روزي كه شهر فهميد اوضاع از چه قرار است
تحليل وقايع استقلال با الگوي بازي مافيا
علي ولياللهي
چند ماه پيش وقتي حسين قربانزاده، رييس سازمان خصوصيسازي مقابل علي فتحاللهزاده در يك برنامه تلويزيوني نشست، كسي نميدانست ماجرا از چه قرار است. قربانزاده با سابقه فروش فلهاي سهام سرخابيها به هواداران بدون كار كارشناسي و كلي ايراد ديگر در كار تخصصياش بيمحابا وارد حوزه فوتبال شده بود و شعار «مبارزه با فساد» سر ميداد. آن روزها به واسطه باگهاي بيپايان مديران استقلال كه همه كم و بيش از آن آگاه بودند، رسانهها مخصوصا صداوسيما از قربانزاده يك قهرمان ساختند. همه تصور كردند او خودي است و براي منافع باشگاه استقلال ميجنگد. در حالي كه گذر زمان نشان داد شرايط متفاوت بوده است.
آنهايي كه مافيا بازي كردهاند به خوبي ميدانند گاهي استراتژي مافيا مقابل شهروندان ميتواند بسيار پيچيده باشد. مثلا بعضي اوقات مافيا يار خودي را ميزند يا نشان ميدهد در جهت منافع شهر ميكوشد، اما در انتهاي بازي وقتي همه چيز مشخص شد، شهروندان تازه ميفهمند چه رودستي خوردند. درست شبيه حالي كه هواداران استقلال چهارشنبه شب و بعد از ديدن استوري قربانزاده داشتند. حسين قربانزاده بعد از اينكه حجت كريمي نتوانست بيرانوند را استقلالي كند و استعفا داد، بلافاصله يك استوري منتشر كرد با مضمون رتبهبندي مديران باشگاهها! قربانزاده بدون اشاره به روندها و اقدامات صورتگرفته نوشت رتبهبندي مديران فوتبالي ايران براساس شاخصهاي مدنظر ما به اين شكل است. علي خطير نفر اول و رضا درويش نفر دوم. در اين فهرست حجت كريمي نفر بيستم بود. قربانزاده تمامي اسامي ما بين اين سه نفر را مخفي كرده بود. استوري قربانزاده تنها يك پيغام داشت: ما گفتيم فلاني مديرعامل استقلال شود، اما وزارت ورزش زيربار نرفت و كريمي را به عنوان سرپرست استقلال معرفي كرد؛ اگر به حرف ما گوش داده بوديد و خطير را مديرعامل ميكرديد امروز وضعيت استقلال اين شكلي نبود.
و درست همين جا بود كه دست قربانزاده رو شد و همه تازه متوجه شدند كه تمام اقدامات رييس سازمان خصوصيسازي از گير دادن به آجرلو و فتحاللهزاده تا درگيري با وزارت ورزش در انتخاب مديرعامل استقلال به چه دليلي بوده. همه ياد حرف پرويز مظلومي در برنامه فوتبال برتر افتادند كه در موضع ضعف خطاب به قربانزاده گفت شما همه اين كارها را ميكنيد كه مهرههاي خودتان را به استقلال بياوريد! آن روز كسي وصيت مظلومي كه به خاطر عملكرد فاجعهاش در جايگاه مافيا قرار گرفته بود را باور نكرد اما چند ماه بعد معلوم شد كه بله! آقاي قربانزاده هر كاري از دستش برميآمده انجام داده تا گزينه خودش را مديرعامل استقلال كند! اما چطور؟
بعد از پايان فصلي كه استقلال بدون باخت قهرمان ليگ برتر شد، رسيدن به مديرعاملي استقلال چند مانع بزرگ داشت: اول كنار زدن آجرلو، دوم زدن جانشين او، سوم رساندن شرايط استقلال به بحرانيترين شكل ممكن و چهارم فراهم آوردن فضايي براي اينكه آخرين گزينه وزارت ورزش خودش را با سرشكستگي كنار بكشد. بعد از طي شدن اين مراحل قربانزاده بايد از گزينه خود به عنوان يك فاتح رونمايي و آن را به عنوان تنها راهحل باشگاه استقلال معرفي ميكرد.
بركناري آجرلو با شخم زدن در حسابهاي مالي استقلال و خبر شكايت از او توسط سازمان خصوصيسازي كليد خورد. بعد نوبت به فتحاللهزاده رسيد. در حالي كه استقلال به شدت درگير پرونده استراماچوني بود، سازمان خصوصيسازي عوض كمك به استقلال هر روز يك مشكل جديد براي اين باشگاه ايجاد ميكرد. در آن روزها نهادهاي مختلف از كمك به استقلال سر باز ميزدند و اخباري از شكايت رييس سازمان خصوصيسازي از فتحاللهزاده بابت گم شدن پول به گوش ميرسيد. در نهايت بعد از قطعي شدن حذف استقلال از آسيا و تحقير فتحاللهزاده توسط قربانزاده روي آنتن زنده مانع دوم هم برداشته شد. شواليه آبيها كه به قول خودش روزي روي سكوها احترام ويژهاي داشت، سقوط كرد! ضمن اينكه هيچ كدام از آن موارد ادعايي شكايت هم به سرانجام خاصي نرسيد! سپس نوبت به انتخاب مديرعامل بعدي استقلال رسيد. جايي كه وزارت ورزش و سازمان خصوصيسازي كه خودش را به اتفاقات باشگاه استقلال تحميل كرده بود بايد براي انتخاب يك شخص تصميم ميگرفتند. با وجود فشارها كه منجر به تعويق چندباره مجمع استقلال شد، وزارت ورزش حجت كريمي را كه بعد از فتحاللهزاده سرپرست استقلال شده بود، ابقا كرد.
حجت كريمي كه با همه فشارها موفق شده بود نكونام را استقلالي كند براي محكم كردن جاي پايش وارد يك قمار بزرگ شد: آوردن بيرانوند به استقلال. هنوز هيچكس به درستي نميداند ماجراي آوردن بيرو به استقلال ايده چه كسي بود. در واقع معلوم نيست كدام آدم زرنگي اين پوست موز را زير پاي كريمي انداخت ولي هر چه كه بود با خنثي شدن بمب كريمي او به صورت خودكار تمام اعتبارش را از دست داد. ديگر حتي نيازي به زدن او در رسانهها هم نبود. هواداران استقلال چهارشنبهشب ميگفتند حاضريم تيم بدون مديرعامل بماند، اما حجت كريمي را ديگر در استقلال نبينيم. آنهم با آن سابقه دعواهاي روي سكو و حضور لات و لوتها در تمرين استقلال.
درست همين جا قربانزاده و تيم همكارش كه پروژه خاص خود را در استقلال پيش ميبردند وارد عمل شدند و نام خطير را در رسانهها به عنوان بهترين گزينه براي مديرعاملي استقلال معرفي كردند. آن هم بر اساس آزموني موهوم كه كسي از مفادش خبر نداشت. همانجا بود كه مشخص شد مشاور عالي رييس فدراسيون چه برنامه طولاني مدتي براي بازگشت به استقلال در سر داشته و براي رسيدن به نتيجه چه مسيري را طي كرده است.
علي خطير، مدير دوتابعيتي كه در سوابقش آوردن استراماچوني به ايران و در نهايت ضرر بزرگ استقلال ديده ميشود، همان شخصي است كه در عزل غيرقانوني عزيزيخادم هم نقش ايفا كرده بود. خطير همان كسي است كه در دوران نايبرييسياش در استقلال هم با وريا غفوري درگير شد، هم با شفر و هم با عليرضا حقيقي! او كسي است كه گفت پرونده سوپرجام برگزار نشده بين استقلال و پرسپوليس را به دادگاه حكميت ورزش ميبرم و جام را به استقلال برميگردانم، اما تنها چيزي كه نصيب باشگاه كرد، ميلياردها تومان هزينه دادرسي بيهوده بود و در نهايت هم جام در اختيار پرسپوليس ماند. او زماني كه به عنوان مدير با باشگاه تراكتور همكاري ميكرد به دليل برخي رفتارها با حكم كميته اخلاق فدراسيون 5 سال از حضور در فوتبال محروم شده بود. از همين جا ميتوان فهميد آزمون قربانزاده براي پيدا كردن بهترين مدير چقدر آبكي بوده كه شخصي با اين كارنامه درخشان توانسته نفر اول شود!
از آن مهمتر اگر قربانزاده ميخواست بگويد وزارت ورزش گزينه خوبي را انتخاب نكرده اصلا نيازي به رونمايي از آلترناتيو نبود. قربانزاده ميتوانست نام نفر اول را هم مثل باقي اسامي مخفي كند و تنها بگويد وزارت ورزش كسي را مديرعامل استقلال كرد كه در آزمون ما بيستم شده بود. اما دانشآموخته دانشگاه امام صادق و سردبير پيشين خبرگزاري ايكنا ميخواست از اين فرصت به دست آمده نهايت استفاده را ببرد و مثلا خيلي زيرپوستي گزينه خود را به هواداران معرفي كند.
هواداران استقلال يك روز بعد به خوبي نشان دادند كه دست قربانزاده را خواندهاند. وقتي عكس او را در بنري با اين متن «عاملين و اجراكنندگان نابودي استقلال» كنار حميد سجادي، مهدي تاج، حجت كريمي و علي اميري قرار دادند. روزي كه هواداران استقلال به خوبي متوجه شدند هر شخصي كه ادعا ميكند براي كمك به استقلال وارد گود شده در واقع دنبال منافع خودش و دوستانش است.
حجت كريمي به عنوان كسي كه ميتوانست در بازي مافياي باشگاه استقلال نقش شهروند را داشته باشد، اما به خاطر بازي بد حذف شد، پنجشنبه شب در يك استوري نوشت: استقلال قرباني قربانزادهها. همين طور روزبه چشمي، كاپيتان استقلال هم در گفتوگويي مقابل خبرنگاران به درستي اشاره كرد كه استقلال گوشت قرباني نزاع ميان وزارت ورزش و سازمان خصوصيسازي شده است. مديران ضعيفي كه وزارت ورزش انتخاب ميكند در كنار سهمخواهي سازمان خصوصيسازي وضعيت آبيها را به جايي رسانده كه جواد نكونام بگويد تيمش با 13 بازيكن تمرين ميكند!