فعالان جامعه معلولان و به‌خصوص نابينايان در گفت‌وگو با «اعتماد» از مشكلات خود مي‌گويند
روايتي از محورهاي اصلي مشكلات نابينايان در ايران
گروه اجتماعي| ۱۵ اكتبر يا هفته آخر مهر در ايران روز و هفته جهاني «عصاي سفيد» است كه فرصتي خاص براي تمركز بر مسائل معلولان و به‌خصوص نابينايان است كه اين هفته، امسال در ايران با اتفاق‌هاي خاصي روبه‌رو شد و فعالان جامعه نابينايان با فشاري‌هاي كم‌سابقه‌اي روبه‌رو شدند. در اين باره اما فعالان مدني اين جامعه در گفت‌وگو با «اعتماد» خواستار توجه بيشتر به مشكلات اين بخش از جامعه شدند و در بيانيه‌اي و همچنين چندين گفت‌وگوي اختصاصي ضمن مطرح كردن محورهاي اصلي مشكلات خود خواستار پوشش رسانه‌اي اين مسائل بودند. آنچه در سخنان اين فعالان مطرح است را مي‌توان در چندين دسته كلي جمع‌بندي كرد كه در ادامه به آنها پرداخته مي‌شود.
۱- دولت حاضر، با شعار حمايت از اقشار آسيب‌پذير بر سر كار آمد؛ به‌طوري‌كه رييس اين دولت را همگان با عنوان «سيد محرومان» خطاب قرار مي‌دهند. در طول اين سال‌ها اما شاهد انتصاباتي از سوي اين دولت بوده‌ايم كه هر روز بر ميزان شگفتي‌مان از جنس افرادي كه در راس امور مربوط به افراد داراي معلوليت به كار گماشته مي‌شوند، افزوده مي‌شود. از دولت محترم به جد مي‌خواهيم بر انتصابات بي‌ضابطه پايان دهد و با انتخاب افراد اصلح، مهر پايان بر يكي از بزرگ‌ترين نگراني‌هاي ما جامعه افراد داراي معلوليت بزند. همچنين شايسته است با حمايت مالي از نهاد‌هاي مرتبط، زمينه اجراي طرح‌ها و قوانين بر زمين مانده را فراهم آورد.
۲- با وجود تمامي نقد‌هاي اساسي كه بر قانون جامع حمايت از حقوق افراد داراي معلوليت وارد است، اما به هر روي تنها سند محكمه‌پسندي كه معلولين در حال حاضر در اختيار دارند، همين مجموعه قوانين است. بخش‌هاي متعددي از اين مجموعه قوانين در حال حاضر كان لم يكن باقي مانده است. بخش‌هايي كه با اجراي آنها گشايش‌هاي قابل توجهي در زمينه مسكن و معيشت افراد داراي معلوليت حاصل خواهد شد. از همين رو، ضمن سپاسگزاري از تهيه‌كنندگان اين قانون، از دولت محترم مي‌خواهيم نسبت به اجراي بدون تنازل و بي‌قيد و شرط قانون جامع حمايت از حقوق افراد داراي معلوليت، اهتمام لازم را مبذول دارد.
۳- افراد آسيب‌ديده بينايي بعد از ورود به دانشگاه، با چالش‌هاي فراوان دست به گريبانند. چالش‌هايي كه تا پيش از ورود به دانشگاه، سازمان آموزش و پرورش استثنايي متولي رفع آنها بوده است. در زمان گذران تحصيلات تكميلي اما هيچ نهادي مسووليتي در جهت حمايت از دانشجويان نابينا و كم‌بينا بر عهده خود نمي‌بيند. بنابراين، لازم است با تشكيل يك جايگاه مشخص در وزارت علوم، زمينه رفع چالش‌هاي اساسي دانشجويان با آسيب بينايي فراهم آيد.
۴- وضعيت خدمات حمايتي و تخصصي كه سازمان آموزش و پرورش استثنايي در اختيار دانش‌آموزان نابينا و كم‌بينا و خانواده‌هاي آنها قرار مي‌دهد، حتي در مقايسه با سال‌هاي جنگ تحميلي هم افت قابل ملاحظه‌اي را به خود مي‌بيند. نتايج نه چندان قابل قبولي كه دانش‌آموزان با آسيب بينايي امسال در كنكور‌هاي سراسري به دست آورده‌اند، خود گوياي اين افت شديد است. لازم است با ورود دولت به موضوع چرايي اين افت دهشتناك، شرايطي فراهم آيد تا دوباره همچون گذشته، دانش‌آموزان نابينا و كم‌بينا، در رقابت‌هاي گوناگون علمي، فرهنگي و ورزشي كه در سطوح كشوري و بين‌المللي برگزار مي‌شود، حضوري درخور داشته باشند.
۵- بيش از چهار دهه از تاسيس سازمان بهزيستي مي‌گذرد اما اين سازمان، هنوز نتوانسته رضايت نسبي را در هيچ‌يك از گروه‌هاي مورد حمايت خويش ايجاد كند. خرد جمعي بر اين باور است كه صرف‌نظر از انتصابات بي‌ضابطه و مشكلات مالي، آنچه منجر به عدم توانايي بهزيستي در راضي نگه داشتن جامعه هدف مي‌شود، دايره گسترده مسووليت‌هايي است كه بر عهده اين سازمان گذاشته شده است. چندين گروه به‌طور همزمان زير چتر حمايتي اين سازمان قرار مي‌گيرند. بهزيستي به واقع نه از لحاظ منابع مالي و نه منابع انساني، توانايي خدمت‌رساني به تمامي اين گروه‌ها را ندارد. همين امر نيز منجر به اتخاذ رويكرد‌هاي صرفا عوام‌فريبانه، غير تخصصي و غيرعلمي در اين سازمان مي‌شود. بر همين اساس، شايسته است چارت سازماني در بهزيستي به‌گونه‌اي اصلاح شود كه اجحافي در حق هيچ‌يك از گروه‌هاي مورد حمايت اين سازمان صورت نگيرد.
۶- از اسفند ۹۹ كه شبكه ملي نابينايان ايران (شمنا) تاسيس شده، جامعه افراد با آسيب بينايي هيچ بروندادي از اين شبكه ملاحظه نكرده است. در حال حاضر با استعفاي چهار نفر از اعضاي هيات‌مديره شبكه ملي، اين شبكه حتي فاقد وجاهت قانوني براي تشكيل جلسات و تصميم‌گيري‌ها است. فقدان يك شبكه ملي قانوني در بزنگاه‌هاي گوناگون، آسيب‌هاي قابل توجهي را بر منافع جامعه افراد با آسيب بينايي وارد مي‌كند. لازم است در سريع‌ترين زمان ممكن، اين خلأ برطرف شود و نسبت به تعيين تكليف شبكه ملي نابينايان ايران، اقدامات مقتضي صورت گيرد.
اين فعالان در پايان عنوان كردند كه «با توجه به التهاباتي كه زير پوست جامعه در جريان است و كوچك‌ترين جرقه‌هاي نارضايتي به چالش‌هاي بزرگ براي اداره‌كنندگان كشور تبديل و زمينه‌ساز سوء‌استفاده بد‌خواهان مي‌شود؛ اميدواريم گوش شنوايي باشد تا دغدغه‌هاي جامعه نابينايان را بشنود و هرچه زود‌تر بار سنگين نگراني اين قشر در زمينه‌هاي اشتغال، بهداشت و درمان، مسكن، تجهيزات كمك‌توانبخشي و معيشت را از روي دوش افراد با آسيب بينايي بردارد.»