حکیم نظامی کجا و طاد کجا

روستای طاد زیاد از تفرش دور نیست. چند دقیقه‌ای که مناظر زیبای کوهپایه را ورانداز کنید، رسیده‌اید به روستای طاد. راهنما در مسیر توضیح می‌داد که اینجا روستای زادگاه نظامی‌گنجوی است و فورا با واکنش جمع مواجه شد که مگر نظامی اهل گنجه نبوده و برخی هم کمی کنایه‌دارتر وارد شدند که لابد فردوسی هم تفرشی بوده و شاید هم حافظ! راهنما که انگار با این واکنش‌ها غریبه نبود با لبخندی، توضیح را به زمان رسیدن  به مقصد موکول  کرد.
وارد طاد شدیم. روستایی آراسته و زیبا با خیابان‌های سنگفرش نو و البته هوایی دل‌انگیز در میانه پاییز. طاد با این تابلو به شما خوشامد می‌گوید: «روستای طاد، زادگاه آبا و اجدادی حکیم نظامی» و پس از آن، راهنمای ورودی طاد به 3 زبان فارسی، عربی و انگلیسی گردشگران را به چند مکان مهم هدایت می‌کند، از جمله تکیه روباز تاریخی، مسجد جامع و خانه حکیم نظامی. اهالی طاد سلیقه بسیار به خرج داده و هر یک از گذرهای روستای طاد را به نام یکی از افراد زاده آن منطقه که مقامی علمی یا اجتماعی داشته و توانسته منشا اثری باشد، نامگذاری کرده و شرح کوتاهی از این شخصیت را ذیل نامش آورده‌اند. کوچه فتحعلی واشقانی، اولین مدرس خوشنویسی انجمن خوشنویسان، پروفسور احمد پارسا، پیشکسوت دانش گیاه‌شناسی در ایران، دکتر عباس سحاب، بنیانگذار نقشه‌نگاری نوین در ایران ازجمله نا‌م‌های برازنده برای گذرهای طاد هستند و چه دلپذیر که راهنما چند بار تاکید کرد تمامی این تغییرات خوب به همت مردم طاد محقق شده.
 اولین جایی که در طاد نشان‌تان بدهند، خانه‌ای است که طادی‌ها با استناد به مدارکی می‌گویند حکیم نظامی در آن به دنیا آمده و تا 7 سالگی که پدر به واسطه شغل نظامیگری‌اش به گنجه منتقل شده، در آنجا زندگی می‌کرده. امروز گنجه از شهرهای جمهوری آذربایجان است، اما آن زمان بخشی از خاک ایران بوده که در سال 1189 شمسی به موجب قرارداد گلستان از خاک ایران جدا شده است. مثنوی‌های عاشقانه‌ای چون خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و هفت‌پیکر، آثارِ این حکیم بزرگ است که سبک و زبانش الگو و نمونه سرایش داستان‌های منظوم عاشقانه است.
در خانه حکیم راهنما، جوانی پرشور و علاقه‌مند که معلوم بود خود را برای هر تردید یا سوالی آماده کرده، با حوصله و دقت مدارک و مستنداتی را که گواه بر این مدعا بودند، یکی‌یکی نشان می‌داد. یکی از مهم‌ترین این مستندات، شعرهای نظامی در دلتنگی برای طاد بود: چو در گرچه در شهر گنجه گُمم، ولی از کهستان شهر قُمم/ به تفرش دهی است «تا» نام او، نظامی از آنجا شده نامجو. 
طادی‌ها با تمام وجود و امکانات‌شان می‌خواهند همشهری نامدارشان را به روستای آبا و اجدادی‌اش باز گردانند. برای این کار، شورا و دهیاری و اهالی طاد، یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) را هم به همکاری خوانده‌اند و یکی از مستندات مهم آنها که بُعد جهانی به این ماجرا می‌دهد، صدور پلاک این سازمان در اسفند سال 1400 در تایید به دنیا آمدن حکیم نظامی در این خانه است. بستگان حکیم نظامی هم از پا ننشسته‌اند و خانم فخرالسادات نظامی، آخرین نسل از خانواده نظامی، در سال‌های پایانی عمر توانسته شجره‌نامه خانوادگی حکیم نظامی را در وزارت ارشاد به ثبت ملی برساند و خانه نیاکانی نظامی را نیز در فهرست آثار ملی ثبت کند. همه این اسناد نشان از ریشه‌های طادی حکیم نظامی دارد. حتی مدخلی در ویکی‌پدیا هم به نام حکیم نظامی وجود دارد، اما عجب آنکه در تهران محله‌ای هست به نام محله نظامی‌گنجوی و شهرداری تهران برای آنکه گنجه‌ای بودن حکیم را که جمهوری آذربایجان سخت به دنبال مصادره آن به عنوان افتخارات ملی خود است، قطعی کند، چندی قبل نام کوچه های محله را به نام محله‌ای در جمهوری آذربایجان مانند بادکوبه و تفلیس نامگذاری کرده  است!