ديپلماسي عمومي با يوگا
آيا نارندرا مودي از يوگا براي سفيدنمايي اقداماتش استفاده مي‌كند؟
«نارندرا مودي»، نخست‌وزير هند روز چهارشنبه براي يك سفر تاريخي به ايالات متحده سفر كرده و وارد شهر نيويورك شد. ديدار او با غيرمعمول‌ترين نمايش روابط عمومي آغاز شد. مودي حتي پيش از آنكه با «جو بايدن»، رييس‌جمهور امريكا ملاقات يا در يك جلسه مشترك كنگره سخنراني كند يا با يك مهاجر هندي‌تبار امريكايي ديدار كند، اقداماتي كه همگي در برنامه سفرش قرار گرفته‌اند، به چمنزارهاي شمالي سازمان ملل متحد رفت و حدود دو هزار شركت‌كننده را در يك جلسه يوگا رهبري كرد.
به گزارش ميدل ايست‌اي، او در يك جلسه يك ساعته سازماندهي شده توسط هيات دايمي هند در سازمان ملل متحد به شكل نيلوفر در مي‌آيد، مانند خرگوش دراز مي‌كشد يا چشمانش را مي‌بندد و خود را به صورت صاعقه به تصوير خواهد كشيد. انتظار مي‌‌رود كه ديپلمات‌ها، سياستگذاران و اعضاي جامعه امريكايي‌هاي هندي‌تبار در اين جلسه كه براي ميليون‌ها نفر در سراسر جهان از طريق تلويزيون پخش خواهد شد، حضور داشته باشند.
حال به يوگا بازگرديم. مودي از سال 2014 ميلادي زماني كه به نخست وزيري هند رسيد، تلاش كرد تا يوگا را به عنوان «يك تمرين باستاني هندي» و «هديه هند به جهان براي سلامتي، تندرستي و صلح» توصيف كند. در همان سال دولت هند قطعنامه‌اي را در سازمان ملل ارايه كرد كه روز جهاني يوگا را پيشنهاد كرد. پيش‌نويس قطعنامه با ركورد 175 امضا‌كننده تصويب شد. از ژوئن 2015 ميلادي روز جهاني يوگا در سازمان ملل و در سراسر جهان گرامي داشته مي‌شود و هند مدعي مالكيت فلسفه و تمرين آن است. همان‌گونه كه تايمز هندوستان توصيف كرده جلسه سال جاري يوگا باعث مي‌شود تا هند «مالكيت فرهنگي» خود بر يوگا را مورد تاكيد قرار دهد. با اين وجود، همان‌طور كه چندين محقق استدلال كرده‌اند استفاده از يوگا به عنوان تمريني منحصرا هندو و هندي سهم گروه‌هاي بومي و مذهبي در شبه قاره آسيا در شكل‌گيري و گسترش آن را ناديده مي‌گيرد. «شينا سود»، مربي يوگا به «ميدل ايست‌اي» مي‌گويد: «اين ادعا مشكل‌‌ساز است، زيرا هند را در گذشته به دام مي‌اندازد و يوگا را همزمان باستاني و زاده يك هويت ملي ثابت و يكپارچه معرفي مي‌كند.»
ادعاهايي از اين دست تنوع فرهنگ‌هاي قبيله‌‌اي و بومي و اعمال معنوي و مذهبي در داخل و خارج از شبه قاره هند (يا جنوب آسيا) را كه به توسعه يوگا در مقياس وسيع‌تر كمك كرده‌اند، ناديده مي‌گيرد. اصرار دهلي‌نو بر داشتن يوگا به عنوان وسيله‌اي براي معرفي هند، پوششي روي سياست‌هاي داخلي آن كشور است. يوگا مودي را به عنوان يك پير خردمند به جاي يك اقتدارگراي برتري‌طلب معرفي مي‌كند و هند را در چشم جهان استثنايي مي‌سازد.
«آنوشا كدهار»، استاديار دانشگاه كاليفرنيا مي‌گويد: «به بيان ديگر، يوگا به مودي اين امكان را داده كه تصويري از خود و در نتيجه دولت هندو به عنوان فرد و دولتي انعطاف‌‌پذير و در عين حال قوي و صلح‌طلب ارايه دهد.»
در نتيجه يوگا به وسيله‌اي عالي براي پوشاندن خشونت در هند تبديل شده و به شكلي موذيانه‌تر به اسلام‌هراسي و نگاه شرق‌شناسانه درباره مسلمانان دامن مي‌زند.
«كدهار» مي‌افزايد: «اين سياست اين امكان را به هندوها مي‌دهد تا خود را در مقايسه با مسلمانان مداراجو نشان داده و آنان را «متعصب» معرفي كنند. اين سياست به ملي‌گرايان هندو اين امكان را مي‌دهد تا تهاجم خود عليه مسلمانان را توجيه كنند.»
مودي يكي از اعضاي مادام‌العمر «راشتريه سوايمسيوك سنگ» يك گروه شبه نظامي هندو در هند است كه از سال 1925 ميلادي هدف خود را تبديل هند به يك هندو راشترا يا يك ايالت هندو معرفي كرده است. به دليل همدستي وي در قتل عام ضد مسلمانان در گجرات در سال 2002 ميلادي كه در آن بيش از 2000 نفر عمدتا مسلمان كشته شدند؛ وزارت امور خارجه امريكا او را از ورود به ايالات متحده در فاصله سال‌هاي 2005 تا 2014 منع كرد. زماني كه مودي در سال 2014 نخست‌وزير شد، اين ممنوعيت در دوره زمامداري باراك اوباما لغو شد.
در زمان زمامداري مودي لفاظي‌ها عليه مسلمانان و طرح نظريه‌هاي توطئه تعميق يافته است. در همين حال، قوانين ضد تغيير دين در سطح ايالتي تصويب شده و دهلي‌نو قانون اصلاح شهروندي را در سال 2019 ميلادي مطرح كرد كه در ارتباط با ثبت ملي شهروندان پيامدهاي فاجعهباري براي حقوق مسلمانان در هند داشت. همان‌طور كه توسط كميسيون ايالات متحده در مورد آزادي مذهبي بين‌المللي (USCIRF) مستند كرده حقوق مذهبي در هند به شدت آسيب ديده است. اين كميسيون توصيه كرده كه هند براي چهارمين سال متوالي به عنوان «كشور مورد توجه ويژه» طبقه‌بندي شود. از ديگر كشورهاي اين فهرست مي‌توان به پاكستان، نيجريه و افغانستان اشاره كرد. كاهش آزادي‌هاي مذهبي و حمله به اقليت‌ها نيز با حمله به رسانه‌ها و جامعه مدني همراه شده است. در زمان مودي نماينده عفو بين‌الملل مجبور به ترك هند شد. همچنين، چندين فعال حقوق بشر و روزنامه‌نگار به دليل ادعاهاي واهي از سوي دولت پشت ميله‌هاي زندان به سر مي‌‌برند و از سفر چند روزنامه‌نگار خارجي به آن كشور جلوگيري شده است.
همان‌طور كه مودي به ترويج «صلح و تفاهم» از طريق يوگا ادامه مي‌دهد دولت او تنها راه‌هاي طولاني‌تر، متفكرانه‌تر و سنجيده‌تر براي آسيب رساندن پيدا كرده است. از سال 2014 ميلادي به اين سو رسانه‌ها، دستگاه قضايي و پليس سياست‌هاي ديكته شده از سوي حزب حاكم بهاراتيا جاناتا را اعمال مي‌كند كه هدف آن كنترل اقليت‌هاست.
دولت تحت حاكميت مودي كه به شدت به تصوير و وجهه خود وسواس دارد، مايل است مستندهاي انتقادي پخش نشود. دولت هند اينترنت را قطع مي‌كند و از بازداشت اهالي كشمير ابايي ندارد. هفته گذشته «جك دورسي»، مديرعامل سابق توييتر گفته بود كه دولت دهلي‌نو تهديد كرده است كه اگر آن شركت به خواسته‌هاي آن دولت مبني بر حذف توييت‌هاي مربوط به اعتراضات كشاورزان در سال 2020 عمل نكند توييتر را به تعطيلي خواهد كشاند. دورسي گفت كه دولت هند از توييتر خواسته تا حساب‌هاي كاربران و روزنامه‌نگاران منتقد مودي را مسدود كند.
در همين حال، هند در يك دهه گذشته به عنوان يكي از نزديك‌ترين متحدان اسراييل و بزرگ‌ترين حامي مجتمع نظامي - صنعتي آن كشور ظاهر شده است.
در نتيجه، مودي از يوگا براي پنهان كردن خشونت قوم‌‌گرايانه و ايدئولوژي برتري‌گراي هندو و سفيدنمايي اقداماتش استفاده مي‌كند. رويداد روز چهارشنبه كاملا با سابقه مودي در به كارگيري يوگا براي پنهان كردن خشونت سياسي و سيستماتيكي كه او عليه مسلمانان، داليت‌ها، سيك‌ها، آديواسي‌ها، كشميري‌ها و ساير اقليت‌ها در هند اعمال كرده و مورد تاييد قرار داده، مطابقت دارد. در موارد ديگر، مودي در مواجهه با سياست‌هاي وحشيانه از يوگا استفاده كرده است. براي مثال، در طول پاندمي كوويد-19 مودي از يوگا براي ارتقاي سلامتي استفاده كرد حتي زماني كه قرنطينه فاجعهباري را تحميل كرده بود كه منجر به از دست دادن زندگي و معيشت شد.
سود مي‌گويد: «صرفا تصور كنيد كه چنين رويدادي براي شهرت او چه معنايي دارد: اكثر مردم به يوگا و مديتيشن با ديدي مثبت نگاه مي‌كنند و جلسه روز يوگا قرار است در چمن جلويي سازمان ملل برگزار شود، نهادي كه از لحاظ نظري نشان‌دهنده صلح جهاني است.»
در روز چهارشنبه عملكرد مودي روي تشك يوگا به عنوان نقطه عطفي در تاريخ سياست خارجي هند و در تمايل دهلي‌نو براي تبديل شدن به يك كشور توسعه يافته طي دو دهه آينده به تصوير كشيده خواهد شد.