مهر پايان بر قطع روابط تهران - خارطوم

گروه سياسي

حدودا 7سال پس از آخرين ديدار وزراي امور خارجه ايران و سودان پس از قطع روابط تهران و خارطوم در دي ماه 94 اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه ايران و علي صادق علي، سرپرست وزارت امور خارجه سودان صبح روز پنجشنبه در حاشيه برگزاري نشست وزيران امور خارجه جنبش عدم تعهد در باكو با يكديگر ديدار و رايزني كردند. ديداري كه رسانه‌هاي نزديك به دولت آن را در راستاي راهبرد جديد تهران در توسعه مناسبات ارتباطي با كشورهاي مسلمان ارزيابي كردند. 

در همين خصوص وزير امور خارجه ايران در حساب شخصي خود در توييتر نوشت: «در حاشيه اجلاس‌ جنبش‌ عدم ‌تعهد با برادرم علي صادق علي، سرپرست وزارت امور خارجه سودان ديدار و نحوه ازسرگيري قريب‌الوقوع مناسبات ديپلماتيك خارطوم‌ و تهران را بررسي كرديم. در جريان آخرين وضعيت تحولات داخلي سودان قرار گرفتم. تهران بر راه‌حل ‌سياسي و دوري از جنگ تاكيد دارد.»

باز هم پاي حمله به سفارت‌ها در ميان است؟
 اما ريشه قطع روابط تهران و خارطوم به همان مناسباتي باز مي‌گردد كه باعث قطع روابط ايران و عربستان شده بود. در سال 94 و در شرايطي كه عربستان به دليل مجموعه‌اي از مشكلات عديده از جمله ماجراي قتل خاشقجي از يك طرف و اعدام مخالفان سياسي‌اش از جمله شيخ نمر در گوشه رينگ، افتاده بود و افكار عمومي بين‌المللي مقامات سعودي را به خاطر مجموعه‌اي از رفتارهاي مغاير حقوق بشر و جنايتكارانه مي‌نواختند، ناگهان حادثه‌اي در تهران رخ داد كه عربستان سعودي را به جاي قرار دادن در صندلي متهم در جايگاه مدعي نشاند و به خاطر تعرض به سفارتخانه‌اش شمايل يك كشور مظلوم را به خود گرفت. 
ماجراي حمله به سفارت عربستان كه برخي افراد سياسي خاص نزديك به اصولگرايان آن را برنامه‌ريزي كرده بودند، چنان فرصت استثنايي را در اختيار عربستان قرار داد كه محمدجواد ظريف آن را «حماقت و خيانت بزرگ» ارزيابي كرد. در پي اين حادثه مقامات سعودي تصميم به قطع روابط با دولت وقت ايران مي‌گيرند و سپس برخي كشورهاي حاشيه خليج فارس و كشورهاي عربي قاره آفريقا هم براي اعلام حمايت از اين تصميم مقامات سعودي، اقدام به قطع روابط يا كاهش سطح روابط با تهران كردند. مقامات دولت سودان به رياست عمر البشير، (رييس‌جمهور وقت سودان) از جمله اين كشورهاي آفريقايي بودند كه براي حدود 8سال روابط با ايران را قطع كردند. 
با حضور دولت سيزدهم و در شرايطي كه كشور از ماجراجويي‌هاي برخي طيف‌هاي تندروي اصولگرا، آسيب‌هاي فراواني را متحمل شده بود، برنامه‌ريزي براي از سر‌گيري روابط با عربستان و ساير كشورهاي عربي در دستور كار وزارت خارجه ايران قرار گرفت. نهايتا در اسفندماه سال گذشته مقامات تهران و رياض بعد از برگزاري چندين دور مذاكره در بغداد، عمان و همچنين پكن اعلام كردند كه تعاملات ديپلماتيك خود در تهران و رياض را از سر خواهند گرفت و در همين چارچوب در اواسط خردادماه سفارت ايران در عربستان بازگشايي شد و وزير خارجه عربستان نيز بعد از ۱۷ سال به تهران آمد و قرار است به زودي اماكن ديپلماتيك عربستان سعودي در ايران نيز افتتاح شود.
در پي تصميم تهران و رياض براي برقراري مجدد روابط، كشورهايي همچون بحرين و كومور كه در سال ۱۳۹۴ اقدام به قطعي روابط با ايران كرده بودند، براي برقراري مجدد تعاملات ديپلماتيك با تهران ابراز تمايل و آمادگي كردند، چنانكه در ۱۲ تير ماه سال جاري در حاشيه نشست بريكس پلاس «ظهير ذوالكمال»، وزير امور خارجه كومور با حسين اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه جمهوري اسلامي در «كيپ تاون آفريقاي جنوبي» ديدار و گفت‌وگو كرد. در اين ديدار كه ايسنا خبر آن را روي خروجي خود قرار داده است، وزير امور خارجه كومور به تمايل كشورش براي ازسرگيري روابط رسمي با جمهوري اسلامي ايران اشاره كرد كه با استقبال وزير امور خارجه كشورمان روبه‌رو شد، طرفين همچنين در اين ديدار توافق كردند مقدمات اين كار فراهم شود. پنجشنبه 15تيرماه نيز در حاشيه اجلاس وزيران امور خارجه جنبش عدم تعهد، وزير امور خارجه ايران و سرپرست وزارت امور خارجه سودان با يكديگر ديدار و رايزني كردند و بر اساس آنچه وزارت امور خارجه ايران اعلام كرده يكي از محورهاي رايزني اين دو مقام ارشد در اين ديدار نحوه از سرگيري قريب‌الوقوع مناسبات ديپلماتيك خارطوم‌ و تهران بوده است. در جريان اين ديدار طرفين راهكار ازسرگيري مناسبات دو كشور - در اولين زمان ممكن- را مورد بررسي قرار دادند. 

هدف ديدار اخير وزراي  امور خارجه ايران و سودان
در جريان سفر وزير امور خارجه عربستان به تهران در ۲۷ خردادماه سال جاري نيز يكي از موضوعات مورد گفت‌وگوي وزيران امور خارجه تهران و رياض با توجه به برگزاري مذاكرات صلح سودان در عربستان، بررسي آخرين تحولات سودان و ناآرامي‌هاي اخير در اين كشور بود. همچنين در اوايل ارديبهشت ماه سال جاري با توجه به بروز برخي ناآرامي‌ها در كشور سودان، وزارت امور خارجه ايران در بيانيه‌‌اي ضمن اعلام نگراني از اين تحولات خبر داد كه هماهنگي‌هاي لازم براي خروج اتباع ايراني كه در آن كشور اقامت دارند، به طريق مقتضي انجام شده است. در همين راستا در ۹ ارديبهشت ماه سال جاري ناصر كنعاني، سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران از خارج كردن ۶۵ تبعه ايراني ساكن در سودان پس از انجام هماهنگي‌هاي لازم، از خارطوم به پورت سودان و سپس خروج و اعزام آنها به بندر جده عربستان خبر داد. وي تاكيد كرد: در اين مسير، همكاري موثر كشور عربستان و مساعدت دولت سودان كمك‌كننده بود كه جاي تقدير و تشكر دارد. پس از انتشار خبر ديدار اميرعبداللهيان با علي صادق علي، وزارت امور خارجه سودان نيز در بيانيه‌اي به محورهاي ديدار و گفت‌وگوي وزراي امور خارجه اين كشور با همتاي ايراني خود اشاره كرد. به گزارش روزنامه الشرق‌الاوسط، در پي ديدار وزير امور خارجه ايران با همتاي سوداني كه هفت سال پس از قطع روابط ديپلماتيك و در حاشيه نشست وزيران امور خارجه كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد در باكو انجام شد، وزارت امور خارجه سودان در بيانيه‌اي اعلام كرد كه «هدف اين ديدار بحث درباره ازسرگيري سريع روابط ميان دو كشور و اهميت بازگرداندن اين روابط به وضع قبلي‌شان بوده است.» وزارت امور خارجه سودان همچنين اشاره كرد كه صادق علي درباره تحولات سودان با همتاي ايراني خود گفت‌وگو كرده و او را در جريان توانمندي ارتش سودان براي «در هم شكستن سريع شورشيان» قرار داد. او تاكيد كرد كه تاخير در حل‌وفصل اين وضعيت به دليل حضور شورشيان در اماكن دولتي و خانه‌هاي شهروندان بوده است. صادق علي همچنين گفت كه ارتش سودان تمايلي ندارد كه سياست زمين سوخته را به كار ببندد.
وزارت امور خارجه سودان همچنين اشاره كرد كه وزير امور خارجه ايران در اين ديدار درباره وضعيت سودان ابراز تاسف كرد. اميرعبداللهيان گفت كه دولت ايران رخدادهاي فعلي سودان را «موضوعات داخلي» آن مي‌داند و تاكيد كرد كه راهكار حل‌وفصل اين مساله بايد توسط خود سوداني‌ها و بدون مداخله خارجي تامين شود. سودان با حدود ۴۶ ميليون نفر جمعيت و ذخاير غني نفت و طلا، به لحاظ وسعت سومين كشور بزرگ قاره آفريقا و يكي از كشورهاي مهم جهان اسلام است، اين كشور به‌رغم داشتن سابقه مبارزات ضد استعماري، متاسفانه در دهه‌هاي اخير با فراز و نشيبي زياد از جمله وقوع جنگ‌هاي داخلي مواجه بوده و همين موضوع باعث كاهش جايگاه و اعتبار سياسي اين كشور در عرصه منطقه‌اي و بين‌المللي شده است و اكنون نيز با توجه به تشديد جنگ داخلي در سودان در سه ماه گذشته و ايجاد درگيري بين ارتش سودان و نيروهاي پشتيباني سريع در خارطوم، به نظر مي‌رسد يكي از موضوعات مهم براي از سرگيري روابط دپپلماتيك بين ايران و سودان و تسريع اين موضوع، آرام شدن شرايط در اين كشور و حاكم شدن يك دولت قوي در خارطوم است؛ چنانكه وزير امور خارجه ايران نيز در ديدار امروز خود با سرپرست وزارت امور خارجه سودان ابراز اميدواري كرد با مديريت دولت رييس‌جمهور عبدالفتاح، امنيت و آرامش در سريع‌ترين زمان ممكن به سودان بازگردد.

گفت‌وگوهاي ايران با آلمان، فرانسه و انگليس آغاز شده است

در شرايطي كه روز گذشته خبري در خصوص درخواست تروييكاي اروپا براي عدم رفع تحريم‌هاي موشكي ايران منتشر شد، وزير امور خارجه ايران مي‌گويد: ايران هفته‌هاست كه گفت‌وگوهايي را با سه كشور آلمان، فرانسه و انگليس شروع كرده است 
اين گفت‌وگوها از نروژ شروع شد و اخيرا هم در ابوظبي امارات متحده عربي ادامه پيدا كرد. گفت‌وگوها ناظر بر اين است كه از سوءتفاهم‌ها بتوانيم عبور بكنيم و ايران و سه كشور اروپايي در مسير تعامل و همكاري بهتري قرار بگيرند، البته روابط ما با اتحاديه اروپا و با بخش اعظمي از اروپا يك روابط طبيعي و رو به پيشرفت است. در دولت سيزدهم ما براي مقابله با تحريم‌ها دو مسير را به‌طور همزمان دنبال مي‌كنيم؛ مسير اول تلاش براي بي‌اثر كردن تحريم‌هاست و مسير ديگر تلاش براي لغو تحريم‌ها با استفاده از ابزار ديپلماسي و مذاكره است كه ما در هر دو مسير حركت مي‌كنيم
وزير امور خارجه ايران، همچنين با بيان اينكه از ابتكار چين براي تحقق صلح در اوكراين استقبال مي‌كنيم، گفت: ما در جنگ اوكراين در كنار هيچ يك از طرفين جنگ نيستيم و از ابتداي اين جنگ هر دو طرف را به صلح و مذاكره دعوت كرديم و اتهامات بي‌اساسي كه گاهي توسط اوكراين يا برخي كشورهاي غربي به تهران زده مي‌شود؛ مبني بر اينكه ايران پهپادهاي خودش را در اختيار روسيه گذاشته و در جنگ عليه اوكراين استفاده مي‌شود، قويا رد مي‌كنيم