تركيه پشت درهاي بسته اتحاديه اروپا
محمود فاضلي
اعضاي پارلمان اروپا اخيرا رويكرد تركيه در قبال روسيه و عدم همراهي اين كشور با تحريم‌هاي مسكو و محدود نكردن رسانه‌هاي روسي در بحبوحه عمليات ويژه نظامي اين كشور در اوكراين انتقاد كردند. پارلمان اروپا همچنين از تركيه به دليل تقويت روابط تجار روسيه و تركيه، ميزباني تركيه از شهروندان روسيه و عدم پيوستن آنكارا به تحريم‌هاي اروپا عليه روسيه انتقاد كردند. اگرچه تركيه در نشست مجمع عمومي سازمان ملل به‌طور رسمي نقش روسيه در مناقشه اوكراين را محكوم كرد اما از تحريم‌هاي خارج از چارچوب سازمان ملل حمايت نمي‌كند.
پارلمان اروپا همچنين در گزارش خود درباره كاهش همسويي تركيه با سياست خارجي و دفاعي اتحاديه اروپا ابراز نگراني كرد. «اليور ورهلي» كميسر اتحاديه اروپا در امور همسايگي و گسترش اتحاديه اروپا نيز تاكيد دارد تركيه بايد با اتحاديه اروپا و نيز در اجراي تحريم‌ها عليه روسيه، به ويژه در مورد كالاهاي تحريم‌شده، تعامل داشته باشد.
گزارش سالانه پارلمان اروپا درباره وضعيت روابط با تركيه كه در نشست عمومي پارلمان اروپا در استراسبورگ در 13 سپتامبر به تصويب رسيد نشان داد اگرچه مذاكرات ميان تركيه و اتحاديه اروپا براي پيوستن اين كشور به اين اتحاديه ۱۸ سال است، ادامه دارد و در سال‌هاي اخير عملا متوقف شده و تركيه همچنان مسير طولاني براي پيوستن به اروپا دارد.
در بيانيه پارلمان اروپا آمده است كه آنكارا و بروكسل بايد راه‌هاي ديگري غير از الحاق تركيه به اتحاديه اروپا براي همكاري پيدا كنند زيرا در حال حاضر اين امكان وجود ندارد. در اين گزارش از آنكارا خواسته شده تا ورود سوئد به ناتو را تاييد كند، چرا كه فرآيند الحاق يك كشور به ناتو نمي‌تواند با روند الحاق كشور ديگر به اتحاديه اروپا مرتبط باشد.
وزارت امور خارجه تركيه گزارش اخير پارلمان اروپا درباره اين كشور را محكوم و مدعي شد اين گزارش مملو از اتهامات ناعادلانه و پيش‌داوري مبتني بر اطلاعات نادرست محافل ضد تركيه است. اين گزارش بازتابي از رويكرد سطحي و كوته‌بينانه پارلمان اروپا در رابطه با روابط با تركيه و آينده اتحاديه اروپا است. اين گزارش نشان مي‌دهد كه چگونه اعضاي پارلمان اروپا برده سياست‌هاي پوپوليستي روزمره هستند و تا چه اندازه از توسعه رويكرد استراتژيك درست براي اتحاديه اروپا و منطقه فاصله دارند. تركيه مدعي است ما در چنين دوره حساسي از نقطه‌نظر ثبات و امنيت، زماني كه پنجره فرصت‌ها براي احياي روابط تركيه و اتحاديه اروپا باز شده، چنين اقدامات پارلمان اروپا را به جاي مذاكرات در مورد عضويت كشورمان در اتحاديه اروپا غيرمنطقي مي‌دانيم. در روزهاي اخير «كارل نهامر» صدراعظم اتريش نيز در واكنش به فشار اخير تركيه براي احياي مذاكرات متوقف شده بر سر عضويت در اتحاديه اروپا اعلام كرد كه اتريش مي‌خواهد به طور رسمي به مذاكرات الحاق تركيه پايان داده شود، زيرا عضويت كامل اين كشور در اتحاديه اروپا قابل تصور نيست. اگرچه تركيه يك شريك مهم در سطح بين‌المللي باقي خواهد ماند، اما چشم‌اندازي براي پيوستن آنكارا به اتحاديه اروپا وجود نخواهد داشت. مهم است كه صادقانه با يكديگر برخورد كنيم و اين شامل پايان رسمي مذاكرات الحاقي است كه سال‌ها متوقف شده است.
چارلز ميشل، رييس شوراي اروپا بر اين باور است اروپا بايد براي پذيرفتن اعضاي جديد آماده باشد و نامزدها نيز بايد تلاش كنند تا سال 2030 ميلادي، مشكلات خود را حل كنند تا تكميل عضويت آنها ممكن شود. اتحاديه در مورد برخي تسريع روند عضويت برخي نامزدها اميدوار است، اما براي نامزدهاي ديگر عجله‌اي ندارد. او درباره آمادگي اتحاديه جهت پذيرش اعضاي جديد طي هفت سال آينده، شروطي همچون «نهايي كردن اصلاحات مورد نياز براي تضمين استقلال دستگاه قضايي و احترام نهادن به اصل تفكيك قوا در عمل، تلاش‌هاي لازم در زمينه مبارزه با جرايم سازمان يافته و فساد مالي، همسويي سياست خارجي كشورهاي نامزد با كشورهاي عضو اتحاديه اروپا و پايان دادن به مناقشات دوجانبه قبل از پيوستن به اتحاديه اروپا» را مطرح كرده است. به نظر مي‌رسد بسته گسترش اتحاديه كه قرار است ماه اكتبر در كميسيون اروپا مورد بررسي قرار گيرد، جزييات بيشتري از مراحل تدريجي يكپارچگي را ارايه خواهد داد. با توجه به آنچه در اين بسته پيش‌بيني شده، اعضاي آينده اتحاديه قادر خواهند بود قبل از عضويت رسمي، مزاياي مشاركت كامل در برخي نهادها و همراهي با سياست‌هاي اتحاديه اروپا را احساس كنند. اين موضوع در دستور كار نشست 27 سران كشورهاي اتحاديه اروپا در اوايل اكتبر در اسپانيا خواهد بود. تركيه به عنوان يكي از نامزدهاي قديمي عضويت در اتحاديه اروپا، براي عضو شدن در اتحاديه اروپا، يك فرصت 7 ساله دراختيار دارد، اما قطعا ترديدها براي عضويت تركيه همچنان باقي است. تركيه مانند كشورهاي آلباني، بوسني، كوزوو، مونته‌نگرو، مقدونيه شمالي و صربستان در مراحل مختلف روند پيوستن به اتحاديه اروپا قرار دارد. سخنان اخير ماكرون، رييس‌جمهوري فرانسه كه تاكيد كرده: اتحاديه اروپا بايد زمينه ادغام كشورهايي كه شرايط مطلوب‌‌تري دارند را فراهم كند اما درباره روند الحاق سايرين، مي‌توان با سرعت پايين‌تري حركت كرد. قطعا خوشايند آنكارا نيست.
اگرچه كشورهاي كوچكي همچون سوئد اعلام كرده‌اند فعالانه از تلاش‌‌‌ها براي تقويت مجدد روند الحاق تركيه به اتحاديه اروپا، از جمله مدرن‌‌‌سازي گمركي اتحاديه اروپا و تركيه و رفع ممانعت از فرآيندهاي درخواست ويزا، حمايت خواهد كرد، اما تركيه براي روند تكميلي عضويت در اتحاديه اروپا با مشكلات سياسي، حقوقي، امنيتي و اقتصادي زيادي مواجه است. تركيه روابط نزديكي با چين و روسيه داشته و مناقشات با يونان و قبرس دو عضو اتحاديه اروپا همچنان با انتقاد غرب واقع مي‌شود. فعاليت مافياي قدرتمند قاچاق انسان، مواد مخدر، ناتواني براي جلوگيري از ورود پناهجويان به اين كشور، سركوب كردها، محدوديت رسانه‌ها و موضوعات حقوق بشري روبه‌رو است.