يوگني پريگوژين چرا و چگونه كشته شد؟
پايان كار شورشي‌ها
غير از پريگوژين، ديميتري اوتكين بنيانگذار گروه واگنر نيز در ميان كشته‌ها قرار دارد
گروه جهان
روز چهارشنبه گذشته يوگني پريگوژين، رهبر گروه واگنر به همراه برخي ديگر از فرماندهان مهم اين گروه در سانحه سقوط هواپيماي‌شان در نزديكي مسكو كشته شدند. اين اتفاق دو ماه پس از آن صورت گرفت كه پريگوژين و گروهش در بحبوحه ضد حمله اوكراين در اقدامي نادر عليه كرملين شورش كرده و به خاك روسيه وارد و حتي تا 200 كيلومتري پايتخت نيز پيشروي كردند؛ اقدامي كه نه تنها منجر به بروز تحولات مهم در روسيه شد، بلكه گفته شد كه پوتين و مقامات ارشد دولت او را به وحشت انداخته بود.
در واقع اين شورش پس از چندين ماه اختلاف‌نظرهاي شديد ميان رهبر گروه واگنر با فرماندهان ارشد نظامي روسيه مانند وزير دفاع و فرمانده ارتش رخ داد. اما در نهايت با ميانجيگري الكساندر لوكاشنكو، رييس‌جمهوري بلاروس، دستور منع پيگرد پريگوژين و گروهش صادر و قرار شد اعضاي واگنر به بلاروس منتقل شوند. حتي خبرها حاكي از آن بود كه چند روز بعد از شورش واگنر، حدود 35 نفر از فرماندهان اين گروه در جلسه‌اي با پوتين شركت كرده بودند كه در اين جلسه بار ديگر پريگوژين به صراحت شروع به انتقاد از سياست‌هاي كرملين و فرماندهان نظامي روسيه كرده بود.
انگيزه حذف پريگوژين
در چنين شرايطي بسياري از تحليلگران معتقد بودند كه بعيد است پوتين با توجه به سابقه‌اي كه از سرنوشت مخالفان وي در دست است، از اين اقدام مهم و تهديدبرانگيز پريگوژين به سادگي عبور كرده و در نهايت وي را به سختي مجازات خواهد كرد. با اين حال در طول دو ماه اخير شاهد بوديم كه رهبر گروه واگنر نه تنها در بلاروس مستقر نشد، بلكه چند روز قبل از كشته شدن در يك ويديوي معنادار و با لباس نظامي در آفريقا حضور پيدا كرده و تاكيد داشت، روسيه در تمام قاره‌هاي جهان نفوذ دارد.
با اين حال سقوط هواپيماي رهبر واگنر كه برخي ديگر از فرماندهان مهم اين گروه نيز در آن حضور داشتند، اين گمانه‌زني را تقويت كرد كه كرملين بار ديگر به مخالفان نشان داد كه هر گونه اقدامات تهديدآميزي مي‌تواند منجر به حذف مخالفان شود. حتي در اين ميان برخي تحليلگران معتقدند علت آزاد ماندن پريگوژين در طول دو ماه گذشته اين بوده كه كرملين فرصت كافي را به منظور كشف شبكه‌هاي ارتباطي رهبر واگنر به دست آورده و با همين اهرم ساير همدستان و مخالفان عمده احتمالي را نيز تصفيه كند. اين گزاره از آنجا مورد اهميت است كه بدانيم در همان روز سقوط هواپيماي پريگوژين در اطراف مسكو، ژنرال سرگي سوروويكين، فرمانده نيروي هوايي و فضايي روسيه نيز به صورت رسمي از سمت خود بركنار شد؛ شخصي كه از وي به واسطه اقداماتش در جنگ سوريه به عنوان ژنرال آرماگدون نام برده مي‌شد، اما در طول دو ماه گذشته به ظن همكاري با شورش واگنر در حبس خانگي به سر مي‌برد.
بنيانگذار واگنر نيز كشته شد
در ميان كساني كه گمان مي‌رود در كنار رهبر واگنر، يوگني پريگوژين، در سانحه هوايي در نزديكي مسكو كشته شده‌اند، نام ديميتري اوتكين هم ديده مي‌شود. از او اغلب به عنوان بنيانگذار يا يكي از بنيانگذاران گروه مزدور واگنر نام برده مي‌شود. به گزارش يورونيوز، اوتكين متولد ۱۹۷۰، افسر سابق سرويس اطلاعات نظامي اداره كل اطلاعات ستاد كل نيروهاي مسلح فدراسيون روسيه (GRU) بود و در هر دو جنگ چچن و سوريه حضور داشته است. او همچنين از جمله اعضاي واگنر بود كه از سال ۲۰۱۴ در عمليات روسيه در شرق اوكراين شركت كرد و براي خدماتش از كرملين جوايزي گرفت.
در اوايل دهه ۲۰۰۰ او قبل از بازنشستگي از ارتش، ۱۰ سال به عنوان فرمانده تيپ دوم «اسپتسناز» (واحدهاي نظامي ويژه) جي.آر.يو در مرز استوني خدمت كرد. با اين حال به گفته همسر سابقش، او دلش براي زندگي در ميدان جنگ تنگ شده بود.
اوتكين به ندرت در ملاعام ديده شده يا صحبت كرده است. او آخرين بار در ويديويي كه پريگوژين در ماه جولاي در بلاروس منتشر كرد، ديده شده است. در اين ويديو، پريگوژين مردي را معرفي مي‌كند كه در واقع همان اوتكين است. اين اولين‌باري بود كه از اين فرمانده در حال صحبت كردن با سربازانش فيلم گرفته شده است.
اوتكين در اين ويديو مي‌گويد: «اين پايان نيست، اين تنها آغاز بزرگ‌ترين كار در جهان است كه به زودي ادامه خواهد يافت.» او بعد هم به انگليسي ادامه داد: به جهنم خوش آمديد.
چه افراد مهم ديگري در هواپيما بودند؟
بر اساس فهرست رسمي مسافران منتشر شده توسط روساوياتسيا، آژانس حمل و نقل هوايي فدرال روسيه، چند تن ديگر از اعضاي ارشد واگنر در هنگام سقوط هواپيماي پريگوژين سوار بر هواپيما بودند.
در ميان آنها والري چكالوف، متحد ديرينه پريگوژين هم ديده مي‌شود كه گمان مي‌رفت مسوول امپراتوري تجاري او بوده است. گفته مي‌شود چكالوف روي شركت كترينگ پريگوژين نظارت داشت و براي مدارس سراسر روسيه و ارتش، غذا تهيه مي‌كرده است.
گفته مي‌شود چكالوف برخي دارايي‌هاي تجاري پريگوژين در سوريه از جمله سرمايه‌گذاري در نفت اين كشور جنگ‌زده را هم مديريت مي‌كرده است. به گفته رسانه‌هاي مستقل روسيه، چكالوف مسوول ترتيبات سفر پريگوژين هم بود. در واقع او از تنها افرادي بوده كه از حركات مخفيانه فرمانده جنگ آگاهي داشته است.
او همچنين مسوول امنيت شخصي پريگوژين بود. امريكا ماه گذشته چكالوف را به دليل ارتباطش با پريگوژين و تسهيل ارسال مهمات به روسيه تحريم كرد.
گفته مي‌شود تعدادي از فرماندهان كهنه‌كار واگنر از جمله اوگني ماكاريان هم در اين هواپيما حضور داشته‌اند. ماكاريان سال ۲۰۱۶ به واگنر پيوست و در جريان حضور نظامي روسيه در سوريه به عنوان بخشي از اين گروه جنگيد. گفته مي‌شود او در جريان نبرد «خشام» مجروح شده بود. در اين جنگ، صدها شبه‌نظامي روسي پس از حملات هوايي امريكا عليه نيروهاي حامي دولت سوريه كشته شدند.
اعضاي گارد امنيتي شخصي پريگوژين هم در فهرست مسافران كشته شده بوده‌اند، از جمله سرگئي پروپوستين، كهنه سرباز جنگ چچن كه در سال ۲۰۱۵ به واگنر پيوست. در حالي كه در سقوط اين هواپيما، بسياري از رهبران واگنر كشته شدند، اما تعداد زيادي كهنه سرباز ديگر باقي مانده است. البته آنها فاقد كاريزماي پريگوژين، قدرت اقتصادي و ارتباطات سياسي هستند و اين مساله سوالات جدي را در مورد آينده اين گروه مزدور ايجاد مي‌كند.