• ۱۴۰۳ يکشنبه ۴ آذر
روزنامه در یک نگاه
امکانات
روزنامه در یک نگاه دریافت همه صفحات
تبلیغات
بانک ملی صفحه ویژه

30 شماره آخر

  • شماره 5679 -
  • ۱۴۰۲ دوشنبه ۲۵ دي

به بهانه همصدايي بحرين با حملات ائتلاف تحت رهبري ايالات متحده به مواضع انصار‌الله در يمن و افزايش تهديدها عليه اين پادشاهي عرب كوچك مطرح شد

پشت پرده «قمار» «منامه»

احسان لطيفي

 

موقعيت جغرافيايي بحرين و روابط نزديكش با ايالات متحده بر سياست اين كشور در مورد حملات انصارالله عليه كشتي‌هاي درياي سرخ تاثير گذاشته است.بحرين تنها كشور عربي بود كه از حملات بامداد جمعه امريكا و انگليس عليه نيروهاي انصارالله يمن حمايت كرد؛ اقدامي كه مي‌تواند به اين پادشاهي خليج فارس ضربه بزند، اما نشان‌دهنده تمايل اين بازيگر براي حفظ روابط نزديكش با ايالات متحده در بحبوحه تنش‌هاي منطقه‌اي است.پس از نزديك به ۳۰ حمله انصارالله يمن عليه كشتي‌هاي تجاري مرتبط با اسراييل در درياي سرخ، امريكا و انگليس در بامداد جمعه به سايت‌هاي نظامي ارتش انصارالله حمله كردند. بامداد جمعه، كاخ سفيد در بيانيه‌اي اعلام كرد كه اين حملات «با حمايت» بحرين و همچنين كانادا، هلند و استراليا انجام شده است. كاخ سفيد مشخص نكرد كه اين حمايت به چه شكلي بود. دولت بحرين نيز اظهارنظر نكرده است.

 

بازي با حاصل جمع صفر؟

كريستين كوتس اولريكسن، عضو موسسه بيكر دانشگاه رايس مدعي شد كه رابطه تيره ادعايي بحرين با ايران و همچنين موقعيت اين كشور به عنوان متحد اصلي غيرناتويي ايالات متحده و ميزبان ناوگان پنجم نيروي دريايي ايالات متحده، پادشاهي را مجبور كرد تا از امريكا در حملات عليه يمن حمايت كند.

او در گفت‌وگو با المانيتور مدعي شد: «بحرين به احتمال زياد هرگونه اقدامي عليه گروه‌هاي مقاومت در منطقه را از ديد روابط نزديك امنيتي و دفاعي خود با واشنگتن و روابط خود با تهران ارزيابي مي‌كند.»

روز چهارشنبه، آنتوني بلينكن، وزير امور خارجه ايالات متحده در چارچوب سفر منطقه‌اي خود در رابطه با جنگ غزه به بحرين سفر كرد. او در سخناني از بحرين به عنوان «شريك حياتي ايالات متحده» و «خانه ناوگان پنجم امريكا» تمجيد كرد.

به ادعاي گروهي از ناظران نگراني‌هاي بحرين در مورد قدرت و نفوذ ايران به وضعيت داخلي پادشاهي مربوط مي‌شود. اين كشور اكثريتي شيعه دارد و سني‌هايي كه غالبا مخالف سياست‌هاي سلطنتي هستند. بحرين فعالان منتقد و مخالف شيعه از جمله عبدالهادي الخواجه را در سال ۲۰۱۱ در جريان بهار عربي به زندان انداخت.در همين راستا، بحرين ايران را به حمايت ادعايي از مخالفانش متهم مي‌كند. بحرين همچنين با عربستان سعودي همسو است؛ گزاره‌اي كه تا حدي به دليل نگراني‌هاي مشترك در مورد قدرت ايران است. بحرين همچنين عضوي از ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي است كه با انصارالله يمن مي‌جنگد. از سال ۲۰۲۲ تاكنون، آتش‌بسي ميان انصارالله‌ها و ائتلاف برقرار است.

 

چرايي سكوت پادشاهي؟

با اين حال، برخلاف بحرين، عربستان سعودي رسما از حملات امريكا عليه انصارالله حمايت نكرده و خط‌مشي محتاطانه‌اي را در مورد تشديد تنش‌ها در پيش گرفته است. پادشاهي در بيانيه خود خواستار خويشتنداري شد. به گفته اولريكسن، بحرين و عربستان سعودي مواضع متفاوتي در مورد اين حملات اتخاذ كردند، زيرا اولي چيز كمتري براي از دست دادن دارد.او با اشاره به ابتكار عربستان براي تنوع‌بخشي به اقتصاد خود گفت: «بحرين در درياي سرخ خط ساحلي ندارد؛ اما ساحل درياي سرخ سعودي‌ها محل بسياري از پروژه‌هاي گيگاست كه مرتبط با چشم‌انداز ۲۰۳۰ محمد بن سلمان، وليعهد اين كشور است. بنابراين ممكن است منامه نگراني كمتري در مورد پيامدهاي منفي منطقه‌اي داشته باشد كه از نظر استراتژيك، از فوريت كمتري براي بحرين برخوردار است.» به گفته اولريكسن، با وجود اينكه بحرين با درياي سرخ هم‌مرز نيست، حمايت از حملات امريكا عليه انصارالله خطراتي براي منامه به همراه دارد. اگر محور مقاومت بحرين را به خاطر حمايت مستقيمش از حملات و/يا ميزباني ناوگان پنجم هدف قرار دهند، اين سلطنتي كوچك در معرض خطر قرار خواهد گرفت. همچنين چنين حمايتي از اقدام امريكا احتمالا افكار داخلي بحرين را تحريك خواهد كرد كه به ‌شدت منتقد سياست امريكا در قبال اسراييل و غزه است. از زمان حمله ۷ اكتبر حماس و حمله اسراييل به غزه، تظاهرات متعددي در حمايت از فلسطينيان در بحرين برگزار شده است. در سال ۲۰۲۰، بحرين به همراه امارات متحده عربي با اسراييل روابط كامل برقرار كرد. بحرين روابط خود با اسراييل را حفظ كرده، اما در عين حال از اقدامات اسراييل در غزه انتقاد كرده است. ويديوهاي روز جمعه در شبكه‌هاي اجتماعي نشان مي‌دهد كه نمازگزاران بحريني شعار «مرگ بر اسراييل» و «مرگ بر امريكا» سر مي‌دهند. اولريكسن درباره احساسات بحريني‌ها افزود: «بايد ببينيم آيا مخالفت‌ها به تظاهرات خياباني محدودمی‌شود يا نه ناآرامي‌هاي پايدارتر می‌شود.» بحرين قبلا از جنگ يمن ضربه خورده است. در ماه سپتامبر، سه سرباز بحريني در نزديكي مرز عربستان و يمن در حمله پهپادي انصارالله كشته شدند.انصارالله در جريان جنگ يمن به عربستان سعودي حمله كرده و در سال ۲۰۲۰ تاسيسات نفتي آن را مورد هدف قرار داد.

 

صلحي شكننده!

حملات ائتلاف‌ خواه با حمايت بحرين يا بدون حضور اين بازيگر، عليه انصارالله‌ها اين گروه را در درياي سرخ متوقف نخواهد كرد، اما جنگ داخلي يمن را منطقه‌اي كرده و روند شكننده صلح را به تاخير مي‌اندازد.

در نگاه غربي‌ها، حملات ايالات متحده و انگليس احتمالا به عنوان گزينه‌اي بد جهت تحت فشار قرار دادن انصارالله براي پايان ‌دادن به فعاليت‌هاي اخيرشان قلمداد مي‌شود. اما اين حملات تا حد زيادي نمادين بوده و عمدتا پاسخي به فشار بازيگران محلي، شركت‌هاي كشتيراني و ساير ذي‌نفعاني است كه در ماه‌هاي اخير، به خاطر حملات انصارالله شاهد افزايش هزينه‌ها بوده‌اند. حتي يك شركت حمل‌ونقل قبلا موافقت خود را براي اين عمليات اعلام كرده بود.

اما اين حملات چه تاثير واقعي بر عمليات انصارالله خواهد داشت، آنها چگونه پاسخ خواهند داد و اين رويدادها چه تاثير گسترده‌اي بر منطقه خواهند داشت؟فارع المسلي، محقق خاورميانه شمال آفريقا فعال در موسسه چتم هاوس مي‌گويد: بعيد است كه حملات هوايي تاثير قابل توجهي بر توانايي‌هاي نظامي يمني‌ها، به ويژه عمليات دريايي آنها داشته باشد.

يمني‌ها بسيار باهوش‌تر، آماده‌تر و مجهزتر از آن چيزي هستند كه بسياري از مفسران غربي فكرش را مي‌كنند. پس از سال‌ها درگيري سخت و رويارويي مستقيم با عربستان سعودي، آنها تجربه جنگي زيادي پيدا كرده‌اند. حتي در شرايطي كه شاهد پيشرفت چشمگير نيروهاي پهپادي و موشكي يمني‌ها بوده‌ايم، اما طي پنج سال گذشته، توانايي‌هاي انصارالله به‌طور مداوم دست‌كم گرفته شده است. بي‌پروايي و تمايل آنها براي تشديد تنش‌ها در مواجهه با چالش نيز جالب بوده و هميشه دست‌كم گرفته مي‌شود.

چتم هاوس نوشته: يمني‌ها مي‌دانند كه حمايت بين‌المللي از حملات امريكا و بريتانيا ضعيف است. قطعنامه اخير شوراي امنيت سازمان ملل متحد كه از انصارالله خواسته بود تا حملات خود را متوقف كنند، پوششي بين‌المللي براي حملات هوايي امريكا مهيا ساخت؛ اگرچه به‌طور خاص اقدام نظامي عليه يمن را تاييد نكرد. همچنين ساير كشورهاي بزرگ آشكارا علاقه‌اي به شركت در اين عمليات نظامي تحت رهبري ايالات متحده نداشتند.

به عنوان مثال سعودي‌ها كناري ايستاده‌اند؛ زيرا حملات هوايي‌شان عليه يمني‌ها براي ۹ سال ناكام ماند. ديگر بازيگران منطقه‌اي سعي كرده‌اند تا از مساله حمله امريكا عليه گروهي كه فعاليت‌هايش در درياي سرخ به خاطر همبستگي با فلسطينيان است، فاصله بگيرند. صرف‌نظر از اين، موضع ضداسراييلي/امريكايي در ايدئولوژي انصارالله اساسي بوده و رهبري آنها به درستي دريافته كه حمله غرب به يمن حمايت‌هاي محلي و منطقه‌اي از تلاش‌هاي انصارالله را تقويت مي‌كند. بيش از هر زمان ديگري، ايالات متحده و بريتانيا توسط بازيگران خاورميانه متحد نزديك و عريان اسراييل محسوب مي‌شوند.

بنابراين اين حملات باعث توقف يا كاهش حملات انصار‌الله نمي‌شود؛ حملاتي كه تا تداوم جنگ در غزه ادامه دارد. ناظران در همين راستا مي‌گويند كه حملات عليه يمن نتيجه معكوس خواهد داشت و كارزار گسترده انصارالله را تحريك مي‌كند. كارزار يمني‌ها احتمالا به حملات عليه تاسيسات ايالات متحده و بريتانيا در سراسر شبه‌جزيره عربستان و زيرساخت‌هاي نفتي منجر خواهد شد.

علاوه بر اين، يكي از پيامدهاي حملات هوايي امريكا تخريب فرآيند صلح داخلي يمن و گسترش درگيري‌هاس منطقه‌اي است. مطمئنا هيچ ‌كس در يمن از انصارالله نمي‌خواهد كه عقب‌نشيني كند. حملات هوايي و استفاده از اهرم زور، تفاوتي براي اين كشور درگير معادلات پيچيده ايجاد نمي‌كند. حتي دشمنان انصارالله هم نتوانستند و نخواهند نتوانست كه (حداقل به‌طور علني)، اقدام ايالات متحده را تاييد كنند. يمني‌ها حتي بيشتر از عراقي‌ها، در برابر دخالت‌هاي غرب موضع‌گيري مي‌كنند.

 

معادلات

ناظران مدعي‌اند، تاكنون، حملات انصارالله به مرحله تهديدي استراتژيك عليه اسراييل نرسيده و تل‌آويو از گشودن جبهه‌اي جديد در يمن دوري كرده است. اما اگر حملات ايالات متحده باعث تشديد تنش‌هاي منطقه‌اي شده و حزب‌الله را به سمت خود بكشاند، ممكن است معادله تغيير كند. پيش‌تر و در دهه ۱۹۶۰، اسراييل مستقيما در يمن مداخله كرده بود. با اين حال، احتمالا از طريق عمليات‌هاي هدفمند، قصد ترور رهبري انصارالله در داخل و خارج از اين كشور را داشت.به ادعاي ناظران، در شرايط كنوني كشورهاي عربي مانند مصر نيز درگير اثرات منفي حملات انصار‌الله خواهند شد. اما هيچ‌ كدام نمي‌توانند در برابر انصارالله ايستاده و خطر همسويي با اسراييل و غرب را به جان بخرند. پس از افزايش حملات يمني‌ها، ايالات متحده و بريتانيا احساس كردند كه بيش از هر چيزي به واسطه دلايل داخلي، نياز به نمايش قدرت دارند. اين دقيقا همان چيزي است كه انصارالله به دنبالش بود و براي آن آماده شده است.

ارسال دیدگاه شما

ورود به حساب کاربری
ایجاد حساب کاربری
عنوان صفحه‌ها
کارتون
کارتون