«اعتماد» دلایل غیبت سه هفته ای وزیر دفاع چین را بررسی می‌کند
سريال ناپديد شدن مقامات چيني
پس از كنگره بيستم حزب كمونيست روند حذف مقامات ارشد سياسي و نظامي شدت گرفته است
محمدرضا ستاري
در حالي كه اخيرا كين كانگ، وزير خارجه چين بعد از مدتي غيبت از انظار عمومي از سمت خود بركنار شد، حالا خبرها حاكي از آن است كه ژنرال لي شانگفو كه به تازگي به عنوان وزير دفاع چين انتخاب شده بود اكنون نزديك به سه هفته است كه به‌طور معناداري ناپديد شده است. در همين رابطه روزنامه فايننشال‌تايمز روز جمعه در گزارشي مدعي شد كه اين ژنرال ارشد 65 ساله چيني نه تنها از مقام خود خلع شده بلكه اكنون تحت بازجويي قرار دارد. لي شانگفو از زماني كه در سال 1982 از دانشگاه فناوري دفاعي چين فارغ‌التحصيل شده به مدت 30 سال در مركز پرتاب ماهواره‌هاي نظامي شيچانگ خدمت كرده و نقش بسيار قابل توجهي در فرماندهي پشتيباني استراتژيك و جنگ‌هاي سايبري ارتش چين ايفا كرده است. او سپس به عنوان يكي از افراد مورد اعتماد و نزديك شي جين‌پينگ از اسفند ماه سال گذشته عهده‌دار وزارت دفاع شده و از معدود نظاميان ارشد چيني است كه در سمت وزارت دفاع تحت تحريم‌هاي امريكا قرار گرفته است. حتي شواهد نشان مي‌دهد روند ارتقاي ژنرال شانگفو به خصوص پس از به قدرت رسيدن شي جين‌پينگ در سال 2012 آنچنان با سرعت بوده كه او علاوه بر سمت‌هاي فرماندهي و وزارت دفاع از جمله 5 نفر افراد شوراي ايالتي است كه مقامي بالاتر از وزير كابينه را در سلسله‌مراتب قدرت داراست. با اين حال آخرين باري كه شانگفو در انظار عمومي ديده شده در 15 آگوست و شركت در كنفرانس امنيتي در مسكو بوده است؛ بعد از آن خبري از وي در دسترس نيست و رسانه‌هاي غربي مدعي هستند به واسطه مسائل به وجود آمده در خريد تجهيزات نظامي او اكنون نه تنها در حصر خانگي به سر مي‌برد، بلكه زير بازجويي نيز هست.
روند تصفيه ارتش
گمانه‌زني در خصوص بركناري شانگفو در حالي تقويت مي‌شود كه در ماه گذشته ميلادي نيز برخي مقامات بلندپايه ارتش چين از سمت‌هاي خود بركنار شده‌اند. طبق گزارشي كه در اين خصوص الجزيره منتشر كرده، در ماه ژوئن لي يوچائو به عنوان فرمانده نيروهاي موشكي چين كه هفته‌ها از انظار عمومي غايب بوده از سمت خود بركنار شده است. همچنين گفته مي‌شود كه چند مقامات ارتشي نيز به همراه شانگفو ناپديد شده‌اند. علاوه بر اين شاهد بوديم در تيرماه امسال هم كين كانگ، وزير خارجه جديد چين كه هفت ماه قبل از آن به سمت وزير خارجه چين منصوب شده بود، پس از يك ماه غيبت سرانجام بدون هيچ‌گونه توضيح خاصي از جايگاه خود بركنار شد. به همين دليل است كه به نظر مي‌رسد به تعويق افتادن گردهمايي سالانه دفاعي چين و ويتنام كه قرار بود هفتم و هشتم ماه جاري ميلادي برگزار شود، گمانه‌زني‌ها در خصوص بركناري وزير دفاع را تقويت كرده است. حتي چند روز قبل وقتي از سخنگوي وزارت خارجه چين سوال شد كه علت غيبت طولاني مدت ژنرال شانگفو چيست؟ او با خونسردي پاسخ داده بود كه از چنين موضوعي اطلاع ندارد. البته ناپديد شدن مقامات و حتي فعالان اقتصادي چيني از زمان به قدرت رسيدن شي جين‌پينگ در سال 2012 امري غيرعادي محسوب نمي‌شود. شي يك‌سال بعد از رسيدن به مقام رياست‌جمهوري يك كمپين مبارزه با فساد را تشكيل داده و در راستاي آن برخي مقامات مهم نظامي و سياسي چين را تحت پيگرد قرار داد. او همچنين علاوه بر دست زدن به اصلاحات اساسي در ساختار ارتش، پاكسازي گسترده‌اي نيز در ميان مقامات رده بالاي نظامي انجام داده است.
چالش شي
طبق گزارشي كه در اين خصوص مجله اكونوميست منتشر كرده، موضوع مهم اين است كه بركناري چهار ژنرال ارشد چيني و همچنين وزير خارجه چين در حالي صورت گرفته كه همگي آنها از جمله افراد نزديك شي جين‌پينگ بوده و بدون موافقت او قادر به صعود از سلسله مراتب قدرت نبودند. در اين راستا دو احتمال براي بركناري ژنرال شانگفو مطرح مي‌شود؛ يكي اينكه با توجه به بالا رفتن بودجه نظامي چين، كانال‌هاي فساد كه از قديم وجود داشته از اين منابع مالي سوء‌استفاده كرده‌اند و حالا وزير دفاع نيز درگير چنين بحثي شده است. احتمال بعدي كه مطرح مي‌شود، اين است كه پاي ژنرال شانگفو و چند نفر از مقامات نظامي چين در خصوص خريد تجهيزات ارتش در ميان بوده و به همين دليل او به همراه چند نظامي ديگر در حال بازجويي پس دادن است.
در چنين شرايطي است كه برخي تحليلگران معتقدند حالا كه شي به عنوان رييس‌جمهوري مادام‌العمر چين در راس سلسله‌مراتب قدرت است و در عين حال با چالش‌هاي گسترده‌اي در رابطه با تنش با امريكا و نيز كند شدن فرآيند اقتصادي در داخل مواجه است، چنين تصفيه‌هاي گسترده و معناداري آن‌هم از ميان افراد نزديك و مورد اعتمادش مي‌تواند نشانه‌اي از تضعيف جايگاه قدرت او باشد.