبري را داشته است. رتبه چهارم و پنجم به «قطعات منفصله جهت توليد اتومبيل سواري رديف تعرفه ۸۷۰۳ به استثناي لاستيك» به ارزش ۲۰۹ ميليون دلار و «برنج كامل سفيد شده» به ارزش ۲۰۶ ميليون دلار رسيده است. براساس آمار اعلام شده ۱۵ درصد از ارزش كل واردات در ۲ ماهه امسال به اين 5 قلم اختصاص داشته است.

بيشترين  مبادلات با 5 كشور جهان
براساس آمار گمرك چين، عراق، تركيه، امارات و هند ۵ كشور اول مقصد كالاهاي صادراتي بوده‌اند و در مقابل چين، امارات، تركيه، آلمان، روسيه 5 كشور اول طرف معامله وارداتي بودند.
بدين‌ترتيب چين كماكان اولين كشور طرف مبادله تجاري ايران است. ميزان صادرات ايران به چين در مقطع مورد بررسي ۲ ميليارد و ۴۱۸ ميليون دلار گزارش شده و در مقابل ميزان واردات ايران از چين ۲ ميليارد و ۳۹۶ ميليون دلار بوده است . آماري كه نشان از مثبت بودن تراز به نفع چين مي‌دهد.  عراق دومين كشوري است كه ايران به آن بيشترين صادرات را داشته كه رقم آن يك ميليارد و 228 ميليون دلار برآورد شده است. در مورد عراق برخلاف چين تراز تجاري به نفع ايران مثبت است. وضعيت تجارت ايران و تركيه در اين دو ماهه ابتداي سال چگونه است؟ در مقطع مورد بررسي ايران ۸۳۵ ميليون دلار كالا و خدمات به تركيه صادر و در مقابل ۹۰۳ ميليون دلار كالا و خدمات از تركيه وارد كرده است. همين موضوع نيز منجر شده تراز تجاري بين دو كشور به نفع تركيه تمام شود. همان‌طور كه تراز تجاري بين ايران و امارات مثبت و به سود امارات بوده است. البته در مورد امارات اين موضوع مطرح است كه عمده كالاهايي كه از سمت امارات وارد ايران مي‌شود، مبدايي غير از امارات داشته است؛ در واقع كالاها به دليل تحريم ايران، ري اكس پرت شدند. در نهايت در مقطع مورد بررسي 749 ميليون دلار كالا و خدمات از سوي ايران به امارات ارسال شده و متقابلا ۲ ميليارد و ۳۱۳ ميليون دلار كالا و خدمات از سمت امارات وارد ايران شده است.  مرور داده‌هاي موجود نشان مي‌دهد كه هند پنجمين كشوري است كه ايران به آن بيشترين صادرات را به لحاظ ارزشي داشته است. در اين مدت ايران ۳۳۱ ميليون دلار كالا به هند صادر كرده است.  در مقابل روسيه پنجمين كشوري است كه بيشترين ارزبري بابت ورود كالاها و خدمات از آن رخ داده است. واردات 269 ميليون دلار كالا و خدمات از روسيه منجر شده است كه تراز تجاري ايران با روسيه هم به نفع اين كشور تمام شود.