سكوت دولت به جاي پاسخ به بيماران

با گذشت يك هفته از نامه‌نگاري جمعي از خانواده‌هاي مبتلايان هموفيلي به ابراهيم رييسي و درخواست براي تغيير سياست‌هاي وزارت بهداشت و تسهيل واردات نوع جديد داروهاي اين گروه از بيماران خاص، هيچ پاسخي از سوي رييس كابينه سيزدهم و مسوولان وزارت بهداشت شنيده نشده است.  سكوت دولت در قبال درخواست اين خانواده‌ها در حالي است كه بنا به مندرجات اين نامه، مسوولان وزارت بهداشت به بهانه گراني داروي «هميلبرا» از واردات آن خودداري مي‌كنند.  امضا‌كنندگان اين نامه، جمعي از والدين بيماران هموفيلي هستند كه فرزندان‌شان بر اثر خونريزي‌هاي شديد و مكرر، ضدفاكتور شده و در معرض خطر معلوليت و نقص عضو هستند و براي جلوگيري از چنين عارضه‌اي بايد هر 4 ساعت يك‌بار، داروهايي همچون «اريوسون» و هر 12 ساعت يك‌بار، داروهايي همچون «فايبا» را به صورت وريدي تزريق كنند كه به گفته والدين، با توجه به تكرار خونريزي‌ها، تزريق مكرر دارو در رگ‌ها هم براي بيماران مشكل‌ساز شده و داروي هميلبرا كه تزريق زيرپوستي و رهش درازمدت يك‌ماهه دارد مي‌تواند اين بيماران را از مشكلات و خطرات مضاعف بر اثر تزريق‌هاي مكرر داخل رگ نجات دهد. در بخشي از نامه ارسالي خانواده‌هاي مبتلايان هموفيلي براي ابراهيم رييسي، ضمن درخواست براي تخصيص ارز دولتي به واردات داروي همليبرا براي بيماران منتخب ضدفاكتور هموفيلي كه خونريزي‌هاي حاد دارند و توسط معاونت درمان وزارت بهداشت شناسايي شده‎اند، آمده است: «بعد از گذشت چندين سال، سال گذشته با تلاش وزارت بهداشت بالاخره داروي نوين زيرپوستي و موثر همليبرا كه به استناد مقالات علمي و پزشكي و تجربه استفاده بيماران هموفيلي در تمام دنيا تأثير چشمگيري، هم در درمان و رفع مشكلات بيماران هموفيلي و هم در صرفه‎جويي بخش سلامت داشته، وارد ايران شد، اما متأسفانه به دليل مسائل سوال‌برانگيز و قابل‌تأمل و مبهم در اختيار بيماران قرار نگرفت. اين مقدار دارو فقط براي20 بيمار به صورت آزمايشي وارد شده و شاخص ارزيابي و سنجش اثربخشي آن، يك‌ساله است، درحالي كه شواهد نشان مي‌دهد قرار است فقط براي يك ماه استفاده شود و براي مصرف ماه‌هاي بعدي وارد نشود. اين دارو از لحاظ هزينه به صرفه‎تر بوده و موجب بالا رفتن كيفيت زندگي بيماران مي‌شود، همچنين به صورت زيرپوستي (ماه اول هفته‌اي يك‎بار، و دوزهاي بعدي يك‎بار در ماه‏) تزريق خواهد شد. رييس سازمان غذا و دارو، دكتر حيدر محمدي، علت آن را گراني دارو عنوان مي‌كند و تصميم دارد كه اين مقدار داروي واردشده به ايران را كه مجوز دارد و با ارز دولتي وارد شده و تاريخ انقضاي آن در حال اتمام است هرچه سريع‎تر مصرف و تمام كند. با پيگيري ما و تجمعات‌مان در مقابل سازمان غذا و دارو، قول پخش دارو توسط اين سازمان داده شد، اما خانواده‌ها با مراجعه به مراكز درمان به مشكل جديدي برخوردند و آن اينكه دارو به صورت آزاد عرضه مي‌شود! خانواده‌هاي شوك‌زده پيگير قضيه شدند و مسوولان سازمان غذا و دارو در جواب گفتند كه با پوشش بيمه‌اي اين دارو موافقت نشده و موافق با سهميه واردات آن هم نيستند! صندوق بيماري‌هاي صعب‌العلاج هم مشخص نيست كه بتواند هزينه آن را تقبل كند. در واقع فقط مجوز آزادسازي دارو در بازار صادر شده است و بايد مطالعه هزينه و اثربخشي آن تمام شود تا مجوز واردات بيشتر و بيمه شدن آن صادر شود (درصورتي كه تيم تحقيقاتي پيشتر اين موضوع را به اثبات رسانده است .) اين اتفاق درحالي افتاد كه پيش از اين دكتر ناصحي، مديرعامل سازمان بيمه سلامت با مصاحبه در خبرگزاري‏هاي رسمي كشور، اعلام كرده بود كه بيمه، هزينه اين دارو را از محل صندوق بيماري‎هاي صعب‌العلاج تقبل كرده و شوراي عالي بيمه هم آن را پذيرفته است ولي اين موضوع توسط دكتر محمدي انكار شد. بيمه 70درصد هزينه دارو را تقبل كرده و با پرداخت 30 درصد سهم سازمان غذا و دارو از سهم دارويار مخالفت شده با اين توجيه ‏كه تمامي هزينه را بايد بيمه صندوق بيماري‌هاي صعب‌العلاج قبول كند. داروي همليبرا تنها راه نجات كودكان هموفيلي ضدفاكتور (فاكتور هشت كمتر از يك درصد) است كه مسوولان سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت از واردات آن به بهانه گراني دارو خودداري مي‌كنند، در صورتي كه با نظر تيم تحقيقاتي وزارت بهداشت، اثربخشي اين دارو از لحاظ بهبود كيفيت زندگي اثبات شده و از لحاظ هزينه هم به صرفه است اما بيمه سلامت كه نماينده وزارت بهداشت در صندوق بيماري‌هاي صعب‎‌العلاج است، در انجام كار تعلل مي‌ورزد. وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نيز حاضر نيستند با حضور مسوولان بالاتر و پزشكان متخصص و مورد اعتماد و نماينده خانواده‌هاي هموفيلي و رسانه‌ها نشستي بگذارند كه در آن، تيم متخصص با ادله و دلايل علمي ثابت كنند اين دارو از هر لحاظ مورد تأييد است. قيمت داروي همليبرا كه در پورتال غذا و دارو ثبت شده، با توجه به دوزهاي مختلف متفاوت است كه در بالاترين دوز 150ميلي‎گرم به قيمت 1859790000 ريال است كه با مقايسه قيمت‌ آن با آريوسون و فايبا بسيار با صرفه‌تر است. هزينه مصرفي يك كودك 15كيلويي براي داروي آريوسون در ماه تقريبا 593 ميليون تومان، براي داروي فايبا در ماه 780 ميليون تومان و براي همليبرا در ماه اول تقريبا 149ميليون تومان و در ماه دوم 112ميليون تومان است. چرا داروي ارزان‌تر وارد نمي‌شود و واردات داروي گران چه منفعتي براي چه كسي دارد؟ در مورد داروهاي قديمي، به جز قيمت هنگفت آنها كه از هزينه‌هاي دولت مصرف مي‌شود، هزينه‌هاي جانبي ديگر از قبيل فيزيوتراپي، هزينه تجهيزات پزشكي اعم از دستكش، اسكالپ، آنژيوكت، عمل جراحي و... نيز صرف مي‌شود.» دهه پاياني خرداد، جمعي از خانواده‌هاي بيماران هموفيلي در مقابل سازمان غذا و دارو تجمع كردند و خواستار واردات يارانه‌اي داروي هميلبرا شدند.  به دنبال اين تجمع، مديرعامل كانون هموفيلي ايران در گفت‌وگو با خبرگزاري فارس درباره آخرين وضعيت تأمين داروهاي بيماران هموفيلي در كشور گفت: «سال گذشته از پايان مهرماه شركت داروسازي ثامن اعلام كرد كه ظرفيت توليد خود را به دليل مشكلات موجود كاهش خواهد داد و شش‌ماهه دوم سال از توليد ماهانه ۴۰ هزار ويال به ۴۰۰ ويال رساند! برخي مواقع پيش مي‌آمد كه هيچ دارويي در اختيار بيماران هموفيلي قرار نمي‌گرفت. اين شركت مقداري توليد داروي فاكتور هشت نوتركيب را داشت و چون توقف توليد آن را اعلام نمي‌كرد، به دليل ساخت داروي مشابه در ايران امكان واردات آن وجود نداشت. با مساعدت سازمان غذا و دارو تعدادي داروي خارجي به كشور وارد شد و سپس شركت ثامن دارو اعلام كرد كه توليد خود را آغاز كرده و پخش خود را به زودي آغاز خواهد كرد. در اين بين ما از ظرفيت بيست درصد داروي پلاسمايي براي صددرصد افراد نيازمند فاكتور هشت استفاده كرديم؛ ثبت سفارش سازمان غذا و دارو براي واردات دارو صرفا براي ۲۰ درصد از بيماران هموفيلي بود و ما مجبور شديم از اين دارو براي همه بيماران استفاده كنيم يعني داروي ۱۶۰۰ نفر را براي ۸۰۰۰ نفر تقسيم كرديم. به دليل اينكه بيماران سهميه‌هاي مرتب دريافت نكردند اكثرا دچار خون‌ريزي، معلوليت و دچار حوادثي شدند كه نيازمند فيزيوتراپي است و وقتي كه اين افراد نياز به اين اقدامات داشته باشند هزينه سنگيني به آنها تحميل خواهد شد و بايد داروي مضاعف دريافت كنند. در حال حاضر هم ميزان داروهاي توزيع شده براي اين بيماران، به يك سوم كاهش يافته كه همين موضوع به سلامت آنها آسيب جدي وارد مي‌كند.»به دنبال اين توضيحات، احمد قويدل؛ يكي ديگر از اعضاي كانون هموفيلي ايران گفت: «نياز كشور به فاكتور ۸ ماهانه حدود ۵۰ هزار ويال (۵۰۰ يونيتي) است كه در يك خطاي سياست‌گذاري دارويي، تا ۸ماه پيش نزديك به ۷۵ درصد بازار فاكتور ۸ به توليد‌كننده داخلي سپرده شده بود كه عدم اختصاص به موقع ارز به اين شركت و پرداخت نشدن مطالبات ريالي اين شركت، كمبود جدي فاكتور ۸ را به كشور تحميل كرد.متأسفانه بحران داروي بيماران هموفيلي تداوم دارد و وزير بهداشت هم سياست سكوت را در رابطه با اين بحران اتخاذ كرده و ساير مديران وزارتخانه هم از اين سكوت پيروي كرده‌اند.وقتي بيمار درد مي‌كشد و مسوولان مربوطه سكوت مي‌كنند، فرياد دردمندانه بيماران را فقط رسانه‌ها مي‌توانند به گوش اركان نظارتي نظام برسانند. تداوم اين بي‌توجهي دستاوردي جز نارضايتي بيماران و خانواده‌هاي آنها براي دولت نخواهد داشت.» عضو مجمع عمومي كانون هموفيلي ايران، در توضيح دليل تجمع اعتراضي خانواده مبتلايان گفت: «فرزندان اين خانواده‌ها از نظر خونريزي دچار مشكلات حاد و اغلب به پديده پزشكي موسوم به مهار‌كننده دچار هستند به اين معنا كه فاكتور ۸ در بدن اين بيماران پاسخ نمي‌دهد و مجبورند از دارو‌هاي ديگر مانند فاكتور ۷ و فايبا استفاده‌كنند. اين بيماران در اين مرحله خونريزي‌هاي بسيار جدي دارند و اكثر آنها در معرض معلوليت شديد قرار مي‌گيرند. تقريبا از ۱۰ سال گذشته دارويي به نام هميلبرا وارد بازار شده كه انقلابي در درمان بيماران هموفيلي ايجاد كرده اما متأسفانه عارضه‌اي گريبان صنعت دارويي كشور را گرفته كه فهرست دارويي، سال‌هاي متمادي بسته بود اما در ۲ سال گذشته اين فهرست باز شد ولي به دنبال تغيير رييس سازمان غذا و دارو، رياست جديد با باز بودن فهرست دارويي مخالفت كرد. اين شيوه‌ها در حمايت از توليدات داخلي صورت مي‌گيرد اما نتايج آن زيان بار بوده چرا كه توليد‌كننده داخلي انحصاري مي‌شود. ما هميشه تأكيد مي‌كنيم نگذاريد آن بلايي كه بر سر صنعت خودرو آورده‌اند بر سر دارو بيايد، بايد اجازه رقابت داشته باشد تا كيفيت دارو‌ها افزايش پيدا كند.»