بوشهر و فستیوال موسیقی کوچه مردم و خیابان و موسیقی
مرجان یشایایی
هفته اول اسفند در بوشهر هر جایی که مردم بتوانند در آن تجمع کنند، پر می‌شود از موسیقی و شادمانی و همدلی، اسم بامسمایی دارد این ماجرا: «فستیوال موسیقی کوچه». من که هفته قبل شانس حضور در این رویداد درخشان را داشته‌ام، می‌توانم از حس غریبی بگویم که جان من و هر مخاطب دیگر را سیراب کرد. مردم و دستجات موسیقی از هر جای ایران به بوشهر می‌آیند تا در اماکن تاریخی مرمت‌شده مانند عمارت حاج رییس و کافه‌ها و رستوران‌های آن موسیقی اجرا و گوش کنند. بیشتر موسیقی بندری به گوش‌تان می خورد که گاه رمزآلود و غمگنانه با ریتمی آرام فضای رازآمیز جنوب کشورمان را برای‌تان تداعی می‌کند و گاه با ضرباهنگی تند و پرشور تلاش آدم‌های کنار سواحل شمالی خلیج فارس را. موسیقیدان‌ها و نوازندگان بزرگی مانند محسن شریفیان، که ساز نی‌انبان را به به جهانیان معرفی کرده، رنگ دیگری به این گردهمایی مردمی موسیقی می‌دهند. اما موضوع به موسیقی بندری تمام نمی‌شود. به گزارش ایرنا در فستیوال موسیقی کوچه بوشهر، گروه‌های موسیقی افغانستانی، بوشهری و کرد و بلوچ و لرستان روی صحنه رفتند. از منوچهر آتشی، شاعر معاصر بوشهری که همشهریانش سخت به او می‌بالند، گفته شد و چندین رویداد فرهنگی دلچسب دیگر که با کمی جستجو در فضای مجازی می‌توانید آنها را پیدا کنید. در شب‌های فستیوال، سرریز جمعیتی که به هر دلیل نتوانسته یا نخواسته‌اند در اجراهای داخل فضاها حضور یابند، به کوچه‌های تودرتوی بوشهر می‌ریزد که در اولین نگاه صحنه‌های فیلم تنگسیر و سریال دلیران تنگستان را به یادتان می‌آورد، با این تفاوت که در شب‌های فستیوال موسیقی کوچه که دامنه خود را به شهرهای اطراف بوشهر هم گسترانده، از صدای گلوله و وحشت فرار خبری نیست و قرار است مردم دست‌افشانی و پایکوبی کنند. جنس موسیقی خیابان مردمی است و مصداق کامل آن که «هیچ آدابی و ترتیبی مجو/ هر چه می‌خواهد دل تنگت بگو».
موسیقی یکی از عوامل مهم در شکل‌دهی سمت و سوی رویدادهای اجتماعی، ایجاد همدلی و یگانگی مردم با هم است. ایرانی‌ها قرن‌هاست عنصر موسیقی را برای پاسداشت رویدادهای تاریخی که بیشتر رنگ حق‌طلبی و آزادگی دارد، به کار گرفته‌اند. نمونه آشنای آن اجراهای تعزیه و سینه‌زنی ریتمیک در ده روز اول ماه محرم است که تا چند دهه قبل و بعضا تا همین امروز باغنای حیرت‌انگیز موسیقیایی همراه بوده و هست و در دستگاه‌ها و گوشه‌های موسیقی ایرانی اجرا می‌شود.
در تحقیقی که اخیرا با همکاری چندین کشور ازجمله ایالات متحده، بریتانیا، کانادا، آفریقای جنوبی و هلند درباره اهمیت موسیقی خیابانی انجام و نتایج آن در ساینس‌دایرکت منتشر شده، محققان سه بعد اصلی در ارزشمندی موسیقی خیابانی را تعریف کرده‌اند: اول، سرمایه اجتماعی که همان اعتماد بین اعضای جامعه و حس همدلی و مهربانی و یکرنگی است که آن را از مهم‌ترین عوامل نشاط اجتماعی و توسعه پایدار دانسته‌اند. دوم، درگیر کردن مردم در شور و نوایی که موسیقی همراه می‌آورد و سوم، ایجاد حس هویت. موسیقی خیابانی علاوه بر ابعاد اجتماعی که ذکر شد، بُعد فرهنگی هم دارد که محققان در سه دسته طبقه‌بندی کرده‌اند: خلاقیت موسیقیایی، نشاط فرهنگی و شکوفایی استعدادها. تجزیه و تحلیل اسناد فراوان این تحقیق درکی عمیق از ارتباط بین ارزش اجتماعی و فرهنگی و موسیقی خیابانی و توسعه شهری و همین‌طور ابعاد اقتصادی چشمگیر آن در زمینه بالا بردن گردشگری را فراهم آورده.
در فستیوال موسیقی کوچه، دقیق که نگاه می‌کردید، همه عناصر اجتماعی و فرهنگی گفته‌شده را کم یا زیاد می‌توانستید پیدا کنید. این اتفاق مبارک می‌تواند الگویی باشد برای همه جای ایرانی که از هر گوشه و کنار و کوچه پس‌کوچه‌هایش شعر و موسیقی می‌تراود.