نشست كاپ ۲۸ براي حل مسائل اقليمي رو به اتمام است در حالي كه برگزاركننده آن، امارات متحده عربي يكي از مهمترين توليدكنندگان سوختهاي فسيلي است اما ابوظبي به ديگر كشورهاي توليدكننده كربن اثبات كرد كه چگونه با سياستورزي ميتوان منافع ملي را با منافع جهاني همسو و همراستا كرد.
مخالفتخواني پادشاهيهاي خليجفارس
كاپ۲۸ در آستانه تلاش براي انعقاد يك توافق جهاني آب و هوايي به پايان ميرسد. بيشتر تمركز رسانهها روي دكتر سلطان الجابر رييس كاپ بوده كه با توجه به نقش مهم امارات متحده عربي كاملا طبيعي است. وظيفه اين كشور هدايت مذاكرات پيچيده بينالمللي با ۱۹۸ كشور است كه از مهمترين توليدكنندگان هيدروكربن هستند. نقش سوختهاي فسيلي در حال افزايش است زيرا كشورهايي از جمله چين، روسيه، عربستان سعودي، ايران، عراق و هند عليه دستور كار كاپ براي حذف تدريجي سوختهاي فسيلي مخالفت كردهاند. مخصوصا عربستان سعودي كه مخالفت شديد خود را با قراردادهايي كه حتي به سوختهاي فسيلي اشاره داشته هم ابراز كرده است.
كاملا بديهي است كه هيچ توافق جهاني آب و هوايي بدون حضور توليدكنندگان بزرگ نفت كامل نميشود. اينجاست كه رابطه نزديك امارات متحده عربي نه تنها با پادشاهي سعودي و كشورهاي خليجفارس، بلكه ساير توليدكنندگان بزرگ نفت نيز ميتواند موثر باشد.
رويكرد عملگرايانه ابوظبي
علاوه بر اين، تصميم امارات متحده عربي براي اينكه دكتر الجابر هدايت هر دو شركت ملي نفت و انرژيهاي تجديدپذير را عهدهدار است، نشان ميدهد كه چگونه ميتوان بين الزامات اقتصادي صادرات نفت با فوريتهاي اقليمي تعادل برقرار كرد. اين سياست ابوظبي يك مدل عملگرايانه براي پادشاهي عربستان سعودي و همچنين بسياري از اقتصادهاي مشابه ارايه ميدهد. در سوي ديگر اختلافات ايالاتمتحده با اروپا نيز مطرح است كه بهرغم حمايت از حذف تدريجي سوختهاي فسيلي، هنوز نتوانستهاند تريليونها دلار مورد نياز براي تامين مالي چنين پروژهاي را تامين كنند. اين شكست بسياري از كشورهاي در حال توسعه را به سمت مخالفت با طرح تمركز بر انرژيهاي تجديدپذير سوق داده است. آنگونه كه نشنال اينترست نوشته، اين شركتهاي امريكايي، اروپايي و چيني هستند كه بزرگترين برنامهها را براي توسعه سوختهاي فسيلي در اين دهه دارند. امروزه رويكرد ابوظبي در حذف تدريجي سوختهاي فسيلي تنها الگوي اقتصادي قابل دوام و واقعبينانه براي منطقه شوراي همكاري خليجفارس و ساير كشورهاي جهان است؛ بهويژه كشورهاي آسياي مركزي مانند قزاقستان كه همزمان با توسعه انرژيهاي تجديدپذير به دنبال گسترش صادرات انرژي هم هست.
اين استراتژي امارات متحده عربي اجتنابناپذيري كاهش سوختهاي فسيلي را به رسميت شناخته است، چون كه حول تعادل بين استفاده از سوختهاي فسيلي و افزايش شديد منابع انرژي تجديدپذير متمركز شده است. اين امر مستلزم سرمايهگذاري قابلتوجه در انرژيهاي تجديدپذير براي تغيير تركيب توليد برق تا سال ۲۰۵۰ است. امارات متحده عربي قصد دارد ۴۴درصد برق داخلي خود را از انرژي پاك، ۳۸درصد از گاز، ۱۲درصد از زغالسنگ و ۶درصد از انرژي هستهاي توليد كند.
بهترين نشست، بيشترين دستاورد
نشست كاپ 28 در بسياري از جهات نسبت به كاپهاي سال گذشته دستاوردهاي بيشتري داشته است. به عنوان مثال، ۱۱۸ كشور توافق كردند كه ظرفيت انرژيهاي تجديدپذير جهاني را سه برابر كنند و بهرهوري انرژي را تا سال ۲۰۳۰ دو برابر كنند؛ اولينباري است كه چنين هدفي در نشست كاپ تعيين ميشود. رهبري امارات متحده عربي در تضمين اين تعهد نقشي اساسي داشت. اين اهداف براي كربنزدايي بخش انرژي كه مسوول سهچهارم انتشار گازهاي گلخانهاي جهاني است، بسيار مهم است. آژانس بينالمللي انرژي اعلام كرده كه سه برابر شدن انرژيهاي تجديدپذير و دو برابر شدن بهرهوري انرژي ميتواند راه را براي كاهش سهچهارمي CO2 تا سال ۲۰۳۰ هموار كند.
جداي از اهداف تعيينشده، منشور كربنزدايي نفت و گاز تحت عنوان (OGDC) نيز به عنوان يك ابتكار راهگشا ظاهر شد و بيش از 50 شركت بزرگ را در تعهد به عدم استفاده از كربن تا سال ۲۰۵۰ و كاهش قابلتوجه انتشار متان متحد كرد. اين تعهدات نشاندهنده پيشرفتي بزرگ در جهت دستيابي به اهداف توافقنامه پاريس است. علاوه بر اين، امارات متحده عربي از
(Altérra) نيز كه يك صندوق سرمايهگذاري ۳۰ ميليارد دلاري با هدف جمعآوري ۲۵۰ ميليارد دلار براي سرمايهگذاري در انرژي پاك تا سال ۲۰۳۰ و تمركز بر بازارهاي نوظهور است، رونمايي كرد. ايجاد اين صندوق گام بزرگي در جهت تامين منابع مالي طرحهاي آب و هواست. همچنين در روز اول اين نشست يك صندوق براي پوشش ضرر و زيان نيز تصويب شده است كه سالانه حدود ۴۲۹ ميليون دلار به كشورهاي آسيبپذير از تغييرات اقليمي اختصاص خواهد داد.
آينده امريكا در شوراي خليجفارس
ناظران بر اين باورند كه اهميت اين تحولات فراتر از يك نشسست ساده است و نشاندهنده پتانسيل كشورهاي شوراي همكاري خليجفارس در تامين منافع استراتژيك ايالاتمتحده است. از ديدگاه امريكا، انتقال انرژي در خاورميانه براي حفظ امنيت و گسترش روابط اقتصادي حياتي است. رهبري ابوظبي در كاپ ميتواند به تقويت همكاري ايالاتمتحده و شوراي همكاري خليجفارس در انتقال فناوري انرژيهاي تجديدپذير كمك كند؛ از طرفي هم فرصتهاي بسياري براي كسبوكارهاي امريكايي ايجاد كرده و منافع اقتصادي ايالاتمتحده را تقويت كند.
نقش كليدي امارات
خروجي و دستاوردهاي نشست كاپ 28 نقش ابوظبي در حفاظت از آرمانهاي كاپ را نشان ميدهد. رهبري امارات به عنوان يكي از توليدكنندههاي سوختهاي فسيلي به همگان اثبات كرد كه اهميت اين مساله جهانشمول تا كجاست و توليدكنندگان سوختهاي فسيلي نبايد سد راه گذار به انرژيهاي تجديدپذير شوند.
امروزه كشورهاي صادركننده هيدروكربن نيز وارد گفتوگو شدهاند كه پيشنيازي براي ايجاد يك رژيم جديد آب و هوايي است. در اين ميان، امارات متحده عربي نيز نقش يك بازيگر كليدي جهاني را دارد كه با هر دو طرف بازي ميكند. ابوظبي نقش بسيار مهمي در آوردن توليدكنندگان و مصرفكنندگان به ميز مذاكره و پيشرفت به سوي يك اجماع جهاني داشته است.