«اعتماد» دو روي سكه تقابل امريكا با چين را بررسي مي‌كند
«بايدن» در مقابل «شي»، عقب‌نشيني يا حمله
گروه جهان| گمانه‌زني‌ها از ديدار احتمالي ميان جو بايدن رييس‌جمهوري امريكا با شي جين‌پينگ رييس‌جمهوري چين درحالي مطرح مي‌شود كه اواخر هفته گذشته دانيل كريتنبرينك مقام ارشد وزارت خارجه امريكا در امور آسيا با سان ويدونگ معاون وزير امور خارجه چين در واشنگتن ديدار كرد. همچنين گفته مي‌شود كه در ماه جاري ميلادي قرار است وانگ يي وزير خارجه چين به ايالات‌متحده سفر كرده و با مقامات اين كشور ديدار و گفت‌وگو كند. در همين رابطه برخي كارشناسان معتقدند، ممكن است چنين ديدارهايي مقدمه ديدار مهم‌تر ميان بايدن و شي جين‌پينگ در اجلاس همكاري‌هاي اقتصادي آسيا- اقيانوسيه باشد كه قرار است در آبان ماه در شهر سانفرانسيسكو برگزار شود. اين موضوع درحالي مطرح مي‌شود كه در سال جاري ميلادي تنش‌ها ميان امريكا و چين بر سر ماجراي بالون‌هاي چيني بر فراز خاك امريكا، تحريم دسترسي چين به فناوري و نيز اختلاف‌نظرهاي جدي ميان دو كشور بر سر تايوان تشديد شده است.
انتخابات با اسم رمز چين
در همين رابطه نشريه نيوزويك در گزارشي آورده است: هرچند بايدن چندي قبل رييس‌جمهوري چين را ديكتاتور خطاب كرده، اما دونالد ترامپ كه احتمال مي‌رود مهم‌ترين رقيب بايدن در انتخابات سال آينده باشد، هفته گذشته و طي يك گردهمايي در شهر ديترويت، رفتار نرم بايدن با چين را مورد انتقاد قرار داده و گفته كه او به دنبال اجازه انتقال توليد خودرو از ميشيگان به چين است. صحبت‌هاي ترامپ در حالي مطرح شده كه او در سال 2018 آغاز‌كننده جنگ تجاري با چين بود؛ امري كه به آن مفتخر است و مي‌گويد او بوده كه تعرفه‌هاي چندين ميليارد دلاري براي كالاهاي چيني اعمال كرده است. حالا نيز شواهد نشان مي‌دهد ساير نامزدهاي جمهوري‌خواه كه در انتخابات درون حزبي در حال رقابت با يكديگر هستند طي روزها و هفته‌هاي اخير سعي كرده‌اند در انتقاد از چين از يكديگر سبقت بگيرند؛ به‌طوري‌كه ويوك راماسوامي خواستار ممنوعيت سرمايه‌گذاري چيني شده و نيكي هيلي، فرماندار سابق كاروليناي جنوبي و سفير ايالات‌متحده در سازمان ملل متحد هم چين را دشمن امريكا خطاب كرده است. اين اتفاقات و اظهارنظرها نشان مي‌دهد كه گويا موضوع چين و نحوه مواجهه كاخ سفيد با پكن اكنون به اسم رمز انتخابات سال آينده امريكا تبديل شده است؛ به‌طوري‌كه اكنون برخي تحليلگران اين پرسش را مطرح مي‌كنند كه آيا بايدن واقعا در قبال چين سختگيرانه عمل كرده است؟
دو رقيب ژئو استراتژيك
در همين رابطه جاناتان د.تي وارد، نويسنده كتاب «دهه تعيين‌كننده: استراتژي بزرگ امريكا براي پيروزي بر چين» در گفت‌وگو با مجله نيوزويك مي‌گويد: «سياست‌گذاران امريكايي كه بر چين متمركز شده‌اند بايد بزرگ‌تر و سريع‌تر عمل كنند. دولت بايدن موفق شده متحدان خود را حول يك استراتژي متمركز بر فناوري و حفظ تعرفه‌هاي دوران ترامپ كه كسب‌وكارهاي امريكايي را تشويق مي‌كند جمع كند. همچنين در ميان سازمان‌هاي دولتي ايالات‌متحده تمركز بر چين به عنوان رقيب اصلي ژئواستراتژيك امريكا مشاهده مي‌شود. طبق گفته كارشناسان يكي از موارد مهم و نگران‌كننده در رابطه با امريكا و چين فارغ از تنش‌هاي تجاري و اقتصادي، مساله تايوان است كه قابليت تبديل شدن به بحران در ميان دو كشور را داراست. اين مساله در حالي مورد تاكيد است كه همزمان با حمايت امريكا از تايوان، چيني‌ها نيز به صورت بي‌سابقه‌اي نيروها و كشتي‌هاي جنگي خود را در اطراف تايوان افزايش داده‌اند. همچنين چندي قبل شاهد بوديم كه وزارت منابع طبيعي چين با انتشار نقشه‌اي، علاوه بر جزيره تايوان، برخي از سرزمين‌هاي مورد مناقشه با هند، روسيه و ژاپن را نيز به قلمرو سرزميني خود اضافه كرده و موجب ناراحتي و خشم همسايگان شد. مطابق اعلام برخي رسانه‌ها و كارشناسان، استراتژي امريكا مقابله با حضور و نفوذ چين در منطقه آسيا- اقيانوسيه است. به همين دليل ماه گذشته اعلام شد كه ارتش امريكا قصد دارد بندري را در جزاير باتانز فيليپين كه درست در مقابل تايوان قرار دارد، ايجاد كند. با اين حال ارل دلفلد نويسنده كتاب رقباي قدرت به نيوزويك توضيح مي‌دهد: لفاظي‌هاي بايدن سخت و حتي گاهي اوقات بي‌پروا و بيش از حد بوده اما اقدامات عملي دولت او نشان مي‌دهد كه وعده‌ها و شعارهايش با واقعيت‌هاي جاري مطابقتي ندارد. در واقع در شرايطي كه ماه گذشته چيني‌ها عبور دو ناو جنگي امريكا و كانادا از تنگه تايوان را به شدت محكوم كردند، دلفلد توضيح مي‌دهد: هدف امريكا ايجاد توازن قدرت براي بازدارندگي چين از حركت به سمت تايوان است. از سوي ديگر جان‌لي، يكي از اعضاي ارشد موسسه هادسون، معتقد است: براي امريكايي‌ها ايجاد پايگاه در فيليپين و همكاري نظامي بيشتر با استراليا و ژاپن از اهميت زيادي برخوردار است. در نتيجه بررسي روندهاي گذشته نشان مي‌دهد، ترامپ آغازگر مسيري در قبال چين بوده كه بايدن از آن استفاده مي‌كند و راه او را پيش گرفته است.
بايدن در مسير ترامپ
گفتني است وقتي بايدن وارد كاخ سفيد شد، تعدادي از سياست‌هاي دولت ترامپ را تغيير داد، اما تعرفه‌هاي 350 ميليارد دلاري از كالاهاي چيني همچنان اعمال كرد. حتي وزير بازرگاني دولت بايدن به صراحت گفته تا زماني كه پكن در سياست‌هاي خود بازنگري نكند، هيچ‌گونه تجديدنظري درخصوص تعرفه‌هاي تجاري از سوي امريكا به عمل نخواهد آمد. در همين رابطه است كه ژيكون ژو، استاد علوم سياسي دانشگاه باكنل در پنسيلوانيا به نيوزويك مي‌گويد: در مقايسه با دولت ترامپ، سياست دولت بايدن در برابر چين سخت‌تر يا نرم‌تر نيست، بلكه هوشمندانه‌تر شده است. او سعي كرده ضمن مقابله در برابر چين از يك رويارويي گسترده يا جنگ سرد با پكن اجتناب كند. از طرف ديگر دولت بايدن سعي كرده اتحاد خود را با كره‌جنوبي، ژاپن، فيليپين، هند و استراليا نيز به منظور تقابل با چين تقويت كند، به همين دليل به كره‌جنوبي، ژاپن و فيليپين تسليحات نظامي مي‌فروشد و در سوي مقابل جنگ فناوري را نيز عليه پكن تشديد مي‌كند؛ جنگي كه با جنگ تجاري دوران ترامپ پيوند خورده است. با اين حال برخي كارشناسان و تحليلگران معتقدند درحالي دولت بايدن نگران بازگشت به استراتژي قديمي و شكست‌خورده امريكاست كه منجر به تبديل شدن چين به يك ابر قدرت اقتصادي شد كه شواهد نشان مي‌دهد استراتژي امريكا كه بايد شامل يك طرح جامع اقتصادي، نظامي و ديپلماتيك باشد، هنوز از مرحله جنگ تجاري و فناوري فراتر نرفته است.