كودتا در گابن
از جنس ديگري است
گابن كشوري است در غرب آفريقاي مركزي، در جنوب غربي بخشي از آفريقا كه پيش‌تر مستعمره رسمي فرانسه بود و تا همين امروز در چنبره سيستم نو استعماري فرانسه.
اين كشور حدود ۲، ۴ ميليون جمعيت دارد كه در انتخابات رياست‌جمهوري شنبه پيش حدود ۸۵۰ هزار نفر حق راي داشتند. به دليل جمعيت كم و منابع طبيعي بسيار، از جمله نفت (۲۰۰هزار بشكه در روز)، صاحب رتبه پنجمين درآمد سرانه در قاره آفريقاست.
خانواده بنگو، پدر علي بنگو (عمر بنگو Omar Bongo) از ۱۹۶۷ تا زمان مرگ ۲۰۰۹ (۴۲ سال) و پسر علي بنگو انديمبا Ali Bongo Ondimba در طول نزديك به ۱۴ سال اخير با استبداد و فساد و تامين منافع غرب بالاخص فرانسه، با مشت آهنين حكومت كردند. ۳۷ درصد زير خط فقر و ۴۰ درصد جوانان تا ۲۴ساله بيكار هستند و مناطق بسياري حتي در پايتخت كشور ليبره ويل Libreville آب ندارند.
علاوه بر حاكميت فشل و فاسد اليگارشيك و مستبد، در جريان سفري رسمي به عربستان سعودي به سال ۲۰۱۸، علي بنگو سكته كرده و تا ۷ ماه از مديريت كشور ناتوان بوده و تا ۱۰ ماه پس از سكته در منظر عمومي ظاهر نمي‌شود. در پي ضعف جسماني و رواني رييس‌جمهور و نگراني از سرنوشت حكومت، تلاشي براي كودتا در سال ۲۰۱۹ صورت مي‌گيرد. نام رهبر كودتاي ديروز در بين افرادي در ارتباط با كودتاي ۲۰۱۹ نيز كه كودتاچيان زنداني يا كشته شدند، بوده است. او به سال ۲۰۰۹ براي ماموريت به سنگال و مراكش فرستاده شده و در جريان كودتاي ۲۰۱۹ در حفظ علي بنگو تلاش كرده و فرمانده گارد محافظ رييس‌جمهور مي‌شود و در آخرين سفر علي بنگو به فرانسه و ديدار با امانوئل مكرون در كنار او با رييس‌جمهور فرانسه دست مي‌دهد. هم او ديروز چهارشنبه ۹ شهريور به سلطنت ۵۶ ساله خانواده بنگو خاتمه داده و توسط رهبري نظامي به عنوان رييس‌جمهور موقت گابن معرفي مي‌شود.
تقريبا در تمام انتخابات رياست‌جمهوري گابن از دهه ۹۰ اعتراض رقباي سياسي به تقلب در روند و روز انتخابات مطرح بوده و پس از انتخابات پيشين در سال ۲۰۱۶ اعتراضات بسياري شكل گرفت كه با گاز اشك‌آور و گلوله سركوب شد.
انتخابات شنبه پيش بنا به همه اسناد و شواهد آشكارا مهندسي شده بود. نه تنها هيچ نظارت خارجي، حتي از غرب و سازمان ملل، وجود نداشت كه از ورود رسانه‌هاي بين‌المللي مانند الجزيره هم جلوگيري شد. در اين انتخابات ابتدا ۱۹ نفر نامزد شده بودند و فقط شش روز پيش از انتخابات ۶ نامزد در ائتلافي از ۶ جريان اپوزيسيون به نفع آلبرت اوندو اُسا Albert Ondo Ossa، استاد اقتصاد و وزير آموزش دولت عمر بنگو و رقيب علي بنگو در انتخابات سال ۲۰۰۹، كنار رفتند. آلبرت اوندو پيش از اعلام رسمي نتايج انتخابات اعلام كرد كه برنده انتخابات است و از علي بنگو خواست مسالمت‌آميز كنار برود.
پريروز اينترنت به كل قطع مي‌شود و براي بار سوم علي بنگو برنده انتخابات با اكثريت بالاي ۶۰ درصد اعلام مي‌شود. تنها دقايقي پس از اعلام نتايج انتخابات به نفع علي بنگو، كودتا به رهبري فرمانده گارد رييس‌جمهور اعلام مي‌شود. در اعلاميه اوليه كودتاگران هم به صراحت اعلام مي‌شود كه براي حفظ صلح و جلوگيري از درگيري داخلي و حفظ ثبات كشور و بازگرداندن مشروعيت حكومت به اين كودتا دست زدند.
از قول Assala Energy خوانديم كه فعاليت توليد نفت بدون وقفه ادامه دارد و همه پرسنل شركت سالم و مشغول كار هستند. اين شركت صاحب امتياز استخراج نفت در گابن است كه از ۲۰۱۷ متعلق به شركت فرانسوي Maurel & Prom است كه مالك دارايي‌هاي نفت و گاز در آفريقا، اروپا و امريكاي لاتين است.
شكي نيست كه اين كودتا در دوران تجديد بيداري و حيات جنوب جهاني، در آفريقاي استعمار و استثمارشده، در امتداد دوره‌اي از كودتا‌هاي مختلف در كشورهاي آفريقايي بالاخص بوركينافاسو، مالي، گينه از ۲۰۲۰ و درست ۵ هفته پس از كودتاي ضداستعماري و رهايي‌بخش نيجر به وقوع مي‌پيوندد، ولي به نظر مي‌رسد كودتاي اليت گابن براي جلوگيري از شورش و جنگ داخلي و به خطر افتادن ثبات سياسي و اقتصادي و مالا براي حفظ ساختار سيستم و باز كردن آن به روي طبقه متوسط و كارآمد كردن حكومت برنامه‌ريزي شده است!
البته وقتي جن از بطري، آن هم در اين دوران، آزاد مي‌شود چندان كه اليت تصور مي‌كنند قابل كنترل نيست. شايد طي يك پروسه چند ساله شاهد نوعي در هم تنيدگي روندهاي عمدتا همسو در جهان چندقطبي/چندجانبه‌گرا و در نتيجه توسعه‌اي همگون‌تر و در خدمت افزايش رفاه عمومي شهروندان قاره آفريقا و همه جنوب جهاني باشيم.
پروفسور جرالد هورن Gerald Horne از برجسته‌ترين تاريخدانان امريكا بالاخص در زمينه تاريخ آفريقا و سياهان، كودتاي گابن را آخرين فصل دوره پساجنگ سرد مي‌داند. او پيش‌بيني مي‌كند كه كامرون با رييس‌جمهور اقتدارگراي ۸۹ ساله (Paul Bia) احتمالا مورد بعدي خواهد بود و همچنين جمهوري خلق كنگو و گينه استوايي كه مستعمره اسپانيا بوده نيز در صف هستند. پروفسور جرالد هورن توصيه مي‌كند كه حواس‌مان به فردي با نام ژان پينگ باشد؛ او تا همين اواخر زنداني بوده، از پدري چيني و مادري گابني كه مي‌تواند در دولت پس از كودتا به نزديكي گابن به چين/ شرق ياري رساند.