نسخه پكن براي درياي سرخ

شش سال پيش، فيلمي با عنوان «عمليات درياي سرخ» در چين به موفقيت بزرگي دست يافت. اين اولين فيلمي بود كه در سينماهاي چين بر بهره‌برداري‌هاي نيروي دريايي مدرن چين تمركز كرد كه در سال‌هاي اخير از امريكا پيشي گرفته و به بزرگ‌ترين نيروي دريايي در جهان تبديل شده است. داستان حول محور عمليات نيروهاي ويژه دريايي براي نجات يك شهروند چيني است كه از سوي گروهي شبه‌نظامي در كشوري شبيه به يمن در درياي سرخ اسير شده بود. حزب كمونيست اين فيلم را نمايش داد و بدين طريق شور و شوق ميهن‌پرستانه را برانگيخت. مقامات چيني نيز گفتند كه اين فيلم نسخه‌اي از چين را نشان مي‌دهد كه «مسووليت‌هاي خود را در مقام ابرقدرتي جهاني بر عهده مي‌گيرد». 
اكونوميست نوشت: امريكا نسبت به رشد و قدرت روزافزون چين در سطح جهاني محتاط است. اما از اواسط نوامبر، زماني كه انصارالله يمن حمله به كشتي‌ها در درياي سرخ را با موشك و پهپاد آغاز كرد، مقامات امريكايي چين را تشويق مي‌كنند تا با كمك به حل بحران واقعي در منطقه، بخشي از اين روحيه قدرت بزرگ را نشان دهد. جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي امريكا، در طول 12 ساعت ملاقات در روزهاي 26 و 27 ژانويه در بانكوك تلاش كرد تا وانگ يي، رييس امور خارجه چين را متقاعد كند كه از نفوذ چين براي متوقف كردن تهديد عليه شريان اصلي تجارت جهاني استفاده كند. با اين حال، چين به مسووليت‌هاي خود به گونه‌اي متفاوت نگاه مي‌كند. اين كشور نمي‌خواهد اعتبار خود در خاورميانه را خرج كند. چين امنيت منطقه را باتلاقي مي‌بيند كه امريكا ساخته است و از اين باتلاق و نقش خود براي حل معضل درياي سرخ به عنوان فرصتي براي گفت‌وگو با جهان عرب جهت همبستگي و هم‌پيماني با آنها استفاده مي‌كند.
البته امنيت در اين منطقه قطعا براي چين مهم است. در سال 2021، زماني كه يك كشتي كانتينري كانال سوئز را به مدت شش روز در نزديكي ورودي آن به درياي سرخ مسدود كرد، وزارت بازرگاني چين تخمين زد كه 60 درصد كالاهاي صادراتي اين كشور به اروپا از اين مسير استفاده مي‌كند. در سال گذشته حدود 17 درصد از كالاهاي صادراتي چين در سراسر جهان به اتحاديه اروپا و بريتانيا بوده است.
انصارالله مي‌گويد كه ده‌ها كشتي ‌مرتبط با كشورهاي حامي اسراييل در درگيري غزه هدف حملات قرار گرفته‌اند (كه عليه كشتيراني چين نبوده است) . با اين وجود، درگيري در درياي سرخ بلا استثنا براي همه خطراتي در بر دارد. 3 دسامبر يك كشتي كانتينري تحت اجاره شركت OOCL، شركت مستقر در هنگ‌كنگ كه متعلق به شركت كاسكو، غول كشتيراني چيني تحت كنترل دولت است، مورد اصابت موشكي قرار گرفت. گمانه‌زني‌هايي وجود دارد مبني بر اينكه انصارالله اطلاعات قديمي در مورد اين كشتي كه قبلا از سوي شركتي اسراييلي اجاره شده بود، در دست داشته است.در 19 ژانويه، نيروهاي انصارالله گفتند كه كشتي‌هاي چيني و روسي از عبور امن از درياي سرخ برخوردار خواهند بود. اما مشكل اينجاست كه بخش عمده‌اي از تجارت دريايي چين شامل كشتي‌هايي است كه در كشورهاي ديگر ثبت شده‌اند. بسياري از آنها اكنون با دور زدن دماغه اميد نيك به دنبال ايمني بيشتري هستند. 
داده‌هاي شركت تحليلي اسپاير گلوبال (Spire Global) به اكونوميست نشان مي‌دهد كه قبل از دسامبر 2023، 99 درصد كشتي‌هاي كانتينري كه بين اروپا و چين تردد مي‌كردند از كانال سوئز عبور مي‌كردند. در هفته دوم ژانويه، كمتر از نيمي از آنها اين كار را انجام مي‌دادند. مسير دماغه اميد نيك مي‌تواند حدود دو هفته به سفر كشتي‌ها بيفزايد و از حق بيمه‌هاي بالايي كه اكنون بيمه‌گران براي ترانزيت درياي سرخ درخواست مي‌كنند، اجتناب كنند. اما اشكال كار اينجاست كه اين امر بر هزينه‌هاي حمل و نقل مي‌افزايد. شاخص حمل و نقل كانتينري چين، معياري براي تعيين قيمت كانتينر در بنادر اصلي چين، از اواخر سال 2023 براي حمل و نقل به اروپا بيش از دوبرابر شده است.
با همه اين تفاصيل، دولت چين ترجيح مي‌دهد همچنان از درگيري‌هاي خاورميانه و درياي سرخ دور بماند. تنها پايگاه نظامي فرامنطقه‌اي چين در نزديكي جيبوتي قرار دارد. با اين حال، نيروي دريايي چين در وضعيتي ضعيف قرار دارد. اين كشور از دخالت در ائتلاف نظامي به رهبري امريكا موسوم به «عمليات نگهبان رفاه» كه در واكنش به حملات انصارالله تشكيل شده، اجتناب كرده است. رسانه‌هاي دولتي چين مي‌گويند كه خط كشتيراني چيني به نام سي لجند (Sea Legend) با كمك اسكورت نيروي دريايي چين، بار را از طريق اين منطقه حمل مي‌كند. وب‌سايت اين شركت كشتيراني، برنامه‌اي را براي چنين اسكورت‌هايي در خليج عدن تعريف كرده كه در مجاورت درياي سرخ قرار دارند. چين تجربه زيادي از چنين ماموريت‌هايي دارد؛ از سال 2009 كشتي‌هاي جنگي اين كشور به حفاظت از كشتي‌هاي تجاري در خليج عدن در برابر حملات دزدان دريايي سوماليايي كمك مي‌كنند. اينكه چين بتواند خود را در بحران درياي سرخ درگير كند، به ادامه تنش در اين منطقه بستگي دارد. در چين، طرفداران فيلم «عمليات درياي سرخ 1» مشتاقند كه «عمليات درياي سرخ 2» امسال اكران شود؛ شايد نسخه واقعي آن در راه باشد. پس آنها بايد منتظر تحولات در درياي سرخ بنشينند.