سخن گفتن خوب و آواي نرم!
پيامبر اسلام سخن بسيار بسيار لطيف و سنجيدهاي دارند، پرحرفي را مانع ديد روشن و افق آينده بين انسان و راهيابي او به حقيقت هستي ميدانند. در واقع پرحرفي ما را مشغول ميكند و از حقيقت و تماشاي هستي غافل. مثل كسي كه در ساحل دريا چشمش مدام به شنهاي ساحل است و دنبال گوشماهي ميگردد و روزش تمام ميشود و ميبيند از دريا غافل مانده است. از جمله گمشدگان لب دريا يا ره درياست. محمد مصطفي صلواتالله عليه فرموده است: «لولا تكثيرٌ في كلامكم و تمْريجٌ في قُلوبِكم لرايتُم ما اري و لسمِعْتُم ما اسْمع» اگر در سخنانتان، زيادهگويي نبود و دلهايتان چراگاه نشد، حقيقتا شما هم آنچه من ميبينم ميديديد و آنچه ميشنوم شما نيز ميشنيديد. در واقع زيادهگويي راه شناخت و تعالي انسان را مسدود ميكند. از سخنان پيامبر اسلام ميتوان استنباط كرد كه سخن گفتن و نيز شنيدن نياز به مراقبت دارد. به همين دليل پيامبر اسلام، از سخنان بيهوده انتقاد كردهاند و مسلمانان و بلكه همه انسانها را از «قول لا يعني» يعني سخن بيهوده پرهيز دادهاند. قرآن مجيد با دو ويژگي «قول حُسْن» (البقره/ ۸۳) و قول سديد» (سوره الاحزاب/ ۷۰) از شيوه سخن گفتن ياد كرده است. گويي حكيم فردوسي تمام سخن را در مصرعي فشرده است: «سخن گفتن خوب و آواي نرم!» «سخن گفتن خوب»، به محتوا و مضمون سخن توجه دارد و « آواي نرم» به شيوه سخن گفتن. اگر همين سخن را از پيامبر و صورتبندي ممتاز سخن پيامبر را در كلام فردوسي بپذيريم، ميتوان گفت كه از شيوه پسنديده پيامبر همان «اُسوه حسنه» پيروي كردهايم.