فرشاد مومني ، عضو هيات علمي دانشگاه و رييس موسسه مطالعات دين و اقتصاد كه در نشست «واكاوي پديده افول سرمايه‌گذاري صنعتي در ايران در دهه ۱۳۹۰» سخن مي‌گفت، سرمايه‌گذاري صنعتي را پديده‌اي مهم و سرنوشت‌ساز توصيف و خاطرنشان كرد: قله بي‌تدبيري‌ها در اين زمينه، اين است كه گروه‌هاي ذي‌نفعي ذهن سياستگذاران اصلي كشور را دچار اين اعوجاج مي‌كنند كه عامل اصلي بحران را به عنوان راه نجات معرفي مي‌كنند! اسم اين عامل اصلي بحران را مي‌توانيم «انگاره منحط حكومت يكدست» بگذاريم. اين انگاره ناظر بر اين واقعيت تلخ است كه رسما بخش‌هايي از ساختار قدرت به خود مي‌بالند كه قيفي درست كرده‌اند كه در حد نصاب اجازه ورود شايستگان، غيرفاسد‌ها و توسعه‌خواهان را نمي‌دهد!
ادامه اين روند به معناي راي دادن به تداوم انحطاط و افول در كل عرصه‌هاي حيات جمعي ايرانيان خواهد بود. اكنون تصويري كه در اين نشست ارايه شد، اين مساله را به عنوان يك هشدار بزرگ، پيش روي گردانندگان و دلسوزان كشور قرار مي‌دهد. اوضاع و شرايط سرمايه‌گذاري در اقتصاد سياسي توسعه، به مثابه يك شاخص نمايانگر چشم‌انداز‌هاي آتي به شمار مي‌آيد و در صورت تداوم آن بينش، قيف ايجاد حكومت يكدست و حركت در همان ريل سياستگذاري اقتصادي، ما به هيچ‌وجه نمي‌توانيم چشم‌انداز بهبود وضعيت داشته باشيم.
توجه دادن به «توسعه توريسم»
بدون وجود ثبات و امنيت؟
مومني ادامه داد: وقتي آمار‌هاي توريسم در تمام دنيا را مي‌بينيد، روشن است كه موفق‌ترين كشور‌ها در جذب گردشگر، پيشرفته‌ترين كشور‌هاي صنعتي هستند. اگر كسي تصور كند ما ايراني داشته باشيم كه ثبات، امنيت و رفاه و عدالت اجتماعي نداشته باشد و بعد اين موارد تبديل به جاذبه گردشگري ما شود، بايد گفت خيلي تلخ است كه ما بگوييم به شما آدرس عوضي مي‌دهند! در سطح نظري، از ديدگاه تحليل‌هاي سطح توسعه، گفته مي‌شود كه مهم‌ترين كاركرد توريسم اين است كه مقياس فعاليت توليدي را گسترش مي‌دهد و امكان بهره‌مندي از صرفه‌هاي مقياس را فراهم مي‌كند. رييس موسسه مطالعات دين و اقتصاد خاطرنشان كرد: بسياري از شما دچار حيرت مي‌شويد كه با اين اوضاع و احوال اقتصادي، بعضي از مقامات كليدي كشورمان در قوه مجريه، طوري صحبت مي‌كنند كه گويي دارند از فرط خوشي خفه مي‌شوند! مي‌گويند خدايا با اين همه موفقيت چه كنيم؟! چگونه مي‌شود كه شما آمار دهيد كه ما ۶۰ درصد در تخصيص اعتبارات بانكي به بخش‌هاي مولد رشد داشته‌ايم، بعد آمار‌هايي كه راجع به مانده تسهيلات ارايه مي‌دهيد، نشان‌دهنده اين است كه اين سيستم تخصيص دقيقا همراستاي اهداف تحريم‌كنندگان ايران عمل مي‌كند! اگر ما رسانه‌هاي آزاد و مستقل بيشتر داشتيم و اگر هزينه - فرصت ابراز نظر كارشناسي اين ميزان بالا نبود، كارشناسان و رسانه‌اي‌هاي شرافتمند اين موارد را برملا مي‌كردند.
۲۵۰ ميليارد دلار، منابع ايران تحت عنوان خانه‌هاي خالي بلااستفاده است!
وي اضافه كرد: در آن گزارش با استناد به داده‌هاي رسمي حكومتي، گفته شده همين اكنون تعداد مسكن‌هاي موجود در ايران از كل جمعيت خانوار‌هاي ما بيشتر است! يعني چه كه وعده ۴ ميليون مسكن جديد مي‌دهيد؟! گزارش‌هاي وزارت مسكن را بخوانيد! در سال ۱۳۹۳ گزارش كرده كه به قيمت‌هاي آن روز معادل ۲۵۰ ميليارد دلار، منابع ايران تحت عنوان خانه‌هاي خالي بلااستفاده است. عزيزان ۵ سال هرگونه همكاري كه صندوق بين‌المللي پول مي‌خواست كردند كه بتوانند يك وام ۵ ميليارد دلاري بگيرند، ديديد كه سرنوشت آن چه شد! اما اين مافيا‌ها ۲۵۰ ميليارد دلار سرمايه بين نسلي كشور را تحت عنوان خانه‌هاي خالي بلااستفاده دود مي‌كنند و به آسمان مي‌فرستند!
كساني كه به زلف بعضي‌ها آلرژي دارند اين اسراف بزرگ در مملكت را مي‌بينند؟!
بعد عزيزاني كه به زلف بعضي‌ها خيلي آلرژي دارند و مثلا تكه موي كسي بيرون افتاده باشد، اعصاب‌شان خيلي خرد مي‌شود، از اين اسراف ۲۵۰ ميليارد دلاري كه آن هم تا سال ۹۳ بوده و اكنون به يقين حدود ۱۰۰ ميليارد دلار ديگر هم به آن اضافه شده باشد، اصلا آگاه نمي‌شوند كه حساسيت نشان دهند! وقتي شما باب گفت‌وگو‌هاي آزاد را مي‌بنديد، فشار‌هاي غيرعادي به دانشگاه‌ها و رسانه‌هاي مستقل و آزاد مي‌آوريد از داخل آن چنين مناسباتي بيرون مي‌آيد.
در مواردي تنها براي چاق كردن مافيا‌ها سد ساخته‌ايد
مومني ادامه داد: كسي نمي‌گويد ايران به سد نياز ندارد، بر اساس مستندات مسلم تاريخي، ايراني‌ها تقريبا اولين تمدن بوده‌اند كه به فناوري سدسازي دست پيدا كرده‌اند؛ اما همين پيشينيان ما به قاعده ويژگي‌هاي خاص اقليمي‌شان در شرايطي كه مي‌بينند كه بر اساس داده‌هاي رسمي، اندازه ميانگين بارندگي در ايران يك‌سوم ميانگين جهاني و اندازه تبخير آب سه برابر ميانگين جهاني است، اين هوشمندي را داشته‌اند و تا اين ميزان در اسارت دلالان و مافيا‌ها نبودند و فهميدند در جايي كه تبخيرش ۳ برابر ميانگين جهاني است، نبايد هر جايي سد ساخت و آن را دودستي تقديم خورشيد كرد. جا‌هايي كه انديشيده شده كه ما سد نياز داريم، حسابش جداست از اينكه جا‌هايي كه هيچ توجيهي نداشته، تنها براي چاق كردن مافيا‌ها سد ساخته‌ايد.
مگر كارنامه حكومت يكدست را در دوره احمدي‌نژاد نديديد؟!
رييس موسسه مطالعات دين و اقتصاد اضافه كرد: مگر شما كارنامه حكومت يكدست را در دوره احمدي‌نژاد نديديد؟! ننگ‌هايي ايجاد شد كه ركورد آنها حالا حالا‌ها شكسته نخواهد شد. ما جزو معدود كشور‌هاي دنيا هستيم كه در دوره حكومت يكدست، يك‌باره بر اساس استاندارد شاخص پاكدامني اقتصادي كمتر از سه سال حدود ۶۰ رتبه سقوط به سمت فاسدترين كشور‌هاي دنيا پيدا كرديم. تمام منطق‌هاي اينها به لحاظ تئوريك روشن است. كاملا مشخص است كه چگونه مي‌شود چنين اوضاعي شكل بگيرد. در سه سال اخير كه دوباره چنين پديده‌اي را تجربه كرديم، روند انحطاط به سمت فاسدترين كشور‌ها استمرار دارد و درست مانند تجربه قبلي انحطاط در كيفيت محيط زيست را شاهد هستيم. در سه سال اخير سقوط ايران در استاندارد بين‌المللي در زمينه شاخص كيفيت محيط زيست به گواه رسمي مركز پژوهش‌هاي مجلس حدود ۵۰ رتبه بوده است! مومني افزود: ببينيد چه بساطي براي كشورمان ايجاد شده، آن وقت در اين شرايط، سندي به نام برنامه هفتم بيرون مي‌آيد و ويژگي مشترك آنچه دولت و مجلس انجام داد، اين است كه هر چه به توسعه كشور مربوط بوده، در آن حذف شده است!
به روحاني گفتم گوش نكرد و حالا به رييسي مي‌گويم!
وي ادامه داد: به آقاي روحاني گفتم گوش نكرد؛ الان به آقاي رييسي مي‌گويم و ان‌شاءالله كه گوش كند. گفتم در جلسه سران سه قوه كه اين ميزان تصميمات شتابزده اقتصادي مي‌گيريد، آنها را متوقف كنيد، اين كتاب هنر تحريم‌ها را به اعضاي هيات وزيران و نمايندگان مجلس آموزش دهيد. در آنجا تعابيري دارد كه هر چه ما مي‌گوييم آنها بي‌اعتنايي مي‌كنند! مي‌گويد براي جمعيت جوان و تحصيلكرده، بيكاري مهم‌ترين عامل نفرت‌برانگيزي عليه رژيم حاكم مي‌شود. بعد در آن شرايط مي‌گويند: تو سر خودروسازان داخلي بزنيم و خودروي دست دوم وارد كنيم! ببينيد در اين مناسبات، چند لايه به ما حقارت تحميل مي‌شود.
توزيع قدرت را عادلانه كنيد
مومني در عين حال با تاكيد بر اينكه اين وضعيت سرنوشت محتوم ما نيست، گفت: در فرآيند‌هاي تصميم‌گيري و تخصيص منابع بايد كاري كنيم كه زور علم، صداي مردم و توليدكننده‌ها و منافع ملي از زور رانت، ربا، دلالي و سوداگري بيشتر شود. سازوكار آن در كلي‌ترين حالت اين است كه توزيع قدرت را عادلانه كنيد. راه نجات ما از اين مسير مي‌گذرد. حكومت يكدست، روند انحطاط و افول را سرعت مي‌بخشد و از درون آن، نه در تجربه‌هاي بين‌المللي و نه داخلي هرگز بارقه اميدي مشاهده نمي‌شود.