همه رفتارهاي نامتعارف روسيه عليه ايران
مهدي بيك اوغلي
براي نخستين‌بار طي سال‌هاي اخير، اين محمدجواد ظريف وزير امور خارجه دولت روحاني بود كه در شمايل يكي از مقامات بلندپايه ايران پرده از رفتارهاي غيرمتعارف روسيه در مواجهه با ايران برداشت. زمزمه‌هايي كه هر چند همواره در تمام طول سال‌ها و دهه‌هاي گذشته در پشت پرده سياست ايران زمينه مطرح بود، اما هرگز هيچ مقام مسوولي مانند ظريف به اين موضوع با اين صراحت اشاره نكرده بود. ظريف به تحركات عجيب مقامات روسي در زمان مذاكرات هسته‌اي و در بحبوحه نزديكي به توافق نهايي اشاره كرد و با صداي بلند اعلام كرد رفتار روس‌ها درخصوص ايران نه تنها دوستانه و در قالب شريك راهبردي نبوده، بلكه از بسياري از كشورهاي غربي هم خصمانه‌تر بوده است. صحبت‌هاي ظريف اما با واكنش تند چهره‌ها و رسانه‌هاي اصولگرايي مواجه شد كه به‌زعم خود مناسبات نزديكي را با مقامات روسي پايه‌گذاري كرده بودند. آيند و روند مستمر سفير و مقامات روسي به مجلس اصولگراي يازدهم و حمايت بسياري از اعضاي موثر جناح راست از روسيه، نشان مي‌داد كه اصولگرايان حساب ويژه‌اي روي رفقاي روسي باز كرده‌اند. ارتباطاتي كه پس از تشكيل دولت سيزدهم به اندازه‌اي شد كه راهبرد ريشه‌دار ايران در ايجاد موازنه منفي را رسما بدل به راهبرد بازگشت به شرق كرد. برجسته‌ترين نماد اين نزديكي در تجاوز روسيه به اوكراين بروز پيدا كرد؛ زماني كه اروپا با طرح اين ديدگاه كه ايران در حال ارسال سلاح و پهپاد به روسيه است، مناسبات خود با ايران را در وضعيت راكدي قرار داد. اما اين راهبرد هرگز باعث نشد تا روسيه ايران را در شمايل يك شريك راهبردي ببيند، بلكه سبب شد تا روسيه ديگر نگراني از بابت رفتارهايش با طرف ايراني احساس نكند، چراكه مي‌دانست ايران با اتخاذ سياست شرق‌گرايي، مسير تعامل با كشورهاي غربي را در زمان اصولگرايان بسته است. آخرين پرده از رفتارهاي غير متعارف روسيه، تاييد و امضاي بيانيه شوراي همكاري خليج‌فارس و طرح ادعاهاي بي‌پايه و اساسي درخصوص مالكيت جزاير ايراني بود كه يك‌بار ديگر افكار عمومي را با اين پرسش اساسي روبه‌رو كرد كه چرا واكنش مناسبي از سوي دولت و مجلس به اين رفتارهاي غيردوستانه روسيه داده نمي‌شود.