در ميان شگفتي‌هاي انتخابات مجلس دوازدهم بدون شك نبايد از كنار «قرار گرفتن سيدمحمود نبويان در جايگاه راي اول تهران» گذشت. در يك ارزيابي آماري نبويان به دليل قرار گرفتن در هر چهار ليست اصولگرايان -شانا، امنا، صبح ايران و جبهه متحد- توانسته با گرفتن ميزاني راي از سمت بدنه راي هر يك از 4 ليست در جايگاه راي نخست تهران قرار بگيرد. با اين وجود نمي‌توان منكر اين شد كه احتمالا در ميان جمعيتي كه در اين دوره از انتخابات پاي صندوق راي آمده‌اند ديدگاه‌ها و رويكردهاي نبويان طرفداراني دارد. روحاني 58 سالهاي كه از زمان ورودش به مجلس نهم نامش در عالم سياست مطرح شد و رفتارهايش طي دوره نهم و يازدهم در مجلس باعث شد تا او را با عنوان «شاگرد مصباح‌يزدي» ياد كنند. نبويان در انتخابات مجلس دوازدهم بعد از حذف محسن دهنوي به عنوان سهم اضافه شده به 7 نفر قبلي از جبهه پايداري وارد ليست وحدت قاليبافي‌ها و جبهه پايداري شد؛ حضوري دقيقه نودي كه حالا با قرار گرفتن در صدر راي اصولگرايان مسير جديدي را در مجلس دوازدهم، هم براي او و هم براي اعضاي جبهه پايداري رقم خواهد زد.
دبير دلواپس كميسيون ويژه برجام در مجلس نهم
نبويان از چهره‌هاي مخالف برجام و حاضران در نشست دلواپسان كه عليه توافق هسته‌اي بود، در مجلس نهم هم در تركيب كميسيون ويژه برجام حضور داشت. فارغ از گفت‌وگوهاي تند و تيز و روايت‌هاي غيررسمي كه از درگيري‌هاي لفظي او با صالحي و ظريف در جريان بررسي برجام روايت شده است او در چند گفت‌وگو نيز موضوعاتي را درباره روند بررسي برجام در اين كميسيون روايت كرده است. او در مهر سال 1394 در گفت‌وگويي با خبرگزاري فارس مدعي شد كه «طيف اقليت كميسيون فشار مي‌آورد كه از متن برجام چيزي در گزارش نهايي نيايد، درحالي كه كميسيون ويژه اساسا براي ارايه گزارش درباره متن برجام تشكيل شد.»
نبويان در همين گفت‌وگو با تاكيد بر اينكه اگر برجام مطابق منافع ملي بود دولت، مردم را از متن آن باخبر مي‌كرد، مي‌گويد كه «هدف از فشارها بر كميسيون برجام دروغ گفتن به مردم و پنهان كردن واقعيت‌ها بود» و تاكيد مي‌كند كه «در جلسه ديروز طيف اقليت معترض ابتدا سر و صدا و دعوا و فرياد راه انداختند و بعد آقايان پزشكيان، تاج‌گردون و منصوري آراني جلسه را ترك كرده و كوشيدند آبستراكسيون راه بيندازند. علاوه بر آنها آقاي حقيقت‌پور هم از جلسه بيرون رفت كه پس از مدتي كه به دنبال وي رفتند، بازگشت. همچنين آقاي بروجردي هم برخاست و تا دم درِ خروجي كميسيون رفت كه پس از انتقاد و اعتراض اعضا به اين اقدام بازگشت.چرا اين طيف به خاطر گرايش سياسي خود اصرار دارند حقيقت را نگويند؟»
نبويان در دوران فعاليت كميسيون ويژه برجام گفت‌وگوهاي زيادي درباره نحوه بررسي اين سند در اين كميسيون داشت. با اين وجود او در ارديبهشت سال 1398 در مناظره با سيدمصطفي تاجزاده در پاسخ به انتقاد تاجزاده بر اين مبنا كه اگر برجام غربي بود چرا آن را تصويب كرديد، گفت: «تعجب مي‌كنم كه ايشان روزي معاون سياسي وزارت كشور بودند. برجام به مجلس نيامد. طرح ۹ ماده‌اي آقاي لاريجاني به مجلس آمد و تاييد شد.بگذاريد براي اولين‌بار بگويم كه چه كساني برجام را انجام دادند. آقاي شمخاني گفت كه آقاي علي لاريجاني، محمدجواد ظريف، حسن روحاني، صالحي و خودم هم بعضي مواقع در جلسات شركت مي‌كردم.در ضميمه اول بند ۱۷ برجام اعلام شد كه حتي يك گرم از سوخت توليدشده ايران در آينده را به خارج از ايران نفرستند. در برجام تعهدات زمان ندارند و معلوم نيست كه تا چه زماني اين تعهدات بايد اجرايي شود، حتي تعهد دادند كه دانش بازفرآوري را هم نداشته باشند.»
سرشاخ با توافق هسته‌اي؛ از برجام روحاني تا برجام رييسي
ادعاي گزافي نيست اگر محمود نبويان را در كنار جواد كريمي قدوسي دوقلوهاي پارلماني ضدبرجام و ضدظريف بدانيم. مرور اظهارات نبويان و اظهاراتش در مجلس نهم و مجلس يازدهم نشان از اين دارد كه رويكرد او درقبال برجام تغيير قابل‌توجهي نداشته است. اين رويه برخلاف برخي چهره‌هاي ديگر منتسب به جبهه پايداري است كه در زمان دولت روحاني مخالف سرسخت برجام بودند اما در دولت رييسي با اين استدلال كه حالا كار دست خودي‌هاست، نسبت به احيای آن مواضع نرم‌تري در پيش گرفتند. چهره‌هايي همچون مجتبي ذوالنوري كه در مجلس دهم از نمايندگاني بود كه بعد از خروج ترامپ از برجام، متن اين سند را در صحن مجلس آتش زد. نبويان اما درباره برجام تغيير موضع جدي نداشته است. او كه در مجلس نهم دبير كميسيون ويژه بررسي برجام در مجلس بود در فروردين سال 1401 در يادداشتي، به تندي به باقري كني و ابراهيم رييسي تاخت و به آنها هشدار داد كه بايد تركيب تيم مذاكره‌كننده را كه از زمان دولت روحاني باقي مانده است را تغيير بدهند.
او در يادداشتي در فروردين 1401 در خبرگزاري فارس منتشر كرد نوشته است كه در توافق احياي برجام در وين «خطوط قرمز ترسيم‌شده نظام -حتي براين فرض كه محور مذاكرات و نيز سقف مطالبات ما برجام باشد- رعايت نشده» و در اين توافق، امريكا مجاز شده ايران را تحريم مجدد كند و احتمال اعمال مكانيسم ماشه هم وجود دارد. نبویان در اين يادداشت 11 مورد را به عنوان تخلف در برجام و تضاد آن با بيانات رهبري و گزارش كميسيون مشترك ويژه بررسي برجام و قانون اقدام راهبردي مجلس عنوان كرده و نوشته است كه «همه اين اقدامات تاسف‌بار ناشي از آن است كه مسوولان اصلي مشغول در مذاكرات فعلي وين -يعني مسوولان كميته‌هاي هسته‌اي، تحريم، تصميم كميسيون مشترك و ضميمه بازاجرا- عينا همان مسوولان اصلي تيم مذاكراتي آقاي ظريف هستند، به طوري كه كميته هسته‌اي به آقاي بقايي و كميته تحريم به آقاي سادات‌ميداني و دو كميته تصميم كميسيون مشترك و نيز ضميمه بازاجرا به آقاي صابري انصاري سپرده شده است.»
مخالف با مذاكره مستقيم و غيرمستقيم با امريكا
نبويان چند ماه پيش از نگارش اين يادداشت از رويكرد دولت رييسي در مذاكرات برجام استقبال كرده بود. او در بهمن سال 1400 در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر تاكيد كرده بود كه «متاسفانه در دولت قبل، حسن روحاني و محمدجواد ظريف در همان ابتداي مذاكرات اعلام كردند كه خزانه كشور خالي است و به همين علت دشمنان جمهوري اسلامي ايران به اين فكر افتادند كه پشت سر هم از ايران امتياز بگيرند، اما دولت حجت‌الاسلام سيدابراهيم رييسي و تيم جديد مذاكره‌كننده ايران بر اين مبنا در مذاكرات وين حاضر نشدند.»
با اين وجود حتي در آن زمان نيز نبويان اعلام كرده بود كه از اساس نيازي به مذاكره نيست. او در اين باره در مهر 1400 نيز با بيان اينكه «نبايد از رفتن پرونده هسته‌اي ايران به شوراي امنيت بترسيم» به خبرگزاري مهر گفته بود: «ما اصلا نيازي به اين مذاكرات نداريم و الان امريكا و غرب نيازمند انجام مذاكرات هستند. استدلال ما براي اثبات اين مساله آن است كه طرف مقابل بسيار حساس است كه مبادا ايران به پيشرفت بالاي هسته‌اي و مواد غني شده ۶۰درصد يا بالاتر دست پيدا كند.»
در همين گفت‌وگو باز مي‌گويد تجربه مذاكره مستقيم با امريكا در دولت روحاني بي‌فايده است. نبويان در اين باره مدعي مي‌شود كه روحاني و ظريف با امريكا مذاكره مستقيم كردند و حتي با كري قدم زدند اما نتيجه‌اي نداشت. «نشستن با امريكا پشت ميز مذاكره هيچ مشكلي از مشكلات ما را حل نخواهد كرد. ما 8 سال در برجام به صورت مستقيم با امريكا نشستيم و تجربه خوبي براي ماست كه نبايد فراموش كنيم. مگر امريكا عوض شده است؟ مگر چه چيزي عوض شده است كه با آنان وارد مذاكره مستقيم شويم؟»
در جلسه علني ۱۳ خرداد ۱۳۹۹ در نطق ميان‌دستور خود در مجلس عنوان کرد كه راه شكست تحريم‌ها مذاكره نيست، بلكه ايستادگي و موشك است.
تشبيه برجام به تركمانچاي و ظريف به خوارج!
در نقدهايي كه نبويان در دو دوره حضور در مجلس بيان كرده همواره محمدجواد ظريف نوك پيكان انتقادات بوده است.
او در شهريور سال 1399 در گفت‌وگويي با خبرگزاري‌ها، محمدجواد ظريف و عباس عراقچي را متهم به نافهمي از متن برجام كرد و گفت: «متاسفانه از بندهاي ۳۶ و ۳۷ برجام به بعد، بندهايي پذيرفته شده كه بسيار محل تعجب است، من نمي‌گويم مذاكره‌كنندگان ايراني مثل آقايان ظريف و عراقچي قصدي داشته‌اند، اما بايد گفت غفلت كامل صورت گرفته است.»
او همچنين در اين گفت‌وگو از عملكرد حسن روحاني در مذاكرات هسته‌اي در دهه 80 انتقاد كرده و مي‌گويد: «در قطعنامه دوم كه در تاريخ5/9/82 صادر شد از ايران درخواست اجراي پروتكل مي‌شود و سه روز بعد حسن روحاني اعلام مي‌كند كه ما آماده‌ايم انجام بدهيم. بعد از ۲۲ روز آقاي علي‌اكبر صالحي نماينده ايران در آژانس در ۲۸/۹/ ۸۲ رسما پروتكل الحاقي را امضا مي‌كند. البرادعي در كتاب «عصر فريب» خود مي‌گويد اين يكي از امتيازات انحصاري بود كه ايران به طرف غربي داد.»
نبويان همچنين در خرداد سال 1402 در يادداشتي در خبرگزاري فارس به صحبت‌هاي ظريف در كلاب‌هاوس واكنش نشان داد و نوشت: آقاي ظريف در برنامه كلاب‌هاوس بيان داشته كه اگر برجام نادرست و بدتر از تركمانچاي است، چرا آن را دور نمي‌اندازند؟ ما كه دو سال است كاره‌اي نيستيم اما هنوز دوستان به دنبال همان برجام هستند. اين ادعاي آقاي ظريف شبيه ادعاي گروه خوارج در صدر اسلام است كه به‌رغم مخالفت جدي حضرت
علي عليه‌السلام با مذاكره با معاويه، مذاكره با معاويه و حتي مذاكره‌كننده (ابوموسي اشعري به جاي مالك اشتر و ابن‌عباس) را به حضرت تحميل كرده‌اند و پس از روشن شدن خيانت و خسارت آن مذاكره و جهل و سادگي آن مذاكره‌كننده، حضرت را نسبت به آن مذاكره مورد عتاب قرار داده‌اند. اينكه برجام، مانند تركمانچاي، يك قرارداد خسارت‌بار است، امري روشن است و صرف اينكه برخي در اين دولت نيز به دنبال آن هستند، خسارت‌بار بودن برجام را نفي نمي‌كند. مانند اينكه به كسي گفته مي‌شود كه چرا معتاد شده‌اي و كراك و شيشه مصرف مي‌كني، او در جواب بگويد اگر مصرف كراك و شيشه، نادرست و بد است، چرا برخي افراد ديگر از آن استفاده مي‌كنند؟
اين تنها باري نيست كه نبويان برجام را به تركمانچاي تشبيه مي‌كند. در همين بازه زماني يعني خرداد 1402 در نشستي تحت عنوان «برجام؛ همانند تركمانچاي» كه در خانه مصلحان قم برگزار شد،
با اشاره به اينكه در برجام حدودا ۱۰۰ حق هسته‌اي از مردم ايران سلب شد، بيان كرد: صراحتا در برجام آمده است كه اگرچه ايران جزو NPT، است اما حق استفاده از مزاياي NPT را ندارد.
نبويان با بيان اينكه برجام به‌گونه‌اي نوشته شده است كه هيچ سرمايه‌گذاري نمي‌تواند به ايران بيايد، ابراز كرد: در برجام آمده است كه امريكا تحريم‌هاي اوليه خود را باقي نگه خواهد داشت و تحريم‌هاي ثانويه تنها در حوزه هسته‌اي نه لغو يا تعليق مي‌شود، بلكه تنها به مدت ۱۲۰ الي ۱۸۰ روز متوقف مي‌شود.
دوباره در همين بازه زماني يعني خرداد سال 1402 نبويان با حضور در برنامه جهان آرا مدعي شد كه «براساس برجام، امارات، عربستان و جيبوتي هم مي‌توانند بر عملكرد هسته‌اي ايران نظارت كنند. حتي براي خريد دستگاه عكسبرداري راديولوژي هم بايد كميسيون مشترك برجام و شوراي امنيت آن را به اجماع تاييد كنند.» مجري اين برنامه هم دست بر قضا اميرحسين ثابتي بود؛ نفر سوم ليست تهران كه در مواضع ضدبرجامي كم از نبويان نبود و حالا قرار است در مجلس دوازدهم به عنوان نمايندگان تهران همكار هم باشند.
ماجراي ادعاي عجيب تحويل سردار سليماني
نبويان در كنار مخالفت با برجام همچنين با پيوستن ايران به FATF مخالف است و حتي مدعي شد كه امريكا مي‌خواهد با FATF اقتصاد ايران را قفل كند.
يكي از عجيب‌ترين ادعا‌ها درباره FATF را او مطرح كرده است. در اظهاراتي عجيب به خداوند متعال قسم ياد كرد و گفت: مي‌خواهم خبر جديد به شما بدهم؛ آنهايي كه غيرت دارند گوش كنند، امريكايي‌ها گفته‌اند به شرطي با ايران رابطه بانكي را برقرار مي‌كنيم كه حاج قاسم سليماني را به ما تحويل بدهيد و رفته‌اند تعهد اين كار را به امريكا داده‌اند و برگشته‌اند، به خدا قسم! وزير مملكت رفته به امريكا تعهد داده برگشته، اسم حاج قاسم در FATF آمده، اين درد‌ها را ما بايد كجا بگوييم؟
در پاسخ به اين سخنان، سخنگوي وقت وزارت امور خارجه ضمن بي‌ربط دانستن FATF و استرداد افراد، كلمات نبويان را دروغ‌هاي خيال‌پردازانه، توهين به ملت ايران و توهماتي كه مرز‌هاي دين و اخلاق را پشت سر گذاشته است، خواند. جواد ظريف در واكنش به اين كلمات، آن را شرم‌آور دانست و گفت در صورتي كه نبويان عذرخواهي و توبه نكند، اين مساله را پيگيري حقوقي خواهد كرد.
با اين وجود نبويان در پاسخ جواد ظريف، ضمن اعلام آمادگي براي مناظره تلويزيوني، در گفت‌وگويي با رجانيوز دوباره ادعاهاي خود را تكرار كرد و گفت: «بعد از اينكه آقايان در 14 جولاي سال 2015 برجام را تصويب و امضا كردند و اينجا جشن گرفتند، براي اينكه دست همه بسته شود، بردند و بخشي از قطعنامه 2231 كردند. در اين قطعنامه 600، 700 نهاد و فرد جزو تحريمش بود و بخشي از تحريم‌ها را برداشتند و 178 فرد و نهاد باقي ماندند. اينها كجا مطرح مي‌شود؟ سند SDN، اداره كنترل دارايي‌هاي خارجي امريكاست كه مدام هم به‌روز مي‌شود. امريكا در اين سند كل كشورهايي را كه مي‌خواهد تحريم كند در اين سند اسم مي‌آورد. اسم قاسم سليماني هم در جاهاي مختلف اين سند هست. فردي به اسم سهراب سليماني هم نامش قيد شده است. در شهريور 1395 طيب‌نيا مي‌گويد: «مستحضريد در مذاكرات هسته‌اي، مساله هسته‌اي و تحريم‌هاي مرتبط با آن مورد بحث بود. وقتي قطعنامه 2231 در شوراي امنيت سازمان ملل تصويب و تحريم‌هاي هسته‌اي ما لغو شد، پيوستي تحت عنوان SDN معروف است كه در آنجا فهرستي از افراد و شركت‌ها آمده است كه آنها به دليل عوامل غيرهسته‌اي مشمول تحريم شده‌اند.» پس 178 نفر ربطي به هسته‌اي ندارند يا طرفدار تروريست هستند يا مربوط به موشكي‌اند. «اين فهرست ضميمه قطعنامه 2231 است. SDN بارها در اين قطعنامه آمده است.»
دفاع از قاليباف و مجلس يازدهم
نبويان در نهم اسفند ماه سال جاري بعد از طرح انتقاداتي از جبهه پايداري به خاطر وحدت با شانا و قرار دادن محمدباقر قاليباف در سرليستي اين ليست در گفت‌وگويي با خبرگزاري ايرنا از قاليباف دفاع كرد و گفت: «همه جوان‌هايي كه در طيف اصولگرا و جريان انقلاب ليست دادند سرو‌هاي سر به فلك كشيده‌اي هستند كه سرچشمه آنها انقلاب است و همين جوان‌ها پيشران گام دوم انقلاب هستند. مجلس يازدهم قوانيني بسيار حياتي تصويب كرده كه همه به بركت نماينده‌ها، به ويژه رييس مجلس است. من شهادت مي‌دهم رييس مجلس يك نيروي جهادي بسيار خوشفكر و موثر است كه مجلس را به خوبي اداره كرده است. قاليباف نماز صبحش را در مسجد مي‌خواند و كارش را بعد از نماز صبح شروع مي‌كند و تا ساعت ۱۱ شب در مجلس حضور دارد. اگر به رييس مجلس دو انتقاد وارد است، به من ۱۰ انتقاد وارد است.»
چرا سران فتنه بايد كباب بخورند؟!
نبويان همچون ديگر چهره‌هاي جريان پايداري در سالهاي ابتدايي دهه 90 اظهارات زيادي برمبناي كليدواژه «فتنه» داشته است. در دي ماه سال 1395 در تجمع بزرگ جوانان انقلابي همدان، مدعي شد كه بخشي از متن قانون اساسي نوشته شده توسط حقوقدانان جريان فتنه است و در اين باره گفت: «در اين متن فتنه‌گران هر جا كه اسمي از اسلام برده شده را حذف كرده‌اند بنابراين امروز هر كسي كه با ارزش‌هاي اسلامي مبارزه مي‌كند در زمره فتنه‌گران است.»
وي با بيان اينكه تدوين قانون اساسي جديد توسط فتنه‌گران، بيانگر برنامه آنها براي ساقط كردن نظام است، تاكيد كرد كه «فتنه‌گران به دنبال براندازي نظام بودند، به نظر شما چرا بايد سران فتنه در حصر در راحتي باشند و كباب بخورند.»
نبويان همچنين دومين ويژگي جريان فتنه را مبارزه با اصل ولايت مطلقه فقيه و اسلام ناب برشمرد و اظهار داشت: آنها با هر اسلامي مخالفت ندارند، چراكه در عربستان هم اسلام وجود دارد كه خروجي آن داعش است.
نبويان با اشاره به اينكه از ابتداي انقلاب اسلامي امام(ره) و رهبري، انقلاب اسلامي را از گردنه‌هاي بسيار سختي مانند فتنه ۸۸ عبور دادند، گفت: هر كسي كه در برابر رهبري مي‌ايستد و وقتي رهبري حرفي مي‌زنند و مخالف ايشان صحبت مي‌كنند اين افراد در زمره فتنه‌گران قرار دارند.
بودجه وزارت ارشاد براي نيروهاي انقلابي
نبويان در خرداد سال 1399 وزير ارشاد دولت روحاني را در صحن مورد عتاب قرار داد و گفت: «وزارتخانه فرهنگ و ارشاد در تقويت انقلاب اسلامي در حوزه هنر چه كرده است؟ مگر نه اينكه بايد تمام بودجه اين وزارتخانه براي نيروهاي انقلابي باشد و دراختيار بخش‌هاي فعال در اين حوزه قرار بگيرد. آيا خود شما به خانواده‌تان اجازه مي‌دهيد كه بخشي از اين فيلم‌ها را تماشا كند. براي تعالي اعتقادات و ارزش‌هاي اسلامي چه كرده‌ايد؟ جوامع سكولار نيز بيشتر از ما به كتابخانه‌ها و استان‌ها و بخش شفافيت توجه دارند.»
منتقد سرسخت عبدالكريم سروش
نبويان در ميان نوشته‌هاي خود مقالات و كتاب‌هاي متعددي در نقد ديدگاه‌هاي عبدالكريم سروش دارد. او كتاب‌هايي تحت عنوان مغالطات ژورناليستي، سير مطالعاتي مباحث اسلامي: مباحث اعتقادي، پلوراليزم ديني، شمول‌گرايي: نقدي بر كتاب صراط‌هاي مستقيم عبدالكريم سروش، راه و بيراه: نقدي بر كتاب صراط‌هاي مستقيم عبدالكريم سروش، سروش مغالطات: مغالطات عبدالكريم سروش، تاريخچه و مفهوم حق، حق و چهار پرسش بنيادين، چيستي حق و جستار‌هايي در باب دين و دنياي مدرن نگاشته است.
او در مهر سال 1395 نيز در يادداشتي تفصيلي به ديدگاه‌هاي مطرح شده از جانب عبدالكريم سروش، همچون «تجربه ديني خواندن وحي»، «الفاظ بشري دانستن قرآن كريم» و مواردي از اين دست، پاسخ گفته و نوشته است: «با تاسف فراوان بايد گفت كه برخي از افراد روشنفكر كشور مانند آقاي عبدالكريم سروش، دقيقا همه لوازم را نسبت به قرآن و روايات پذيرفته‌اند؛ به عنوان مثال، آقاي سروش تصريح مي‌كند كه وحي همان تجربه ديني است و تجربه ديني نيز نوع خاصي از احساسات است كه به انسان دست مي‌دهد، يعني اگر احساسي به انسان دست بدهد كه علت آن يا متعلق آن خدا يا مظاهر خدا باشد، اين امر، تجربه ديني است و روشن است كه در احساس، لفظ و مفهوم وجود ندارد، ولي اين نكته به قوت خود باقي است كه تعبير و الفاظ از ناحيه خود شخص صاحب احساس است. از اين رو، آقاي سروش معتقد است كه احساساتي به پيامبر اسلام دست داده است و پيامبر با تاثيرپذيري كامل از فرهنگ مردم عرب، آن احساس را تعبير کرده و همين تعابير و الفاظ مجعول خود پيامبر و بيان شده ازسوي او است كه قرآن را تشكيل داده و به اين جهت نمي‌توان گفت كه قرآن از ناحيه خداوند است.»
او در خرداد سال 1397 نيز در قامت معاون فرهنگي مجمع جهاني تقريب مذاهب در گفت‌وگويي با روابط عمومي اين مجمع با تاكيد بر اينكه «يكي از كارهايي كه دشمن در ايران، پخش تفكرات غرب‌زده در مراكز دانشگاهي ما بود كه اين تفكر اثر هم كرد. با خبر شديم كه كتاب‌هاي سروش، كديور و شبستري و ملكيان در عراق هم ترجمه شد»، گفته است: «در بغداد يك خياباني دارد به نام شارع مُتنبّي. وقتي به آنجا وارد مي‌شويد، يك ساختمان بزرگ داراي درختان خيلي جالب را مي‌بينيد. روزهاي جمعه حدود دو هزار نفر آدم مي‌آيد و مثلا يك نفر شعر دارد، 50 يا 100 نفر دور او جمع شده‌اند و يك نفر ديگر هم افكاري را مطرح مي‌كنند و همه به اين شكل رفتار مي‌كنند. متاسفانه چه افكاري ارائه مي‌شود؛ علنا تبليغ ماركسيسم و فمينيسم صورت مي‌گرفت. بنده تا آن را ديدم ياد اول انقلاب افتادم؛ در آنجا هر نوع فكري كه بخواهيد طرفدار دارد، علني و آزاد هم هست، اما در ايران [اول انقلاب] شخصيت‌هايي مانند آقاي مطهري و آقاي مصباح را داشتيم كه جلوي آن تفكرات فاسده اوايل انقلاب ايستادند اما در آنجا مطلقا اين حرف‌ها نيست. در آنجا كتابفروشي‌هايي است كه بنده به آنجا رفتم؛ كتاب‌هايي از شريعتي، سروش، ملكيان، شبستري وجود داشت كه اكثر آنها ترجمه شده است. قسمت فلسفه رفتم ديدم همه كتاب‌هاي فلسفي، غربي است. به فروشنده گفتم كه در اينجا كه كشور اسلامي است از ملاصدرا كتاب اسفار چرا نيست؟ كتاب‌هاي شيخ‌الرييس و علامه طباطبايي كجاست؟ بخش تفسير رفتم گفتم الميزان كجاست؟! هر نوع فكري در آنجا عرضه مي‌شود و هيچ فيلتري هم وجود ندارد و متاسفانه همين آقايي كه مترجم دكتر سروش بود آنجا بساطي داشت. بنده گفتم كه همان‌جا بنشينيم و مناظره‌اي داشته باشيم، اما نشد. ما دوستان را به مركز نمايندگي جامعه المصطفي در گلستان برديم. از ۲۱ كشور در گلستان هستند. دوست ما كه معاون آموزش آنجا بود -از قبل در فيضيه با ما بود- گفت كه ما در اينجا گرفتار هستيم؛ بسياري از اينها تحت‌تاثير افكار دكتر سروش هستند. بنده در يك جلسه افكار دكتر سروش را به صورت خيلي اجمالي نقد كردم. خدا را شكر خيلي راضي بودند يكي از آنها به من گفت كه در اينجا -يعني ايران- كتاب‌هاي دكتر سروش كم هست اما در افغانستان نيسان نيسان آنها را خالي مي‌كنند، لذا دشمن كشورهاي اسلامي را دارد با اين حربه منحرف مي‌كند.»
شاگرد برتر آيت‌الله مصباح‌يزدي
نبويان از چهره‌هاي روحاني در جبهه پايداري است كه سال‌ها پاي درس و بحث مصباح‌يزدي بوده است. او خود مي‌گويد: «بيش از ۱۰ سال شاگرد محمدتقي مصباح‌يزدي بوده است.» به گفته نبويان «مصباح‌يزدي يكي از متوليان انديشه اسلامي در علوم گوناگون از‌جمله روانشناسي، اقتصاد، تاريخ و فلسفه» بوده است.
او حتي در جايي بيان مي‌كند كه «در ابتداي انقلاب اسلامي، امام خميني(ره) دستور «انقلاب فرهنگي» را صادر كردند كه متعاقب آن، دو سال دانشگاه‌ها تعطيل شد و علتش هم آن بود كه بسياري از علوم، آغشته به «تفكرات سكولار» شده بود و با انقلاب و انديشه‌هاي اسلامي ما، تطابقي نداشتند.» او اعتقاد داشت كه سروش در شوراي عالي انقلاب فرهنگي موانعي را بر سر راه آيت‌الله مصباح در زمينه تنظيم علوم براساس معيار‌هاي اسلامي ايجاد كرده بود. دفاع مكرر او از اسلامي‌سازي دانشگاه‌ها نيز در سالهاي اخير مورد توجه بوده است.
موضع‌گيري پربازتاب درباره اعتراضات 1401
سيدمحمود نبويان شركت‌كنندگان در ناآرامي‌هاي سال گذشته كه پس از درگذشت مهسا اميني رخ داد را «آدم‌هايي هوس‌باز و به دنبال فحشا و هوسراني در جامعه» خواند. او همچنين در مهرماه سال 1401 در گفت‌وگويي ويدیويي مدعي شد كه «مدافعان آشوبگران سران اصلاحات مثل آقاي خاتمي و سلبريتي‌ها هستند.» او همچنين در آبان سال 1401 گفته بود: «اخيرا باخبر شدم كه در يكي از شهر‌هاي ايران فردي يك ميليارد تومان پول همراه خود داشت، به افراد مي‌داد، به آنان مي‌گفت شعار بنويسند و عليه نظام شعار بدهند و اين مساله نشان مي‌دهد كه براي تشديد اغتشاشات در ايران، عده‌اي به برخي از اغتشاشگران پول‌هاي هنگفتي دادند. در سوره بقره آيه‌اي وجود دارد مبني بر اينكه عده‌اي با شما مي‌جنگند تا اصل اسلام را از بين ببرند، زماني كه بحث حجاب در اغتشاشات مطرح مي‌شود، به معناي آن است كه دشمنان اسلام مي‌خواهند ارزش‌هاي دين ما را ازبين ببرند.»
او در آبان سال 1402 نيز در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر تاكيد كرد: «ماهيت مدعيان «زن، زندگي، آزادي» با سكوت در برابر اسراييل روشن شد.»
مدافع ارتباط با طالبان
نبويان همچنين از چهره‌هايي است كه در سال جاري با تمجيد از طالبان گفته است: درباره طالبان كه امروز حاكم بر افغانستان است، تصور برخي از افراد آن است كه اين افراد تروريست هستند كه اين تصور خلاف واقع است. امروز به لحاظ فرهنگي تحولات زيادي در طالبان ايجاد شده است، به گونه‌اي كه آنان از ما تقاضا كردند كه مي‌خواهيم از كتب شهيد مطهري استفاده كنيم و چگونه مي‌توانيم به اين كتب دسترسي پيدا كرده و آن را به زبان پشتو ترجمه كنيم تا مورد مطالعه قرار بدهيم.
راي اول تهران در بهارستان
محمود نبويان حالا در جايگاه راي اول تهران در بهارستان دوازدهم حاضر خواهد بود. بدون ترديد رويكردهاي ضدبرجام، مدافع قانون حجاب و سرسختي‌اش با موضوعات حوزه سياست داخلي مي‌تواند بر تحولات اين مجلس تاثيرگذار باشد. به نظر مي‌رسد راي اول تهران براي نبويان، شاگرد برجسته مصباح‌يزدي آغازي براي دوران جديد زندگي سياسي وي باشد؛ دوراني براي اوج‌گيري خودش و ديدگاه‌هاي جبهه پايداري.