«اعتماد» براساس تازه‌ترين گزارش انديشكده شوراي آتلانتيك بررسي مي‌كند
پوتين در حال پيروز شدن است
محمدرضا ستاري
درحالي كه جنگ غزه تمامي حواس‌ها را از جنگ اوكراين به خود جلب كرده و در شرايطي كه با بروز اختلافات ميان جمهوري‌خواهان و دموكرات‌ها بر سر ارايه كمك‌هاي نظامي و مالي به كي‌يف، سخنگوي كاخ سفيد گفته كه بودجه كمك به اوكراين در حال تمام شدن است، انديشكده شوراي آتلانتيك در تازه‌ترين گزارش خود آورده است: پوتين پيروز خواهد شد مگر اينكه غرب درنهايت خود را متعهد به برد اوكراين كند.
در ادامه اين گزارش آمده است: درحالي كه بيش از 20 ماه از حمله روسيه به اوكراين مي‌گذرد، ولاديمير پوتين هنوز از دستيابي به اهداف اصلي خود در اين كشور فاصله دارد. با اين وجود هيچ نشانه‌اي مبني بر تمايل پوتين بر خاتمه جنگ وجود ندارد، بلكه برعكس او آشكارا معتقد است كه زمان در جنگ به نفع اوست و مي‌تواند در نهايت علاوه بر اوكراين، حاميان غربي آن را نيز شكست دهد.
آمادگي پوتين براي يك جنگ طولاني، شايد بلافاصله در بودجه 2024 روسيه آشكار شود كه شامل افزايش بي‌سابقه هزينه‌هاي نظامي به حدود دو برابر رقم سال 2023 است. او كل اقتصاد روسيه را به جنگ گره زده و در اين مورد هم هيچ احساس تنگنا يا مخاطره‌اي نمي‌كند. پوتين همچنين روي تغييرات مطلوب در چشم‌انداز ژئوپليتيك جهاني حساب باز كرده است. به عنوان مثال تغيير توجه بين‌المللي از اوكراين به سمت غزه در حال حاضر به نفع روسيه است. به همين دليل بايد انتظار داشته باشيم در شرايطي كه افكار عمومي بين‌المللي و رهبران غربي به طور فزاينده‌اي از جنگ اوكراين خسته شده‌اند، روسيه اين جنگ را در سال آينده ميلادي نيز ادامه دهد.
تغيير معادله جنگ
در همين راستا بسياري در مسكو پيش‌بيني مي‌كنند كه با ورود ايالات‌متحده به سال انتخابات، تمركز فعلي غرب بر اوكراين طي ماه‌هاي آينده باز هم كاهش پيدا كند. در واقع در شرايطي كه برخي معتقدند پوتين شايد از پيشنهاد يك معامله بزرگ ازسوي بايدن استقبال كند، اما به نظر مي‌رسد كه او بيشتر مايل است تا منتظر نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري امريكا در نوامبر سال آينده بماند. پوتين براساس تجربه گسترده خود كه طي بيش از دو دهه در صحنه جهاني به دست آورده است، كاملا انتظار دارد كه با بروز اشتباهات بيشتر ازسوي اوكرايني‌ها، حمايت‌هاي بين‌المللي از كي‌يف ضعيف‌تر شود. به ويژه، او مطمئن است كه درخواست‌هاي مكرر ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين براي كمك‌هاي نظامي بيشتر، درنهايت به اصطكاك در روابط بين كي‌يف و غرب منجر خواهد شد. در ادامه اين گزارش آمده است: شكي نيست كه تهاجم به اوكراين براي روسيه بسيار پرهزينه بوده است؛ چه از نظر خسارات نظامي و چه از نظر آسيب‌هايي كه به جايگاه بين‌المللي اين كشور وارد شده است. با اين حال پوتين اقدامات قابل توجهي را براي مهار انزوا و تحريم‌هاي همه‌جانبه روسيه انجام داده است. به عنوان مثال او اقتصاد روسيه را به طرز شگفت‌انگيزي در برابر تحريم‌ها مقاوم كرده و به درجه‌اي از خودكفايي در بخش نظامي-صنعتي دست يافته است. همچنين نگراني خاصي در كرملين در مورد احتمال ناآرامي‌هاي داخلي وجود ندارد. درحالي كه شورش كوتاه‌مدت گروه واگنر حكايت از شكنندگي تسلط پوتين بر روسيه داشت، اما به سختي مي‌توان گفت كه تهديداتي از اين دست ممكن است در آينده براي او در داخل وجود داشته باشد. در همين حال، پوتين مراقب است تا از ظهور هرگونه رقيب بالقوه از درون صفوف ارتش روسيه جلوگيري كند؛ به همين خاطر وفاداراني مانند سرگئي شويگو و والري گراسيموف را به‌‌رغم اشتباهات‌شان در جنگ در پست‌هاي نظامي بالا نگه داشته است. اين عوامل بدين معناست كه در حال حاضر انگيزه كمي براي پوتين براي پايان دادن به جنگ وجود دارد. در واقع، هر نتيجه‌اي غير از پيروزي نظامي آشكار روسيه احتمالا منجر به سوالات ناراحت‌كننده‌اي در مورد فداكاري‌هايي كه روس‌ها از آغاز تهاجم انجام داده‌اند، مي‌شود. بنابراين از ديدگاه پوتين، حفظ يك درگيري طولاني مدت در اوكراين با چشم‌انداز شرايط مطلوب به مراتب بهتر است.
زمان به نفع كيست؟
در چنين شرايطي واضح است كه رهبران اوكراين و غرب تاكنون نتوانسته‌اند پوتين را متقاعد كنند كه زمان به نفع او نيست. در نتيجه غرب و اوكراين به‌طور مشهودي نياز به تركيبي از حمايت‌هاي نظامي و وحدت ژئوپليتيكي براي ادامه جنگ در مقابل پوتين دارند. به گفته تحليلگران در حال حاضر، استراتژي نظامي اوكراين بر تلاش براي از بين بردن ارتش روسيه از طريق تاكتيك‌هاي فرسايشي متمركز است. اين مي‌تواند در تضعيف قابليت‌هاي تهاجمي روسيه موثر باشد، اما آن نوع پيروزي نظامي را كه اكثر اوكرايني‌ها معتقدند كشورشان به آن نياز دارد را شامل نخواهد شد. واقعيت اين است كه براي شكست روسيه در ميدان جنگ، اوكراين بايد حجم بسيار بيشتري از كمك‌هاي نظامي همراه با دسترسي به آخرين فناوري‌ها را دريافت كند. در اين رابطه هر چند كه غرب منابع لازم را براي ارايه كمك به منظور توقف روسيه دراختيار دارد و آمارها نشان مي‌دهد كه مجموع توليد ناخالص داخلي تمامي كشورهاي عضو ناتو، بيش از 20 برابر توليد ناخالص داخلي روسيه است، اما ترديدها و عدم اطمينان رهبران غربي در طول اين مدت پوتين را متقاعد كرده كه دنياي غرب فاقد يك اراده سياسي كافي به منظور مقابله همه‌جانبه با روسيه است. در نتيجه امروز بسياري از كارشناسان معتقدند اگر رهبران غربي در مورد جلوگيري از پيروزي روسيه جدي هستند، بايد عزم خود را از طريق تعهدات بلندمدت در قبال اوكراين نشان دهند. لذا رهبران غربي كه دايم در مورد خطر روسيه صحبت مي‌كنند، بايد تا ماه‌هاي آينده حرف‌هاي خود را در عمل نشان دهند، زيرا در غير اين صورت روسيه در جنگ پيروز شده و درنهايت هزينه مقابله با مسكو براي آنها بسيار بيشتر از هزينه حمايت از اوكراين خواهد بود. درواقع اين موضوع يك واقعيت ژئوپليتيكي اجتناب‌ناپذير است كه فراتر از تمامي چرخه‌هاي انتخاباتي اكنون پيش روي رهبران غربي قرار دارد و قادر است فضاي امنيتي جهان را براي دهه‌هاي آينده شكل دهد.