نگاهي به «خورشيد سياه» نمايشگاه نقاشيهاي طليعه كامران
بيان نقاشانه «سياهي»
سارا كريمان
طليعه كامران به واسطه نقاشيهاي آبستره فيگوراتيوش شناخته ميشود. او براي اهالي موسيقي نيز در مقام «مادر سنتورنوازي قديم ايران» چهرهاي شناخته شده است. در نمايشگاه «خورشيد سياه» مجموعهاي از ۲۴ اثر از طليعه كامران كه شامل طراحي و نقاشي است به نمايش گذاشته شده. اين نمايشگاه در چهار بخش براساس دورههاي هنري آثار او چيدمان شده است. براساس آثار اين هنرمند، تحولات برخاسته از زيست و احوالش مشهود است. بيشك كامران نيز متاثر از فضاي هنري حاكم در دهه 30 و 40 ايران، بياني ملهم از مدرنيسم غربي دارد، اما برخي عناصر بومي در آثارش تكرار ميشود. آثار او اغلب تخت و با رنگهاي يكدست و متضاد پوشانده ميشود. از اين منظر اشتراكاتي با هنرمندان همعصر خود ازجمله ليلي متين دفتري دارد. نسلي كه استعداد خود را در بطن آكادميهاي غربي پرورش دادند و در وطن جوياي لحن هنر بهروز شده بومي بودند، بهرهگيري او از عناصر ايراني و بومي گاهي رگههايي از مكتب سقاخانه را به ذهن متبادر ميسازد اگرچه هرگز او را ذيل اين گروه دستهبندي نكردند. كامران، سياهي را كامل و عميقا ميشناسد و خوب ميداند سياهي بر بوم چگونه بيانگري ميكند و عنصر در كنارش معنا مييابند، شايد بهتر باشد بگوييم بالاتر و گوياتر از سياهي رنگي نيست كه هم ميتوان طرح زد هم بر بوم تاخت. آثار طليعه كامران در ادامه نمايشگاههاي پژوهشمحور گالري مژده برگزار شده و نمايشگاه گردان به خوبي توانسته دورههاي مختلف در بيان هنري او را چيدمان كند. طليعه كامران در موسيقي و نقاشي دو شخصيت كاملا مستقل دارد. موسيقي رديف دستگاهي ايران را ابتدا به شيوه سنتي نزد بزرگان موسيقي ايران مانند حبيب سماعي فراميگيرد سپس زيرنظر خالقي و صبا نت نگاري را ميآموزد. او به ساختار موسيقي ايراني كاملا وفادار ميماند. در نتيجه وجوه هنري او در نقاشي و موسيقي كاملا جداگانه بررسي ميشود. اما نكته اين است كه او با جريانات هنري روز همراهي و هماهنگي دارد. در جايي كه موسيقي ايراني خود را نيازمند نت ديد كامران نيز تن به شيوه نت نگاري داد و حتي آثار سماعي را نت نگاري كرد. در نقاشي هم با جريانات روز همراه بود. آثار دهه چهل او همگام با نو سنتگرايان است اما در اين مكتب درجا نميزند. همچنانكه با آبستره و فيگوراتيو نيز سيال برخورد ميكند. نگاه كامران به پيوست تاريخي و ساحت هنر روز مبتني بر احترام است. اين رفتار محترمانه در اشعار كامران نيز هويداست. كلام صوفيانه كامران حتي با لبههاي برنده و زبر فرهنگ معاصر نوعي احترام تاريخي را تصوير ميكند. در بخشي از يكي از اشعار او كه براي اين نمايشگاه گزينش شده ميسرايد؛ «همه تنها ولي با هم - همه با هم ولي تنها همه قطره ز درياهاي بيپهنه» آثار به نمايش درآمده در نمايشگاه «خورشيد سياه» از مجموعههاي مختلف گردآوري شده و مروري مختصر و مفيد بر چهار دهه نقاشي اين هنرمند است. اين نمايشگاه جمعه 3 آذر ماه در گالري مژده گشايش يافت و تا ۱۴ آذر ادامه يافت.