رييس كل بانك مركزي از ابلاغ برنامه اصلاح ۸ بانك ناتراز در سال آينده خبر داد و تاكيد كرد: در صورتي كه بانك‌هاي ناتراز اصلاح نشوند به سمت انحلال، ادغام يا توقف كار آن بانك‌ها حركت خواهيم كرد.
محمدرضا فرزين، رييس‌كل بانك مركزي در همايش چشم‌انداز اقتصاد ايران 1403 اعلام كرد: برنامه اصلاح 8 بانك ناتراز در سال آينده را به آنان ابلاغ كرده‌ايم و در صورتي كه بانك‌هاي ناتراز اصلاح نشوند به سمت انحلال، ادغام يا توقف كار آن بانك‌ها حركت خواهيم كرد.
وي با بيان اينكه برنامه بانك مركزي حركت به سمت بانكداري تخصصي است، گفت: سياست‌گذار پولي براي تامين مالي طرح‌هاي ملي داراي بازدهي بالا، سرمايه در گردش بنگاه‌هاي توليدي و كنترل و مهار تورم از ابزارهاي خود در زمان‌هاي مناسب استفاده مي‌كند.
او تاكيد كرد: اوراق گواهي سپرده خاص يكي از اين ابزارها و روش‌هاي بسيار خوب است كه 200 همت آن به سرعت توسط متقاضيان خريداري شد و سياست‌گذار اين روش را با توجه به تشخيص فني، ادامه خواهد داد.
فعالانه به حضور در بازار ارز ادامه مي‌دهيم
فرزين در بخشي از سخنان خود در خصوص بازار ارز اظهار داشت: در خصوص سياست ارزي، همچنان بانك مركزي سياست فعالانه حضور در بازار را ادامه خواهد داد. ما نمي‌توانيم به مديريت بازار ارز و نرخ ارز بي‌توجه باشيم به دليل اينكه مي‌تواند انتظارات تورمي را تشديد كند و با ايجاد اختلال در عرضه كالاهاي اساسي عوارض رفاهي و اجتماعي ناگواري برجاي گذارد.
رييس كل بانك مركزي با بيان اينكه نوسانات ارزي مي‌تواند انتظارات تورمي را تشديد كند و با ايجاد اختلال در عرضه كالاهاي اساسي در رفاه جامعه اثرگذار باشد، تصريح كرد: در بازار غيررسمي ارز به دليل مباحث تحريم و جنگ از طرف ديگران با مداخله براي ايجاد نوسان مواجه هستيم كه آثار مخربي براي اقتصاد دارد و بايد از آن جلوگيري كرد. بر همين اساس نقش مركز مبادله ارز و طلاي ايران در حوزه تنظيم‌گري بازار ارز و طلا توسعه پيدا مي‌كند.
تابلوي مركز مبادله بايد مرجع شود
وي افزود: طلا جايگزين ارز است و نبايد از آن غافل باشيم؛ بنابراين براي كنترل ارز بايد به بازار طلا نيز توجه كنيم، در راستاي ايجاد بازار براي طلا و ارز از ابزارهاي بازار محور در مركز مبادله و بازار ارز و طلا استفاده مي‌كنيم، در حال حاضر در مركز مبادله طلا و ارز به‌طور هفتگي حراج داريم و اين حراج‌ها را ادامه مي‌دهيم. رييس كل بانك مركزي گفت: به سمتي پيش مي‌رويم كه مركز مبادله تابلو‌هايي داشته باشد كه نرخ آن به نرخ مرجع تبديل شود. گرچه اين كار با سختي‌هايي مواجه است و شايد زمان ببرد، اما به طرف آن حركت مي‌كنيم، چرا كه صد‌ها رسانه از اقصي‌نقاط جهان سعي مي‌كنند هدايت نرخ ارز را داشته باشند و منجر به نوسانات بازار ارز شوند.
هدفگذاري رشد نقدينگي 25 درصد است
رييس كل بانك مركزي همچنين با بيان اينكه نرخ رشد نقدينگي و پايه پولي بر مدار كاهش است، گفت: در تلاشيم در اين شاخص‌ها به هدف‌هاي پيش‌بيني شده دست يابيم. سياست پولي فعال را براي مهار تورم در دستور كار گرفته‌ايم و حتما نرخ رشد نقدينگي كه متوسط آن از سال 98 تا پارسال 38.5 درصد بود تا پايان سال 25 درصد هدفگذاري خواهد بود.
رييس كل بانك مركزي افزود: پول يكي از پيچيده‌ترين مسائل اقتصاد است و كاركرد آن در اقتصاد هم متاثر و هم تاثيرگذار بر ساير متغير‌هاي اقتصادي است. در دوره تاريخي 1338 تا 1401 متوسط رشد نقدينگي كشور 25.3 درصد بوده است. در دهه 50 تا 1401 متوسط سالانه رشد نقدينگي 27.5 درصد بوده است و از سال 98 تاكنون متوسط سالانه رشد نقدينگي 38.5 درصد و 13 درصد بالاتر از متوسط بلندمدت آن بوده است.
ريشه اصلي تورم تداوم انباشت تورمي بود
وي با بيان اينكه از دهه 1350 تاكنون با وجود اينكه اقتصاد با صعود و فرودهايي مواجه بوده اما همواره نرخ رشد نقدينگي بالايي داشته‌ايم، تصريح كرد: اين در حالي است كه هر سال برنامه داشتيم نرخ رشد نقدينگي را كنترل كنيم، اما همواره نرخ رشد نقدينگي بالا بوده است. از دهه 50 وارد تورم‌هاي بالا شديم و سال 56 با تورمي حدود 25 درصد مواجه بوديم. پس از آن نرخ تورم كشور همواره بالا بوده است. تعادل بودجه‌اي و برخورداري از منابع نفتي نقش موثري در كاهش و افزايش تورم داشته است. موضوع تورم در اقتصاد ايران موضوعي تاريخي و مزمن است و عوامل ساختاري، هزينه‌اي و فشار طرف تقاضا بر آن موثر بوده است.
فرزين در ادامه ضمن تاكيد براينكه مشخصه اصلي تورم دهه 90 ناترازي و تداوم انباشت تورمي بوده است؛ اعلام كرد: منظور از ناترازي مجموعه‌اي از ناترازي انباشت شده در ترازنامه بانك‌ها، تعادل بودجه و تراز بنگاه‌ها است. يكي از مشخصه‌هاي ناترازي اقتصاد ايران كاهش سهم ساير منابع تامين مالي اعم از بازار سرمايه، دولت و افزايش سهم بانك‌ها تا حدود 90 درصد تامين مالي بوده است. اين امر منجر به تشديد فشار تورمي و خلق نقدينگي درون‌زا در نظام پولي و بانكي كشور شده است؛ بنابراين وابستگي به مسير گذشته و داشته‌ها و نداشته‌هاي اقتصاد در تحليل پولي و مالي بسيار مهم است و بايد به آن توجه شود.
چرا بانك‌ها ناتراز شده‌اند؟
او تاكيد كرد: از سوي ديگر ناترازي‌هاي موجود در بانك‌ها و موسسات اعتباري و عدم كفايت سرمايه كافي از مهم‌ترين نقاط ضعف شبكه بانكي كشور است. بار‌ها به اين نكته اشاره كرده‌ايم كه ناترازي شبكه بانكي ناشي از جريان نقد است و نه ناترازي ترازنانه‌اي، اما اگر ادامه پيدا كند مي‌تواند به ناترازي ترازنامه‌اي تبديل شود.
به گفته فرزين، از مهم‌ترين ريشه‌هاي اصلي بروز ناترازي در نظام بانكي كشور مي‌توان به چالش‌هاي رابطه دولت با نظام بانكي، تكاليف و انباشت مطالبات شبكه بانكي از دولت، شكل‌گيري نامناسب بانك‌هاي خصوصي در دهه 90، ضعف حاكميت پولي و نظارت و تنظيم‌گري و سرريز نوسانات مغاير با اقتصاد اشاره كرد.
فرزين با اشاره به اقداماتي كه بانك مركزي ناظر بر اصلاح ناتراي بانك‌ها و موسسات اعتباري اجرا كرده و در دست اجرا دارد، گفت: سالم‌سازي ترازنامه بانك‌ها در دستور كار است. از ابتدا برنامه انحلال 3 موسسه اعتباري كه نمي‌توانند كار خود را ادامه دهند را داشتيم و اين اقدام را با يك برنامه مشخص انجام داديم و شاهد بوديم كه برنامه انحلال اين بانك‌ها با كمترين هزينه و مشكلي اجرايي شد. براي تعدادي از بانك‌ها برنامه اصلاحي داريم تا ناترازي آنها برطرف شود. البته بخشي از ناترازي بانك‌ها ناشي از ناترازي موجود در دولت است و بايد به اين نكته نيز توجه كنيم. به 8 بانك برنامه اصلاحي داده‌ايم و دايما اين برنامه را پيگيري مي‌كنيم تا به نتيجه برسد.
رييس كل بانك مركزي افزود: متاسفانه با انباشت زيادي از دارايي‌ها و شركت‌هايي كه ارتباطي با فعاليت بانك‌ها ندارند، مواجه هستيم. بانك‌ها را تخصصي خواهيم كرد و هر بانك بر اساس تخصص خود مي‌تواند به فعاليت‌هاي مختلف بپردازد و از ابزارهاي مختلف استفاده كند. تخصصي نبودن بانك‌ها و فعاليت در تمام حوزه‌هاي اقتصادي مساله‌اي است كه در دنيا نيز مرسوم نيست و بايد اصلاح شود. آيين‌نامه‌هاي اين اقدام در حال تدوين است و كم‌كم وارد اجرايی كردن آن خواهيم شد. در رابطه با بانك‌هايي كه اصلاح نشوند، به سمت برنامه انحلال، ادغام يا توقف حركت خواهيم كرد تا هزينه‌هايي كه براي اقتصاد ايجاد مي‌كنند را كاهش دهيم. در اين مسير از قانون فيصله استفاده خواهيم كرد.
اوراق گواهي خاص ادامه دارد
فرزين با اشاره به اينكه در سال جاري 200 همت گواهي سپرده خاص منتشر شد، تصريح كرد: اين ابزار روش بسيار خوبي براي تامين مالي هدفمند توليد و سرمايه در گردش است و هر زمان تشخيص دهيم نياز به استفاده از اين ابزار وجود دارد آن را به‌كار خواهيم گرفت. اين ابزار براي تامين مالي طرح‌هاي توسعه ايجادي و پيشران اقتصادي بسيار اثرگذار است.
او با تاكيد براينكه به تامين مالي خرد خانوارها با تمركز بر تسهيلات قرض‌الحسنه توجه مي‌كنيم، چون روش تامين مالي بسيار موثري در تامين مالي خانوارهاي كم درآمد است، ادامه داد: تلاش مي‌كنيم از روش‌هايي استفاده كنيم كه عموم مردم و طبقات متوسط و ضعيف بتوانند سريع‌تر و با هزينه كمتر به وام‌هاي خرد دسترسي داشته باشند و نياز به استفاده از ضامن نيز كاهش پيدا كند. مردم مساله نياز كمتر به ضامن در تسهيلات قرض‌الحسنه را دنبال مي‌كنند و ما هم تلاش داريم اين روش تامين مالي را آسان‌تر، كم هزينه‌تر و در دسترس‌تر كنيم.