سیل نابهنگام در خراسان شمالی، آذربایجان و سیستان و بلوچستان
به گفته دهیار روستای استاد اگر دیوار ساحلی را نصفه رها نمی کردند، آب وارد روستا نمی شد
گروه حادثه|طي ماه جاري (خرداد) شاهد وقوع سيلاب در برخي شهرستان‌ها هستيم. به‌طوري كه سازمان هواشناسي روز دوشنبه پانزدهم خرداد ماه جاري هشدار سطح نارنجي براي ۱۲ استان از جمله نواحي تهران، البرز، قزوين، اردبيل، شمال شرق آذربايجان شرقي، دامنه و ارتفاعات گيلان، مازندران، غرب گلستان و مركز، غرب و جنوب غربي كرمان صادر و زمان پايان آن را روز سه‌شنبه شانزدهم خرداد اعلام كرد. اداره كل مديريت بحران استانداري مازندران نيز با انتشار اخطاريه‌اي از احتمال بارش سيل‌آساي باران در مناطق كوهستاني خبر داد و از مردم خواست در حريم رودخانه‌ها توقف نكنند. اين در حالي است كه ۶ خرداد ماه، بارش شديد باران در روستاهاي «استاد، خسرويه و چوكانلو» شهرستان فاروج موجب جاري شدن سيل شد. در اين حادثه دو نفر كشته و چندين نفر نيز مصدوم شدند. چند روز پس از اين واقعه نيز روز چهارشنبه ۱۰ خرداد ماه ۲۵ روستاي شهرستان «بيله‌سوار مغان» در اردبيل گرفتار بارش‌هاي سيل‌آسا شدند. «صاحبعلي اصغري»، فرماندار بيله‌سوار درباره وقوع سيلاب در اين منطقه اعلام كرد كه بر اثر اين رخداد جريان گاز روستاي بيگ باغلو و جريان برق روستاي اكبرداوود قطع شد و در اين ميان سطح خسارت‌هاي سيل در روستاهاي اكبرداود، مرادلو، اودلو، گونپاپاق، قره‌قاسملو و گوگ‌تپه كه در مسير سيل قرار داشتند، بيشتر از ساير مناطق بوده است. همچنين 15 خرداد در شهرستان راسك واقع در سيستان و بلوچستان بارش باران و طغيان رودخانه باعث واژگوني و غرق شدن ده‌ها خودرو شد...
چندين خانه به‌طور كامل تخريب شده است
«عظيم گوهري»، دهيار روستاي استاد در شهرستان فاروج در مورد علت وقوع سيل در اين روستا به «اعتماد» مي‌گويد: «چند سال پيش در اين روستا ديوار ساحلي كشيدند، اما ديوار را نصفه رها كردند. اگر ديوار را به صورت كامل درست كرده بودند، هنگام وقوع سيل، آب داخل روستا نمي‌شد، چون اين ديوار كامل نشد روستا با خسارت مالي زيادي مواجه شد. يك نفر از روستاي ما كشته شد و يك نفر هم در روستاي ديگر اين شهرستان بر اثر سيل جان باخت. در روستاي استاد، چند خانوار خانه‌هاي‌شان به طور كامل ويران شده است. خانه خود من هم جزو خانه‌هايي است كه به‌طور كامل تخريب شده. از بنياد مسكن براي بازديد از روستا آمدند و قول وام 200 ميليون توماني دادند، ولي با 200 ميليون تومان چگونه مي‌توان خانه ساخت؟»
يكي از اهالي نيز درباره روز حادثه به «اعتماد» توضيح مي‌دهد كه آن روز حدود بيست دقيقه باران باريد. بعد يك دفعه آب از قسمت بالادستي رودخانه وارد روستا شد. اكثر وسايل اهالي بر اثر سيلاب از بين رفتند.
هشدار بارش‌هاي ناگهاني و سيلاب‌هاي محتمل خرداد 1402
«مهدي زارع»، زمين‌شناس در مورد بارش‌هاي شديد باران در ماه جاري به «اعتماد» مي‌گويد: «در نيمه خرداد 1402 هواشناسي اعلام كرد كه بارش شديد باران احتمالا موجب سيلاب در نواحي كوهستاني با احتمال سقوط سنگ مي‌شود. فعاليت سامانه بارشي تا روز جمعه ادامه خواهد داشت و در روزهاي چهارشنبه و پنجشنبه بارش باران با شدت كمتر نسبت به سه‌شنبه در اردبيل، گيلان، مازندران، گلستان، آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي، كردستان، زنجان، قزوين، البرز، تهران، قم، اصفهان، كرمان، ارتفاعات و دامنه نيمه جنوبي سيستان و بلوچستان، يزد، شمال فارس، نيمه شمالي سمنان، خراسان شمالي، مركزي و همدان پيش‌بيني شده است. روز جمعه رگبار باران نقاطي از خراسان شمالي، خراسان رضوي، سمنان، ارتفاعات كرمان، اصفهان و يزد را در بر مي‌گيرد. وقوع رگبار باران، رعدوبرق، صاعقه، وزش باد شديد موقتي، در نواحي مستعد خيزش گردوخاك و احتمال تگرگ براي شمال استان‌هاي سمنان، زنجان، آذربايجان شرقي، اصفهان و دامنه و ارتفاعات در استان گيلان، طي روزهاي سه‌شنبه و چهارشنبه براي استان‌هاي سيستان و بلوچستان، گيلان، مازندران، گلستان و ارتفاعات و دامنه نيمه جنوبي و نيمه شمالي سمنان، قم، شمال اصفهان، آذربايجان شرقي، شمال آذربايجان غربي پيش‌بيني شده است.»
او در ادامه به سيلاب سال گذشته اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «در هفته اول مرداد 1401 در جنوب ايران و سپس رشته كوه‌هاي البرز به دنبال بارش شديد باران و جاري شدن سيلاب‌هاي ناگهاني تعداد زيادي كشته و مفقودي برجاي گذاشت. سيلاب شهرستان استهبان و اطراف آن در جنوب استان فارس را درگير كرد، 21 نفر كشته و دو نفر مفقود شدند. ماشين‌ها در آب‌ها بالا آمدند و در رودخانه رودبال گرفتار شدند. استهبان در 174 كيلومتري شرق مركز استان شيراز است. اين فاجعه در آخر هفته تابستان و در ايام تعطيلات اتفاق افتاد. زماني كه خانواده‌ها به مناطق خنك‌تري مانند حاشيه رودخانه‌ها، حاشيه درياچه‌ها و دره‌ها رفته بودند. تعدادي از مردم محلي و گردشگران (از ساير مناطق) كه به حاشيه رودخانه رفته بودند و در بستر رودخانه حضور داشتند به دليل بالا آمدن سطح آب گرفتار سيل شدند. ايران در دهه‌هاي اخير به ويژه به دليل تغييرات اقليمي گرفتار دوره‌هاي شديد‌تر و مكرر خشكسالي و البته سيلاب‌هاي ناگهاني و مكرر شده است. پديده‌اي كه با بارش باران سيل‌آسا بر زمين داغ و نفوذناپذير به دليل خشكسالي‌هاي طولاني مخرب‌تر مي‌شود. در فروردين 1398 نيز طغيان‌هاي شديد و سراسري 78 كشته برجاي گذاشت و خسارتي به بار آورد كه در مجموع حدود 7 ميليارد دلار برآورد شد. تغييرات اقليمي باعث تشديد آب و هواي شديد از جمله خشكسالي و همچنين پتانسيل افزايش شدت توفان‌هاي باراني مي‌شود. ايران نيز مانند ساير كشورهاي همسايه، سال‌ها از خشكي مزمن و موج گرما رنج مي‌برد و انتظار مي‌رود اين وضعيت بدتر شود. درياچه اروميه در شمال غرب ايران به تدريج و از سال 1376 به دليل تركيبي از خشكسالي طولاني مدت و پمپاژ شديد آب زيرزميني براي كشاورزي و سدسازي شروع به كوچك شدن كرد به نحوي كه عملا در سال 1401 در حدود 98 درصد خشك شد. چنين تداومي از خشكسالي و سيلاب به مهاجرت گسترده ساكنان نواحي مختلف ايران مي‌انجامد و نمونه‌هايي از اين مهاجرت‌هاي گروهي در جمعيت يك ميليون نفري سيستاني‌هاي مهاجر به گلستان در دهه‌هاي سي و چهل شمسي ديده مي‌شود. تداوم گرم شدن زمين و بيشتر شدن ميزان گاز‌هاي گلخانه‌اي در اتمسفر موجب تداوم تبعات تغيير اقليم در نواحي مختلف زمين به ويژه در محدود ايران ماست. بايد از اين پس منتظر توالي‌هاي شديد‌تري از خشكسالي و بارش سيلاب‌هاي ناگهاني بيشتر در جاهاي مختلف ايران باشيم و براي آن آماده شويم.»
نگاهي به سيلاب مرداد 1401
مرداد ماه سال گذشته بارش‌هاي سيل‌آسا شروع شد و چندين استان را سيلاب فرا گرفت و بيش از صد نفر كشته شدند. بيشترين ميزان خسارت نيز مربوط به استان‌هاي سيستان و بلوچستان، تهران، فارس، كرمان، هرمزگان، قم، سمنان، مازندران، يزد، آذربايجان شرقي، خراسان جنوبي، گلستان، اصفهان، بوشهر، كهگيلويه و بويراحمد، چهارمحال و بختياري و مركزي بود، اما سه استان دچار آسيب جدي و تلفات شد. بيشترين تلفات مربوط به تهران بود. آن هم با 43 كشته. سپس فارس با 24 كشته بيشترين قرباني را داشت.
۳۱ تير حوالي ساعت 18 و 30 دقيقه در استهبان استان فارس در كيلومترها بالادست رودخانه طغيان ايجاد شد و گردشگران و افرادي كه در حريم رودخانه در پايين‌دست بودند ناگهان با سيل مواجه شدند. در اين حادثه، سيل تعدادي خودرو را با خود برد و ۲۳ نفر جان خود را از دست دادند.
۶ مرداد ساعت 1 و 30 دقيقه بامداد بر اثر بارش شديد و ناگهاني باران سيل در دره امامزاده داوود تهران باعث جاري شدن حجم زيادي آب و گل و لاي به سوي پايين‌دست شد، اين سيلاب با ساختمان امامزاده برخورد كرد و باعث مرگ ۸ نفر و مصدوم شدن ۹ نفر شد. بناي امامزاده داوود نيز در اين حادثه دچار آسيب جدي شد.
در نتيجه جاري شدن سيل در استان چهارمحال و بختياري خسارات گسترده‌اي به اموال عمومي و شخصي شهروندان وارد كرد. همچنين سيل در روستاي بارده، موجب تخريب بيش از ۲۵۰ خانه شد.