وضعيت جرايم سازمان‌يافته
در منطقه بالكان
گروه اجتماعي| مركز تحقيقات رهيافت‌ها و مطالعات بين‌المللي مواد مخدر (كادراس) در گزارش اخير خود، وضعيت جرايم سازمان‌يافته در منطقه بالكان را بررسي كرده است. منطقه بالكان در جنوب شرقي اروپا و جنوب غربي روسيه است و كشورهاي يونان، آلباني، بلغارستان، كوزوو، بوسني و هرزگوين، كرواسي، اسلووني، مقدونيه شمالي، صربستان، مونته‌نگرو، روماني و تركيه در اين منطقه قرار دارند. يكي از معروف‌ترين، شلوغ‌ترين و پرخطر‌ترين مسيرهاي ترانزيت مواد افغانستان از همين منطقه مي‌گذرد كه به همين دليل به مسير بالكان معروف است . مسير بالكان، از كشور تركيه آغاز مي‌شود و مرز غربي ايران، دروازه شرقي اين مسير محسوب مي‌شود. انتهاي مسير بالكان، به اروپا مي‌رسد و به همين دليل گفته مي‌شود كه مسير بالكان، مستقيم‌ترين مسير ترانزيت مواد افغانستان به شمال اروپاست. در گزارش موسسه كادراس درباره جرم‌خيزي منطقه بالكان آمده است: «طي دهه‌هاي اخير، به ويژه پس از بحران يوگسلاوي و كوزوو، اين منطقه محل ترانزيت انواع قاچاق و تجارت غيرقانوني از قاچاق انسان و موادمخدر تا كالاهاي تقلبي بوده و همچنين به دليل قرارگيري بين منبع اصلي توليد هرويين (افغانستان) و نيز بزرگ‌ترين بازارهاي مصرف اين مخدر (اروپاي غربي و شمالي) اين منطقه در معرض آسيب‌هاي بسياري از تبعات و اثرات اين عرضه گسترده بوده است. جدا از اهميت حساسيت‌هاي جغرافيايي اين منطقه، مشخصه اصلي اين منطقه وجود گروه‌هاي جرايم سازمان‌يافته در اين منطقه است كه در نتيجه بي‌ثباتي‌هاي سياسي كشورهاي بالكان شكل گرفته است. شوك پس از كمونيسم، انواع منازعات و گذار به دموكراسي و نيز ضعف اقتصادي و به تبع آن فقر و بيكاري مردم منطقه، زمينه را براي ايجاد اين گروه‌ها فراهم كرده است.» در ادامه اين گزارش آمده است: «مسير بالكان كماكان مبدا ورود هرويين به قاره اروپاست. تحولات مهم اخير در منطقه خاورميانه منجر به ظهور دو انشعاب جديد؛ قفقاز جنوبي و سوريه و عراق در اين مسير شده است. تركيه، هم از منظر محل فعاليت‌هاي گروه‌هاي سازمان‌يافته و هم اقدامات مقابله‌اي با موادمخدر و نيز به دليل مجاورت با مناطق بي‌ثباتي در خاورميانه، اهميت ويژه‌اي دارد. ارتباطات احتمالي ميان جريان‌هاي هرويين با گروه‌هاي تروريستي در منطقه، دغدغه بزرگي است و تركيه بازيگر كليدي در كمك به مبارزه با اين اقدامات است. مسير بالكان، افغانستان را از طريق ايران و تركيه به مشتريان اروپايي متصل مي‌كند. اين مسير از دهه ۱۹۸۰ يا حتي زودتر، به منظور قاچاق هرويين به اروپا استفاده مي‌شده است. در اين مسير، تركيه تقاطع كليدي و شهر استانبول، مقر هماهنگي‌هاي تقسيم و توزيع هرويين قاچاق به ديگر نقاط است. هرويين قاچاق از تركيه به سه شيوه هوايي، زميني و دريايي به غرب اروپا قاچاق مي‌شود؛ مسير فرعي جنوبي از طريق يونان، آلباني و ايتاليا و بيشتر به وسيله كشتي، مسير فرعي مركزي از طريق بلغارستان، مقدونيه، صربستان، مونته‌نگرو، بوسني هرزگوين، كرواسي و اسلووني به سمت ايتاليا يا اتريش و اغلب زميني، مسير فرعي شمالي از بلغارستان و روماني به مجارستان، اتريش، جمهوري چك، مجارستان يا آلمان كه اغلب زميني است. از منظر جغرافيايي، بيشترين فعاليت گروه‌هاي جرايم سازمان‌يافته اتحاديه اروپا در چندين قطب اصلي اين منطقه به چشم مي‌خورد. قطب شمال غرب نقش مهمي براي هماهنگي توزيع موادمخدر به دليل مجاورت با مقاصد و بازارهاي پرسود منطقه به انضمام زيرساخت‌هاي حمل‌ونقل و بازرگاني و همچنين حجم توليد اين مناطق دارد. قطب شمال شرق محل ترانزيت كالاهاي قاچاق، از و به سوي حوزه بالتيك و اوكراين و بلاروس و نيز زمينه‌اي براي اشاعه خشونت گروه‌هاي جرايم سازمان‌يافته محسوب مي‌شود. قطب جنوب غرب، منطقه ترانزيت حشيش و كوكايين و نيز توزيع موادمخدر و همچنين قاچاق انسان است. اين منطقه، قطب انواع جرايم سازمان‌يافته از قبيل قربانيان بردگي جنسي و مهاجران غيرقانوني و نيز فضايي براي گروه‌هاي مجرمانه در اروپاست. قطب جنوب شرق اروپا در سال‌هاي اخير توسعه چشمگيري در نتيجه قاچاق از طريق درياي سياه، گسترش مسيرهاي بالكان و نيز افزايش گسترده مهاجرت‌هاي غيرقانوني از طريق يونان داشته است. در نتيجه اين تغييرات، منطقه بالكان غربي و نيز جنوب شرق اروپا شاهد توسعه گروه‌هاي جرايم سازمان‌يافته آلباني‌تبارها، ترك‌ها و نيز گروه‌هاي جرايم سازمان‌يافته شوروي سابق از طريق بلغارستان و روماني براي ورود به منطقه شنگن و عبور از موانع ويزاست. يكي از فعاليت‌هاي عمده گروه‌هاي جرايم سازمان‌يافته در منطقه بالكان، تجارت هرويين از آسيا به اروپاست. اما از بين همه اين گروه‌ها، آلبانيايي‌ها و ترك‌ها نقش اصلي را به عهده دارند و گروه‌هاي ديگري همچون كوزا نوسترا (ايتاليا) كامورا (فرانسه) و همچنين گروه‌هاي آفريقايي فعال در فرانسه و دانمارك و گنگ موتورسواران در آلمان و كشورهاي اسكانديناوي نيز به توزيع هرويين مشغولند. نام گروه‌هاي مجرمانه بالكان با تجارت غيرقانوني انسان، اسلحه و قاچاق موادمخدر گره خورده است. هيچ‌يك از اينها را نمي‌توان جدا از هم تصور كرد. كرواسي، مقدونيه و بوسني هرزگوين كمترين تعداد گروه‌هاي تبهكاري را در منطقه بالكان دارند (بين يك تا 10 گروه) اما در مقابل در آلباني بين 25 تا 100 گروه فعالند. صربستان و مونته نگرو نيز حدود ۵۰ گروه تبهكاري دارد. ساختار گروه‌هاي كرواسي، بوسني و صربستان سلسله مراتبي نيست آنها بيشتر گروه‌هايي وابسته با قدرت پايين هستند اما آلبانيايي‌ها با ساختاري سلسله‌مراتبي و شبيه قبيله و محافظه‌كارند. نحوه تمركز گروه‌هاي فعال در اين كشورها چندان متمركز بر فعاليت تبهكاري مشخصي نيست و عمده فعاليت همه اين گروه‌ها، قاچاق موادمخدر، قاچاق انسان، قاچاق اسلحه، قاچاق وسايل نقليه دزدي، قاچاق سيگار و بنزين است. در اين گروه‌ها اغلب تمركز قوميت وجود ندارد و ممكن است يك گروه تبهكاري متشكل از چندين نژاد و قوميت باشد. نكته جالب در خصوص گروه‌هاي جرايم سازمان‌يافته و تبهكاري فعال در منطقه بالكان اين است كه صحبت درباره آنها در رسانه‌ها كار ناپسندي نيست و رسانه‌هاي جمعي منطقه اغلب به پيگيري وضعيت اين گروه‌ها و نيز افشا نمودن روابط سياستمداران با اين گروه‌ها مشغولند.»