آيا پكن براي ساكن جديد كاخ سفيد
پلني دارد؟
چين درگير دوگانه «ترامپ» و «بايدن»
رسانه‌هاي اجتماعي چين سيگنال‌هاي آشكاري را در باب بازگشت احتمالي ترامپ ارسال كرده‌اند. بسياري از پلتفرم‌هاي اجتماعي در چند هفته اخير با اشاره به چشم‌انداز تعرفه‌هاي بيش از 60 درصدي امريكا بر واردات چين، اين سياست را به چالش كشيده و تمسخر كردند. برخي ديگر فكر مي‌كنند كه بازگشت ترامپ احتمال وقوع جنگ را افزايش مي‌دهد.اين بحث فقط در رسانه‌هاي آنلاين مطرح نيست، چشم‌انداز پيروزي ترامپ موضوع بحث نخبگان چين نيز هست. آنها مي‌ترسند كه بازگشت رييس‌جمهوري پيشين به كاخ سفيد منجر به يك جنگ تجاري حادتر و با هزينه‌هاي اقتصادي هنگفت شود. با اين حال برخي ملي‌گرايان چيني موفقيت‌هاي ترامپ را تشويق كرده و او را رفيق چوان جيانگو مي‌خوانند: چوان ترجمه رايج نام‌خانوادگي ترامپ است و جيانگو به معناي «كشور را بساز». اين راهي است كه نشان مي‌دهد زياده‌روي‌هاي ترامپ چين را قوي‌تر مي‌كند.به نوشته اكونوميست، از منظر شي جين پينگ، رهبر چين، ارزيابي معادلات ترامپ بسيار دشوار است، حتي اگر رابطه اين دو مرد پس از برخوردهاي متعدد از ضيافت‌ها در پكن تا صرف شام در مار-آ-لاگو به اندازه كافي معقول باشد.
از يك سو، رياست‌جمهوري ترامپ از سال 2017 تا 2021 تغيير عميقي در سياست امريكا به وجود آورد. دولت او در تلاش براي كاهش كسري تجاري امريكا و محافظت از مشاغل، تعرفه‌ها را اعمال كرد. با موفقيت بحث داخلي در امريكا را بازتعريف و چين به عنوان دشمن سياسي، فني و نظامي معرفي شد.از سوي ديگر، رويكرد سيستماتيك‌تر بايدن به حكومت‌داري، تهديدي متفاوت از دوره اول ترامپ براي چين ايجاد كرده است. امريكا تعرفه‌هاي ترامپ را پابرجا نگه داشته، اما علاوه بر آن، يك سيستم جامع براي محدود كردن جريان فناوري غربي به چين نيز تعريف كرده است. اين كشور (واشنگتن) با سرمايه‌گذاري در مشاركت‌ها و اتحادهاي امنيتي امريكا، از استراليا و هند گرفته تا فيليپين و كره جنوبي، سيستم امنيتي آسيايي را براي بازدارندگي و مهار چين جوان‌سازي كرده است. بايدن ممكن است در چين با نام شويي وانگ يا «شاه خواب‌آلود» شناخته شود.با اين حال، در حالي كه نسبت به ترامپ خوددارتر است، از برخي جهات حريف قدرتمندتري بوده است.
بخش بزرگي از محاسبات شي حول اين محور است كه ترامپ در دوره دوم رياست‌جمهوري چه كاري مي‌تواند در مورد چين انجام دهد. سيگنال‌هاي موجود نشان مي‌دهد كه مخالفت با چين در حلقه داخلي ترامپ ممكن است تشديد شده باشد. ديدگاه‌هاي رابرت لايتيزر، نماينده تجاري با نفوذ رييس‌جمهوري پيشين را در نظر بگيريد كه مي‌تواند دوباره به كاخ سفيد بازگردد. در دوره 2017 تا 2021 او تحقيقاتي را در مورد سرقت مالكيت معنوي چيني آغاز و به بخش 301 قانون تجارت امريكا استناد كرد كه به رييس‌جمهور اجازه مي‌دهد شركاي تجاري را كه عادلانه بازي نمي‌كنند، مجازات كرده و تعرفه‌ها را افزايش دهد. موضع لايتيزر در ارتباط با چين به شدت خصمانه است. او در كتابي كه سال گذشته با عنوان «هيچ تجارتي آزاد نيست» استدلال مي‌كند كه چين «بزرگ‌ترين تهديدي است كه ملت امريكا و سيستم دولت ليبرال دموكرات غربي از زمان انقلاب امريكا با آن مواجه شده‌اند». اين كتاب شامل چندين پيشنهاد سخت است، از جمله غربالگري سرمايه‌گذاري‌هاي چيني نه تنها بر اساس دلايل امنيتي، بلكه در راستاي «مضرات اقتصادي بلندمدت». مهم‌تر از همه، اين چهره افزايش تعرفه‌ها را توصيه مي‌كند.
روابط امريكا و چين بسيار فراتر از اقتصاد است و در اينجاست كه محاسبات براي شي ممكن است به سمت ديگري گرايش پيدا كند. شي از نظم جهاني به رهبري غرب رنجيده و مي‌خواهد چين را به عنوان يك مركز قدرت جايگزين ايجاد كند. روابط توفاني ترامپ با متحدان امريكا در اروپا و آسيا مي‌تواند انسجام اين گروه از بازيگران را در مورد سياست چين تضعيف كند.از منظري ديگر، دولت ترامپ ممكن است تلاش‌هاي بايدن براي تقويت مشاركت‌هاي آسيايي را بي‌اثر كند. در باب تايوان نيز ترامپ ممكن است براي چين گزينه ارجح باشد. بايدن بارها در باب تعهدات امريكا به جزاير تهديد كرده كه اگر چين به تايوان حمله كند، سربازان امريكايي از اين جزيره دفاع خواهند كرد، اما پس از خشم چين، دستيارانش عقب‌نشيني كردند. ترامپ علاقه كمتري به حفاظت از جزاير دارد. جان بولتون كه در سال‌هاي 2018 و 2019 قبل از جدايي تلخ به عنوان مشاور امنيت ملي ترامپ خدمت مي‌كرد، در خاطرات خود از «ناراحتي» ترامپ درباره فروش تسليحات به تايوان نوشت. مهم‌تر از همه، شي خواهان ثبات است. نظرات دانشمندان چيني بازتاب تفكر رسمي است. يان ژئوتونگ از دانشگاه تسينگ‌هوا در پكن در مصاحبه‌اي با رسانه‌هاي دولتي گفت كه نامزدها براي نشان دادن اينكه «چه كسي بيشتر از ديگري ضد چين است» با يكديگر رقابت خواهند كرد. اگر مي‌خواهيم از خارج شدن رويارويي بين دو طرف و تبديل شدن آن به درگيري جلوگيري كنيم، كشور ما بايد اقدامات پيشگيرانه‌اي انجام دهد. رويكرد بايدن در قبال چين قابل پيش‌بيني‌تر است، اما سازمان‌يافته‌تر اجرا مي‌شود و شايد در بلندمدت تهديدي بزرگ‌تر باشد. پتانسيل ترامپ براي هرج و مرج و زياده‌روي مي‌تواند فرصت‌هايي را براي چين ايجاد كند تا بر امريكا غلبه كند، اما بي‌ثباتي را كه چين از آن مي‌ترسد به ارمغان بياورد.