نگاهي به مجموعه شعر «مزامير پريزاده ماه به قصيده كاردي كاتوره»
درد هميشه درد است
كاظم ميرعابديني
«مزامير پريزاده ماه به قصيده كاردي كاتوره» عنوان سومين دفتر شعر از محمد پروين است كه توسط نشر لف چاپ و منتشر شده است. پروين در ادامه دو دفتر شعر قبلي خود مضامين اجتماعي و سياسي و اسطورهاي را ادامه داده است با اين تفاوت كه در اين دفتر شعرهاي اجتماعي و سياسي پررنگتر شده است و اين را از عناوين شعرها و روايتهاي بههم پيوسته ميتوان ديد. توجه به مسائل اجتماعي و درد و رنج مردم و اتفاقات پيرامون جامعه در روايتهاي شعر (كلاسيك و مدرن) از ديرباز تاكنون جزو لاينفك جهانوارههاي ادبيات شعري ايران بوده است و نميتوان راحت از كنار اين مسائل گذشت.
پروين با كانون قرار دادن چند روايت موازي، تخيل، تصوير و بسامد آنها مخصوصا در شعرهايي با عناوين ميدان به سراغ قسمتي از درد جامعه رفته است كه با تاريخ شفاهي و ذهني ما گره خورده است. اتفاقاتي در اين شعرها روايت ميشود كه نميتوان بدون تامل از كنار آنها گذشت و ناديدهاش گرفت. مسائلي كه در بطن جامعه رخ داده است و راوي آن هم مردم است. گفتن از رنج و درد مردم يكي از رسالتهاي اصلي شعر است. رنجي حقيقي و نه نقاب زده و سياهنمايي شده. شعر هميشه كنار مردم دردمند بوده است و باتوجه به پتانسيل آن تاثير بسزايي بر جامعه و متوجه ساختن احاد بر اين مقوله داشته است.
پروين با تكيه بر فرم و آوردن اسطورههاي ايراني و گاه ارجاعات مذهبي در اين شعرها مانند قرار دادن تكههاي پازل كنار هم است و در آخر كامل شدن آن تصويري ارايه داده شده. در اين شعرها مخاطب با زاويه ديد و قدرت تخيل خود (بدون اجبار) عناصر شعري و روايتي را از منظر خود مشاهده ميكند و اين نيز يكي از پارامترهاي جهان مدرن است. همانطور كه شعر آخر اين دفتر با ميدان اول تمام ميشود كه در شمارش رياضي و فرمي ميبايست جزو شعرهاي ابتدايي اين دفتر باشد اما پروين با بازي با اين اعداد و همچنين روايتهاي موازي خواسته است از طريق اين راه مخاطب را به تامل بيندازد.
نكته ديگر تجربههاي شخصي شاعر در مواجهه با خاطرات و روايت زندگي است. اين تجربهها نه
به واسطه عرياني با پديدهها بلكه با توجه به قدرت زبانيت و تخيلهاي تودرتو ارايه شده است كه شايد در خوانش اول براي مخاطب كمي سختخوان به نظر بيايد اما پروين با خلق اين فرصت و گسترده كردن جهانواره دروني و بيروني خود مرزي نامرئي را ميان مخاطب پاك كرده است و مخاطب را دعوت به شنيدن و ديدن اين تجربهها ميكند. عوامل و خاطراتي كه شايد بين اكثريت مشترك باشد و بيان آنها به نحوي با يكديگر فرق كند. اين تخيلها و روايتها به صورت خطابه نميباشد. شانه به شانه مخاطب ميايستد و باهم از يك دريچه به اين روايتها نگاه ميكنند. نه يك قدم عقبتر و نه يك قدم جلوتر. گاه در قالب اسطورهزاديي و گاه بازي با باورهاي خرافه.
نكته ديگري كه در دفتر شعر «مزامير پريزاده ماه به قصيده كاردي كاتوره» جلبتوجه ميكند حضور شهر تهران نه به عنوان يك موقعيت مكاني بلكه به عنوان يك شخصيت است. تهران حضور دارد. تهراني كه در دل اكثر وقايع تاريخي و اجتماعي بوده است و دستخوش تغيير و تاريخسازي شده است. تهران پروين هم جدا از اين مساله نيست. روايتساز است و هم بيانكننده ماجراهاي تلخ معاصر در جريان ارجاعاتي كه نميتوان از آن گذشت. تهراني كه هم مخاطب آن را به خوبي ميشناسد و هم شاعر توانسته با عناصر زيستي آن را به عنوان يك شخصيت مستقل در شعرها احضار كند. پروين به عنوان شاعر و نويسندهاي دغدغهمند در كارهاي منتشر شدهاش نشان داده است هميشه كنار مردم و رنجي كه بر آنها رفته ، بوده است از همين رو «مزامير پريزاده ماه به قصيده كاردي كاتوره» باتوجه به عنوان عجيبش جزو دفترهاي شعر منتشر شدهاي است كه چشم بر حقايق درست و رنج مردم نبسته است.