«اعتماد» سناريوهاي امريكا و اسراييل براي غزه را بررسي مي‌كند
بن‌بست راهبردي غزه
گروه جهان
از زمان آغاز جنگ غزه و حملات بي‌اماني كه اسراييل به اين منطقه انجام داده، دو سوال مهم پيش روي تحليلگران و كارشناسان قرار دارد؛ نخست اينكه كشتار مردم و غيرنظاميان در غزه تا كي ادامه خواهد داشت و آيا جامعه جهاني سرانجام موفق به مهار اسراييل خواهد شد يا خير؟ تا روز گذشته ميزان شهداي غزه به بيش از 10500 نفر رسيده و علاوه بر آواره شدن 1.5 ميليون نفر، نيمي از منطقه با خاك يكسان شده است. با اين حال تلاش‌ها براي توقف درگيري‌ها و اعلام آتش‌بس تاكنون به در بسته خورده است.
سوال دوم اين است كه اسراييل با همراهي امريكا چه نقشه‌اي براي آينده غزه تدارك ديده است؟ صهيونيست‌ها از همان ابتداي آغاز جنگ مدعي از بين بردن حماس و همچنين حمله زميني به غزه شده‌اند. در اين ميان هر چند حملات محدود زميني به غزه توسط ارتش اسراييل را شاهد بوده‌ايم، اما به گفته برخي كارشناسان هدف اسراييل براي از بين بردن حماس امري غيرمحتمل قلمداد شده است. در چنين شرايطي است كه روز گذشته شاهد بوديم، بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل در گفت‌وگوي خود با شبكه سي‌بي‌سي‌نيوز امريكا در پاسخ به اين سوال كه سرنوشت غزه پس از پايان جنگ چگونه رقم مي‌خورد، اعلام كرد: اسراييل براي مدت نامعلومي مسووليت امنيتي اين منطقه را بر عهده مي‌گيرد؛ زيرا ديديم كه به واسطه عدم انجام اين كار چه اتفاقي براي ما افتاد.
صحبت‌هاي نتانياهو زماني اهميت مي‌يابد كه بدانيم، رسانه بي‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه گزارش داده كه يك نشست محرمانه در وين در خصوص آينده غزه در حال برگزاري است و در آن علاوه بر نمايندگان امريكا و اروپا، هيات سياسي تشكيلات خودگردان فلسطيني و برخي كشورهاي عربي نيز حضور دارند. به همين دليل برخي ناظران معتقدند كه شايد يكي از اهداف سفر آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا و ويليام برنز، رييس سازمان سيا به منطقه خاورميانه روي اين موضوع متمركز بوده است.
دو ابهام بزرگ
در واقع سومين سفر بلينكن به منطقه كه با حضور رييس سازمان سيا همراه شده چند محور مهم دارد. از يك جهت برخي كارشناسان مدعي هستند، شكاف ايجاد شده در داخل امريكا به واسطه حجم جنايات اسراييل در غزه، دولت بايدن را به اين صرافت انداخته كه براي رژيم صهيونيستي جهت رسيدن به اهدافش در جنگ غزه نوعي ضرب‌الاجل تعيين كند. مساله بعدي اين است كه چه نقشه‌اي براي آينده غزه از سوي امريكا و اسراييل وجود دارد؟ آيا اسراييلي‌ها به دنبال اشغال دوباره غزه هستند؛ امري كه جو بايدن، رييس‌جمهوري امريكا بلافاصله بعد از سفرش به سرزمين‌هاي اشغالي تاكيد كرده بود اين موضوع اشتباهي بزرگ خواهد بود يا اينكه اسراييل قصد دارد در رايزني با تشكيلات خودگردان، كنترل اين منطقه را به دست اين گروه دهد؟ اگر چنين موضوعي در دستور كار باشد، سوال مهم اين است كه تشكيلات خودگردان به واسطه مشكلاتي كه دارد آيا قادر به اداره و كنترل غزه خواهد بود يا خير؟
اين پيچيدگي در حالي تشديد مي‌شود كه دورنماي جنگ در غزه با دو ابهام بسيار بزرگ و اساسي مواجه است. اينكه هر چند بازيگران دخيل در اين جنگ تمركز خود را روي عدم گسترش آن به ساير نقاط منطقه قرار داده‌اند، اما واقعيت اين است كه هر لحظه امكان سرايت آن به ساير جبهه‌ها وجود داشته و ممكن است بشكه باروت خاورميانه را منفجر كند.
از طرف ديگر در شرايطي كشورهاي عربي، امريكا، چين و روسيه بر لزوم راه‌حل تشكيل كشور مستقل فلسطيني تاكيد مي‌كنند، اساسا امكان‌سنجي چنين قضيه‌اي به گفته اغلب تحليلگران تنها در حد حرف و شعار باقي مي‌ماند. در اين رابطه روزنامه گاردين روز گذشته در گزارشي آورده است: راه‌حل دو كشوري در سرزمين‌هاي اشغالي در حالي دوباره مطرح مي‌شود كه بنيامين نتانياهو به عنوان باسابقه‌ترين نخست‌وزير اسراييل با گسترش شهرك‌سازي و تعميق سياست اشغال، عملا چشم‌انداز تشكيل يك كشور مستقل فلسطيني را از بين برده است. در واقع علاوه بر اينكه شهروندان صهيونيست زير بار چنين موضوعي نخواهند رفت، مانع اصلي شخص نتانياهو است كه عملا موضوع توافق اسلو را از بين برده و به عنوان مهم‌ترين مانع آن در طول سال‌هاي اخير شناخته مي‌شود.
در اين ميان حتي اگر او از ميان برداشته شود كه به احتمال زياد بعد از خاتمه يافتن جنگ غزه چنين سرنوشتي انتظارش را مي‌كشد، مساله مهم اين است كه هيچ سياستمداري در داخل اسراييل جرات حركت كردن به سمت تشكيل يك كشور مستقل فلسطيني را ندارد، زيرا از يك طرف سرنوشت اسحاق رابين به عنوان امضا‌كننده توافق اسلو كه ترور شد پيش رويش قرار دارد و از سوي ديگر بعيد به نظر مي‌رسد صهيونيست‌ها به همين سادگي سرزمين‌هاي اشغال شده به خصوص در كرانه باختري را دوباره به فلسطينيان بازگردانند. اين گزاره در حالي به اثبات مي‌رسد كه بدانيم در زمان امضاي توافق اسلو حدود 110 هزار شهرك‌نشين در كرانه باختري اشغالي زندگي مي‌كردند، اما حالا اين تعداد به 500 هزار نفر افزايش يافته و دولت نتانياهو وعده داده كه ميزان شهرك‌نشينان را به يك ميليون نفر نيز افزايش دهد.
به همين دليل است كه كارشناسان معتقدند اگر ايالات متحده بخواهد، شعار تشكيل دو كشور در سرزمين‌هاي اشغالي را عملي كند بايد عملا روبه‌روي اسراييل قرار بگيرد. همان‌طور كه حالا نيز اقدامات اسراييل در غزه هزينه‌هاي زيادي روي دست دولت بايدن گذاشته، اما او همچنان ناچار است بر حمايت خود از رژيم صهيونيستي با وجود اينكه اختلافات اساسي با نتانياهو دارد، ادامه دهد.