«اعتماد» خروجي نشست سه‌جانبه كمپ ديويد را بررسي مي‌كند
ياركشي براي محاصره چين
محمدرضا ستاري
روز جمعه بود كه سران كره‌جنوبي و ژاپن به دعوت جو بايدن مذاكرات سه‌جانبه‌اي را در كمپ ديويد مريلند رقم زدند. مذاكراتي كه بيانيه پاياني آن موسوم به روح كمپ ديويد روي اصول سه‌جانبه و تعهدات مشترك امنيتي تاكيد داشت. در همين رابطه برخي كارشناسان اين مذاكره بي‌سابقه را مقدمه‌اي براي ايجاد ناتوي كوچك آسيايي عنوان كردند؛ اقدامي كه در پيوند با توافق سه‌جانبه سال گذشته ميان امريكا، انگليس و استراليا (آكوس) نشان‌دهنده سياست‌هاي ايالات متحده براي تقويت حضور خود در اقيانوس آرام، هند و شرق آسيا به منظور مقابله با چين است.طبق گزارشي كه انديشكده شوراي آتلانتيك در اين خصوص منتشر كرده، همزمان با تقويت اتحاد ميان چين و روسيه و همچنين چالش‌هايي كه به واسطه اقدامات كره‌شمالي در منطقه شرق آسيا به وجود آمده، امريكايي‌ها در وهله اول به دنبال جمع‌آوري و تقويت اتحاد با كشورهاي همسو هستند تا سياست‌هاي اردوگاه رقيب را براي به چالش كشيدن نظم فعلي بين‌المللي خنثي كنند. اين مساله براي ايالات‌متحده در اروپا به واسطه اهرمي به نام ناتو چندان بحث‌برانگيز نيست. همچنين در شرايطي كه در اقيانوس هند و آرام، تحولات پيچيده‌تري وجود دارد، اما باز هم امريكا در اتحاد چهارگانه با ژاپن، فيليپين و كره‌جنوبي و همچنين پيمان سه‌جانبه آكوس با انگليس و استراليا در حال پيشبرد استراتژي خود است.اما در منطقه شرق آسيا اوضاع تا حدودي متفاوت‌تر است، زيرا هر چند كره‌جنوبي و ژاپن از متحدان امريكا محسوب مي‌شوند، اما در عين حال رقابت‌هايي را نيز با يكديگر دارند، به همين دليل است كه كارشناسان معتقدند خروجي نشست اخير كمپ ديويد صرفا به اجراي دستور كارها بستگي ندارد، بلكه در اين ميان ثبات و پايداري از اهميت بيشتري برخوردار است. از سوي ديگر سوال مهم اين است كه باتوجه به حساسيت‌ها در منطقه و نيز حضور پرقدرت چين، چگونه قرار است، مناسبات بازدارندگي از سوي اين سه كشور به مرحله اجرا برسد؟
پيام به چين
دو روز پس از نشست كمپ ديويد، همزمان با اينكه اعلام شد قرار است سئول ميزبان بعدي مذاكرات سه‌جانبه باشد، كره‌جنوبي با ابراز نگراني در مورد الگوبرداري كره‌شمالي از جنگ اوكراين و استفاده از پهپادهاي تهاجمي، اعلام كرد كه درنظر دارد ماه آينده فرماندهي عمليات پهپادي خود را آغاز كند.از سوي ديگر شاهد بوديم روز يكشنبه خبر رسيد كه هكرهاي كره‌شمالي يك حمله سايبري را به رزمايش مشترك امريكا و كره‌جنوبي انجام داده و از سوي ديگر 45 جنگنده چيني نيز به حريم هوايي تايوان وارد شدند. در واقع به گفته برخي تحليلگران، هر چند ايالات‌متحده مشغول يارگيري در شرق و جنوب آسيا براي مقابله با چين است، اما به طور قطع مواجهه با اين كشور به عنوان دومين اقتصاد جهان چندان ساده نيز به نظر نمي‌رسد. يعني نه تنها امروز زنجيره تامين اقتصاد جهاني وابستگي زيادي به چين دارد، اين كشور از لحاظ نيروي نظامي هم در وضعيتي قرار دارد كه به طور حتم قدرت‌هاي غربي براي تقابل با آن به هيچ عنوان حاضر به ريسك كردن نيستند. از اين رو راه‌اندازي اتحادهاي مشترك، تقويت چتر امنيتي و نيز محاصره گام به گام چين براي گرفتن امتيازات از اين كشور نسبت به رويارويي نظامي يا جنگ گسترده اقتصادي از اولويت بيشتري برخوردار است.از طرف ديگر برخي كارشناسان معتقدند كه هر چند اجلاس كمپ ديويد از اهميت بسيار بالايي برخوردار است، اما دوام آن به واسطه احتمال تغيير روساي دولت هر سه كشور زير سوال مي‌رود. همچنين ژاپن و به خصوص كره‌جنوبي ملاحظات خاص خود را براي تقابل با چين دارند. به عنوان مثال طبق گزارشي كه مجله ديپلمات به تازگي منتشر كرده، هنگامي كه در سال 2017 امريكا به صورت رسمي سامانه دفاع هوايي THAAD را در كره‌جنوبي مستقر كرد، پكن يكسري از تحريم‌ها عليه سئول درنظر گرفت كه همچنان پيامدهاي آن براي اين كشور ادامه دارد؛ به‌طوري‌كه لغو تورهاي گروهي به كره‌جنوبي و تعطيل كردن برخي مناسبات فرهنگي مانند كنسرت‌ها، باعث شد تا صنعت گردشگري كره‌جنوبي در طول دو سال نزديك به 24 ميليارد دلار ضرر كند. علاوه بر اين هر چند كه هنوز موضع چين در خصوص اين اتحاد سه‌گانه كاملا مشخص نشده، اما سخنگوي وزارت خارجه اين كشور چند روز قبل به صورت تلويحي اعلام كرد كه هيچ كشوري نبايد امنيت خود را به بهاي به خطر انداختن امنيت همسايگانش تامين كند. امروز نيز جامعه بين‌المللي قضاوت مي‌كند كه چه كشوري در حال دامن زدن به درگيري‌ها و تنش‌هاست؟ با اين حال و به طور قطع توافقاتي مانند توافق دريايي آكوس ميان امريكا، انگليس و استراليا و نيز توافق سه‌جانبه‌اي كه روز جمعه در كمپ ديويد صورت گرفت، نمي‌تواند از سوي چين به صورت ساده‌انگارانه و بي‌اهميت تلقي شود. زيرا اين قبيل اقدامات فارغ از محاصره چين در منطقه به گفته برخي ناظران مقدمه كليد زدن يك جنگ سرد همه‌جانبه در شرق آسيا است. از اين رو طبيعي است كه پكن به ميزان زيادي خود را در معرض تهديد ببيند؛ زيرا خط شكل گرفته كه گوياي استراتژي هارتلند- ريملند بزرگ از سوي امريكاست، قادر است در صورت بروز يك درگيري از همه جهات براي ضربه زدن به چين مورد استفاده و بهره‌برداري قرار بگيرد.