علي ولي‌اللهي
فروردين 1401 و در بازي تيم‌هاي ملي ايران و لبنان در ورزشگاه امام رضاي مشهد اتفاقاتي افتاد كه تا چند روز كشور را به هم ريخت اما مسببين آن معرفي نشدند.
به گزارش روزنامه اعتماد، تيم ملي ايران در يك ديدار تشريفاتي از مرحله انتخابي جام جهاني در نهم فروردين 1401 مقابل لبنان به ميدان رفت. با وجود اينكه تمام بازي‌هاي خانگي ايران در اين مرحله در شهر تهران برگزار شده بود، با پيشنهاد احسان اصولي عضو هيات‌رييسه فدراسيون فوتبال و رييس هيات فوتبال استان تهران و موافقت ميرشاد ماجدي سرپرست وقت فدراسيون، بازي ايران و لبنان به مشهد منتقل شد. اين تصميم عواقب بسيار سنگيني براي فوتبال ايران و وجهه كشور در رسانه‌هاي بين‌المللي داشت.
در آن بازي تعداد زيادي از هواداران خانم به هواي اينكه مي‌توانند وارد ورزشگاه شوند و در حالي كه بليت رسمي بازي را در اختيار داشتند خودشان را به ورزشگاه رساندند اما با ممانعت عوامل انتظامي مواجه شدند و در نهايت كار به اسپري فلفل و اين قبيل چيزها كشيد. در همان مقطع تمام مقامات رسمي كشور از جمله رييس‌جمهور، وزير كشور و مقامات انتظامي وعده معرفي خاطيان و برخورد قاطع با مسببين اين حادثه را دادند اما تا همين امروز اتفاقي در عمل مشاهده نشده است.
در بهمن سال گذشته رسانه‌ها نوشتند گزارشي پيرامون وقايع آن روز تهيه و در اختيار رييس‌جمهور قرار گرفته است. در بخشي از آن گزارش آمده بود: «ريشه اصلي اتفاقات، سوءتدبير مسوولان فدراسيون فوتبال در انتخاب محل مسابقه با وجود آگاهي از حساسيت‌ها بوده است. همچنين مسوولان خاطي در فدراسيون طي روال قانوني از مسووليت خود جابه‌جا شدند و تخلفات ماموران نيروهاي فراجا هم در چارچوب روال‌هاي قانوني رسيدگي و با ماموران برخورد قانوني انجام شده است.»
همانطور كه گفته شد اهالي فوتبال نه خبري مبني بر برخورد قانوني با متخلفان را شاهد بودند نه جابه‌جايي خاصي ميان مسوولان خاطي فدراسيون مشاهده كردند. در نهايت هم مشخص نشد بالاخره اصل مشكل از كجا بود و چرا آن اتفاق رخ داد؟ اظهارنظرهاي شتاب‌زده چند روز بعد از بازي مبني بر هك شدن سايت بليت‌فروشي، انتشار بليت‌هاي تقلبي يا تخلف چند كافي‌نت هم عمري بيشتر از چند روز نداشت.
حال خبرنگار اعتماد از طريق يك منبع آگاه به جزيياتي در مورد آن اتفاق دست پيدا كرده كه مي‌تواند تا حد زيادي ماجرا را رمزگشايي كند.
انتقال بازي به مشهد
و مخالفت شوراي تامين براي ورود زنان
همانطور كه توضيح داده شد و در تمامي رسانه‌ها نيز آمده انتقال بازي ايران و لبنان به مشهد با پيشنهاد احسان اصولي و موافقت ميرشاد ماجدي صورت گرفت. در آن بازي ابتدا به دليل وضعيت زرد كرونايي مشهد قرار بود مسابقه بدون تماشاگر باشد. در فاصله سه، چهار روز مانده به شروع بازي چندين و چندبار وضعيت «با» يا «بدون» تماشاگر بودن بازي تغيير كرد. همينطور مساله ورود زنان به استاديوم نيز در هاله‌اي از ابهام قرار گرفت. در واقع فدراسيون از طرفي با حساسيت‌هاي فيفا در مورد ورود زنان به استاديوم مواجه بود و از طرفي با انتخاب مشهد به عنوان ميزبان و شرايط خاص اين شهر با مسائلي روبرو بود. طبق اطلاعاتي كه منبع آگاه در اختيار خبرنگار روزنامه اعتماد قرار داده است فدراسيون بحث ورود زنان به ورزشگاه در مشهد را به جلسه شوراي تامين استان خراسان رضوي برد اما با مخالفت مواجه شد. با اين حال مقامات فدراسيون عوض پيگيري مساله براي حل مشكل آن را به گذر زمان سپردند تا شايد در فاصله 24 ساعت مانده به شروع بازي نظر شوراي تامين برگردد كه چنين نشد.
رييس‌جمهور مي‌توانست مجوز بدهد
مثل بازي ايران و عراق
در اينجا ذكر يك نكته بسيار ضروري است. در آخرين بازي تيم ملي ايران در انتخابي جام جهاني، قبل از بازي با لبنان كه در تهران و مقابل عراق و در ورزشگاه آزادي برگزار شده بود تماشاگران زن حضور پيدا كرده بودند. در آن بازي نيز ابتدا شوراي تامين استان با حضور زنان در ورزشگاه مخالفت كرده بود. براي همين مقامات فدراسيون وقت (دوران عزيزي خادم) موضوع را به شوراي امنيت كشور بردند اما اين نهاد هم مجوز حضور زنان را صادر نكرد. يك منبع آگاه در اين زمينه به خبرنگار روزنامه اعتماد گفت مقامات فدراسيون در مرحله موضوع را با دولت و شخص سيد ابراهيم رييسي در ميان گذاشتند و رييس‌جمهور شخصا دستور حضور زنان در بازي ايران مقابل عراق كه به جشن صعود منجر شد را صادر كرد. در واقع اگر مقامات فدراسيون در زمان بازي ايران و لبنان هم مصر بودند كه زنان در ورزشگاه حاضر شوند بايد چنين مسيري را طي مي‌كردند اما در حالي كه اخباري مبني بر امكان حضور زنان در ورزشگاه امام رضا به‌شدت شنيده مي‌شد پيگيري موضوع را پشت گوش انداختند.
سامانه ثبت احوال چه شد؟
ثبت احوال سامانه‌اي براي احراز هويت كاربران دارد كه مي‌تواند آن را در ازاي دريافت مبلغي در اختيار دستگاه‌هاي دولتي و خصوصي قرار دهد. در زمان بازي ايران و عراق و با توجه به بحث حضور زنان در ورزشگاه فدراسيون وقت با ثبت احوال قراردادي را امضا كرد تا API اين نهاد در اختيار سايت فدراسيون فوتبال قرار بگيرد. به اين ترتيب هر كس كد ملي‌اش را وارد سامانه بليت‌فروشي فدراسيون مي‌كرد جنسيت و مشخصاتش معلوم مي‌شد. بخشي از استفاده از اين سامانه به مديريت ورود تماشاگران برمي‌گشت و بخش ديگري از آن الزام اي اف سي بود. يعني فدراسيون در نهايت بايد بر اساس داده‌هاي صحيح ليست زناني كه موفق شده بودند بليت خريداري كنند را به كنفدراسيون فوتبال آسيا تحويل مي‌داد تا احتمال ورود گزينشي افراد منتفي شود. جالب اينكه در همان مقطع بازي ايران و عراق و با وجود موافقت رييس‌جمهور با ورود زنان، برخي افراد ديگر از دستگاه‌هاي خارج از فوتبال به فدراسيون فشار آورده بودند كه با دستكاري داده‌ها و دادن اطلاعات اشتباه به كنفدراسيون فوتبال آسيا باز هم زنان به صورت گزينشي وارد ورزشگاه شوند! يعني آنها انتظار داشتند سامانه بليت‌فروشي جوري طراحي شود كه در ظاهر هر كاربري بتواند آزادانه بليت بخرد اما در واقع وقتي كاربران عادي براي خريد اقدام مي‌كنند با error سايت مواجه شوند اما در نهايت ليستي در اختيار اي اف سي قرار بگيرد كه نشان دهد زنان آزادانه توانسته‌اند بليت بخرند! البته اين درخواست با مخالفت مواجه شد.
طبق اطلاعات به دست آمده سامانه احراز هويت ثبت احوال به شكلي است كه بايد استفاده از آن توسط دستگاه‌هاي متقاضي تمديد شود. اما وقتي تغيير و تحول در فدراسيون صورت گرفت مقامات فدراسيون جديد اين كار را انجام ندادند يعني وقتي سامانه بليت‌فروشي بازي ايران و لبنان باز شد API كار نمي‌كرد و براي همين مشخص نبود وضعيت خريداران بليت به تفكيك جنسيت چگونه است! البته در اين راستا يكي ديگر از افراد نزديك به فدراسيون وقت (دوران ميرشاد ماجدي) مدعي شده بود كه سامانه ثبت احوال در آن برهه به صورت كلي از كار افتاده بود! ادعايي كه نمي‌توانست درست باشد چرا كه در آن مقطع هيچ گزارشي از اختلال در اين سامانه منتشر نشد. به اين ترتيب بدون اينكه فدراسيون در جريان باشد تعدادي از زنان موفق شدند بليت بازي را از طريق سايت و كاملا قانوني خريداري كنند و روز مسابقه هم راهي ورزشگاه شدند.
بليت‌هاي كاغذي و رقم چند ميليارد توماني!
طبق اطلاعاتي كه منبع آگاه در اختيار روزنامه اعتماد قرار داده است در كنار مساله سامانه بليت‌فروشي تعدادي بليت كاغذي نيز چاپ شد و در اختيار هيات فوتبال استان خراسان رضوي قرار گرفت كه حسابي دردسرساز شد. اين مساله‌اي است كه تا به امروز در هيچ كجا پيرامون آن صحبت نشده است.
طبق اطلاعات به دست آمده از منبع آگاه با وجود حساسيت شديد كنفدراسيون فوتبال آسيا مبني بر فروش بليت بدون ضابطه و بدون احراز هويت و تاكيد بر ايجاد سازوكار الكترونيك، در بازي ايران و لبنان تعداد 4000 قطعه بليت كاغذي صادر و در اختيار هيات فوتبال استان خراسان رضوي قرار گرفت. بخشي از اين بليت‌ها به مهمان‌هاي ويژه، دوستان و آشنايان و نزديكان مديران هيات فوتبال رسيد اما بخش قابل توجهي از آن سر از بازار آزاد درآورد! طبق شنيده‌ها در حالي كه قيمت بليت بازي چيزي كمتر از 100 هزار تومان بود اين بليت‌هاي كاغذي تا ارقامي نزديك به دو ميليون تومان هم به فروش رسيد. تعدادي از اين بليت‌ها نيز توسط زنان علاقه‌مند خريداري شد آن‌هم بدون اينكه اصلا نه فدراسيون در جريان باشد نه هيات فوتبال نه مقامات تاميني استان. اينكه چه كساني از فروش بليت‌هاي كاغذي در بازار آزاد منتفع شدند يك مساله است و اينكه چرا براي بازي بليت كاغذي صادر شد و در اختيار افراد متفرقه قرار گرفت هم مساله‌اي ديگر. به هر حال با توجه به قيمت بليت در بازار سياه به نظر مي‌رسد فروشنده رقمي چند ميليارد توماني سود كرده است.
زنان آمدند و...
روز بازي زناني كه از طريق سامانه بليت‌فروشي موفق به خريد بليت شده بودند به اضافه زناني كه از بازار سياه بليت تهيه كرده بودند خودشان را به مقابل ورزشگاه امام رضا رساندند و تازه آنجا بود كه فدراسيون و مقاماتش متوجه شدند چه اتفاقي رخ داده! آن‌هم بدون اينكه ذره‌اي براي چنين وضعيتي آمادگي داشته باشند. زناني كه بليت خريده بودند با استناد به همان بليت اصرار داشتند وارد ورزشگاه شوند و مقامات امنيتي اطراف استاديوم كه دستوري مبني بر مجوز ورود زنان نداشتند مانع شدند و در نهايت آن اتفاقات ناگوار رقم خورد. اتفاقاتي كه باعث شد چندين ميليون محتواي منفي عليه ايران در رسانه‌هاي خارجي و شبكه‌هاي اجتماعي توليد شود. اينكه بعدها گفته شد بليت‌هاي تقلبي در اختيار زنان قرار گرفته بود هم براي لاپوشاني بحث بليت‌هاي كاغذي بود وگرنه تمامي زناني كه روز 9 فروردين 1401 مقابل استاديوم امام رضا حاضر شده بودند بليت قانوني و سالم در اختيار داشتند.
يا با متخلفين برخورد كنيد
يا روايت درست‌تر را ارايه دهيد!
به صورت خلاصه مي‌توان گفت اشتباه در انتخاب مشهد به عنوان ميزبان با وجود آگاهي از حساسيت‌هاي موجود، اهمال در پيگيري مساله ورود زنان به استاديوم در نهادهاي ذي‌ربط، بي‌توجهي به غير فعال بودن سامانه احراز هويت و در نهايت توزيع بليت كاغذي براي تماشاي بازي را مي‌توان دلايل اصلي اتفاقات بازي ايران و لبنان در مشهد دانست. البته كه هيچ‌كدام از اينها توجيهي براي رفتار نيروهاي انتظامي حاضر در صحنه با زنان ندارد اما نمي‌توان اتفاقاتي كه باعث بروز چنين وضعيتي شد را ناديده گرفت.
در پايان بايد گفت انتظار مي‌رود بعد از گذشت بيش از يكسال و نيم از آن واقعه بالاخره به صورت رسمي شفاف‌سازي كاملي از سوي نهادهاي ذي‌ربط صورت بگيرد و با خاطيان برخورد شود.