خرج كردن نذورات به مقتضاي زمان
ابراهيم عمران
هر سال با فرا رسيدن محرم و صفر به سنت ديرين، تكايا و مساجد و حسينيه‌ها؛ اقدام به پخش نذورات مي‌كنند كه بيشتر آن وعده‌هاي ناهار و شام است. سنتي اصيل و قديمي كه «بانيان» خود را دارد و اغلب اين افراد بابت نذرهايي كه دارند؛ ده شب محرم پاي كار ايستاده‌اند و از درآمد ساليانه خويش، بخشي را «خرجي» مي‌دهند. كرداري كه در ذات خود جدا از وجه ديني و عرفي؛ نوع دوستي و دگرخواهي را نيز مقدس مي‌داند و مبادرت بدان مي‌كند و به ترويج آن ياري مي‌رساند. ديرگاهي است كه اين رسم مالوف و پسنديده به سبب مناسبات رفتاري جامعه، دستخوش تغييرات ماهوي زيادي شده است. آن خلوص نيت‌ها كمرنگ‌تر رخ مي‌نماياند. هر چند بانيان قديمي و اصيل آن در پي نشان دادن خويش نيستند و نبوده‌اند و گاهي هم ناشناس اما بانيان نسل جديد انگار اصل داستان را به كناري نهاده و فرعيات (خودنمايي) را زينت‌بخش خيرات كرده‌اند! كه نمي‌توان خرده‌اي بدين رفتار فردي گرفت و حمل را بر دينمداري عرفي نهاد ولي مي‌توان دست‌كم بر حسب نيازهاي پيرامون؛ اين ميزان هزينه را در امور صواب‌تري خرج كرد كه ثوابش با صواب در يك كاسه قرار گيرد. متوليان چنين كرداري با صلاحديد هيات امناي هر مسجد وتكايايي مي‌توانند افراد نيازمند محل را شناسايي كنند و فراخور نيازشان، به تمشيت امور بپردازند. مگر كم داريم بيماراني كه براي تهيه داروهاي كمياب و گران، دست به دامان مراكز خيريه هستند يا آزگار اين سال‌ها (كرايه و اجاره مسكن) كه ديگر رمقي براي افراد باقي نگذاشته است. آيا نمي‌شود سهمي از اين نذورات را بدين كارها حواله كرد؟ همتي راستين و درايتي عميق مي‌خواهد كه اين امور به سامان شود. روشنگري مطلوبي مي‌طلبد. از نهادي ديني و حوزوي مي‌توان بهره جست كه در اين وانفساي مزمن اقتصادي، مشاوره‌هاي درستي ارايه دهند. دور نبود و هنوز هم مشاهده مي‌شود كه ريش سفيدان مساجد، گره از كار همنوع مي‌گشودند در همين مكان‌هاي مقدس. مي‌توان طور ديگري نگريست، زاويه نگاه را عوض كرد. از مناسك هم نكاست. موجوديت آن بايد بماند. وعده‌اي سير كردن مهم ديده شود يا ماه و سالي از نگراني هموطن كاستن؟ اميد كه كاربلدان ديني و مومنان محلي در اين فقره به ميدان آيند و طرحي نو دراندازند كه به قول سعدي صاحب سخن: به احساني آسوده كردن دلي/ به از الف ركعت به هر منزلي